W republikańskiej Hiszpanii Sender anarchizował, co nie przeszkodziło mu (a może pomogło?) dostać Narodową Nagrodę Literacką w roku 1935. Ale nie był zwykłym republikańskim literackim krzykaczem, postepowo afektowanym intelektualistą czy cwanym oportunistą, o czym świadczą jego wybory w czasie wojny domowej. Jej wybuch zastał go w strefie, kontrolowanej przez rebeliantów. I wtedy... facet pocałował na do-widzenia żonę i dzieci, po czym przez linię frontu przedarł się do strefy lojalistów i wstąpił do walczącej na froncie milicji (anarchistycznej). Nie wiemy czy walczył czy raczej był za politruka. Po kilku miesiącach dostał urlop, który wykorzystał wyjeżdżając do Francji żeby spotkać się tam z żoną i z dziećmi. Po czym... wrócił do milicji, a w każdym razie chciał. Ale tu coś się zadziało, oskarżono go o wcześniejsze tchórzostwo, nie wiadomo o co chodziło, czy to były komunistyczno-anarchistyczne walki frakcyjne czy faktycznie dał ciała pod ogniem. Do końca wojny robił w propagandzie i kulturze, a potem przez dekady tułał się po emigracji (choć bywał we frankistowskiej Hiszpanii, tyle że jako obywatel USA). Tą powieść wydał w Meksyku w roku 1962, więc nie musiał prowadzić gierek z frankistowską cenzurą. Mimo to książkę wydano w Hiszpanii w końcu lat 60-tych, a potem przed upadkiem reżimu jeszcze kilkakrotnie wznawiano.

Oczywiście tytułowa „La tesis de Nancy” to nie jest żadna „teza Nancy”, tylko po prostu jej praca magisterska. Nancy na amerykańskim uniwersytecie studiuje antropologię i literaturę hiszpańska, a do Andaluzji pojechała zebrać materiały do tejże pracy. Sender powieść ustylizował na 10 listów, które Nancy napisała do swojej amerykańskiej kuzynki Betsy, rzekomo znajomej Sendera (jak twierdzi w niby-wstępie, który też jest częścią powieści). Listy są długie (książka ma 300 stron) i bardzo literackie (z dialogami, cytatami, piosenkami, wierszami).

Powieść jest ciekawa jako próba opisu ojczystego kraju oczami fikcyjnego obcokrajowca. U nas coś podobnego próbowała Tokarczuk: napisała opowiadanie o profesorze Andrews, którego los rzucił do Polski w chwili ogłoszenia stanu wojennego. Czyli doświadczenie z cyklu „wyjść z siebie i stanąć obok”, próba opisu tego co znajome i oczywiste z perspektywy kogoś całkowicie obcego. Tokarczuk chyba niezbyt się udało, bo jej Anglik to nie tyle Anglik, ile jak-Polak-wyobraża-sobie-Anglika, a właściwie jak-Polak-wyobraża-sobie-Polskę-widzianą-oczami-Anglika. Opowiadanie Tokarczuk to raczej kolekcja polskich stereotypów o Anglikach niż opowieść o absurdach życia w PRL. Senderowi wyszło lepiej, bo mieszkał w Stanach kawał czasu i porządnie się zamerykanizował. Ale tylko trochę lepiej, bo jego Nancy jest skonstruowana tak, żeby możliwie często potykała się o Hiszpanię. W takich momentach widać szwy, którymi zszyta jest narracja. Jest milutka i troszkę głupiutka, na swoim uniwerku była cheerleaderką. A musi taka być, żeby był większy kontrast, kiedy to urocze stworzonko odkrywa ślady zaschniętej krwi.

Mimo wszystko przeczytałem rzecz z prawdziwą przyjemnością. Jako sześćdziesięciolatek Sender dawno już stracił swój cokolwiek sekciarski, anarchistyczny zelotyzm, nabrał dystansu do siebie i życia, a jednocześnie nabrał też stylu literackiego. Ktoś kto znał Sendera z połowy lat 30-tych chyba nigdy by nie przypuścił, że taki bojowy hungwejbin za 30 lat zmieni się w stosunkowo pogodnego ironistę.

W republikańskiej Hiszpanii Sender anarchizował, co nie przeszkodziło mu (a może pomogło?) dostać Narodową Nagrodę Literacką w roku 1935. Ale nie był zwykłym republikańskim literackim krzykaczem, postepowo afektowanym intelektualistą czy cwanym oportunistą, o czym świadczą jego wybory w czasie wojny domowej. Jej wybuch zastał go w strefie, kontrolowanej przez rebeliantów. I...

Książkę można kupić w Polsce, więc uważam za zasadne dodanie jej tutaj, aby inni mogli poznać, przeczytać i ocenić, do czego gorąco zachęcam, bo to świetna książka! Niestety wydana tylko po hiszpańsku, więc zwracam się tylko do pozostałych hispanohablantes.

To lekka i przyjemna komedia, a jednocześnie skarbnica wiedzy o Hiszpanii z lat 60., a konkretnie Andaluzji. Andaluzja w latach 60. to była najbardziej hiszpańska Hiszpania, jaką Hiszpanie mogli wyhiszpanować.

Książkę można kupić w Polsce, więc uważam za zasadne dodanie jej tutaj, aby inni mogli poznać, przeczytać i ocenić, do czego gorąco zachęcam, bo to świetna książka! Niestety wydana tylko po hiszpańsku, więc zwracam się tylko do pozostałych hispanohablantes.

To lekka i przyjemna komedia, a jednocześnie skarbnica wiedzy o Hiszpanii z lat 60., a konkretnie Andaluzji....