Pięć lat trwało oczekiwanie na drugi tom biografii Adolfa Hitlera autorstwa Ullricha. Muszę przyznać, że do tej pory nie czytałem tak obszernej biografii wodza III Rzeszy. Uważam, że ta książka jest warta każdej poświęconej chwili. Autor naprawdę bardzo wnikliwie przedstawił dzieje Hitlera od momentu rozpoczęcia napaści na Polskę aż po jego samobójstwo w berlińskim bunkrze. Mamy tutaj przedstawione aspiracje polityczne, a także zbrodniczą działalność. Ullrich zwraca też wiele uwagi na samą motywację – przykładowo na ślepe wierzenie Hitlera pod koniec wojny, że tak jak Fryderyk Wielki zdarzy się cud i Niemcy tę wojnę wygrają. Ullrich w ciekawy sposób przedstawia postawione w poprzednich lata czy dekadach tezy dotyczące Hitlera i obala je na podstawie zdobytej wiedzy. I wtedy zostaje nam obnażony człowiek o dwóch twarzach, z jednej strony wódz wybrany przez Opatrzność aby prowadzić naród Niemiecki do zwycięstwa, a z drugiej zniszczony stresem i dziwnymi zestawami leków podawanymi przez „doktora” Morela, człowiek. W epilogu Volker Ullrich przedstawia twierdzenie jak to jeden człowiek może zmienić cały bieg historii, a zrobił to człowiek, który przed trzydziestką nie osiągnął prawie nic.
Mimo dostępności na rynku wieku biografii Adolfa Hitlera nie spotkałem się do tej pory z tak szczegółowym opisem Wodza III Rzeszy. Duża liczba wspomnień kolejnych ważnych postaci (współpracowników, generałów czy członków jego świty),pozwala nam pokazać jak zmienił się pod kątem fizycznym i osobowościowym Hitler w ciągu swojego życia. Volker Ullrich także nie boi się przedstawić roli niemieckiego społeczeństwa, które jest bagatelizowane przez innych historyków. Fenomen Hitler jest mocno powiązany ze społeczeństwem, które mimo tego, że było nieprzychylne prowadzeniu wojny chłonęło ideologie faszyzmu i korzystało ze zdobyczy wojennych. Na późniejszym etapie wojny już w pełni nie popierało swego wodza. A na końcu II wojny światowej niemieckie społeczeństwo udawało, że „tak naprawdę nikt” nie popierał Hitlera i „nikt” nie wiedział o obozach koncentracyjnych i mordowaniu Żydów, osób niepełnosprawnych czy jeńców wojennych. Ullrich udowadnia, że wiedzieli wszyscy. Polecam każdemu tę lekturę. Naprawdę zapada w pamięć.

Pięć lat trwało oczekiwanie na drugi tom biografii Adolfa Hitlera autorstwa Ullricha. Muszę przyznać, że do tej pory nie czytałem tak obszernej biografii wodza III Rzeszy. Uważam, że ta książka jest warta każdej poświęconej chwili. Autor naprawdę bardzo wnikliwie przedstawił dzieje Hitlera od momentu rozpoczęcia napaści na Polskę aż po jego samobójstwo w berlińskim bunkrze....

Czyta się ją jednym tchem. Nie wiem jak jeden człowiek mógł mieć tak silny wpływ na miliony ludzi i jednocześnie zmieniać historię całego świata.

Czyta się ją jednym tchem. Nie wiem jak jeden człowiek mógł mieć tak silny wpływ na miliony ludzi i jednocześnie zmieniać historię całego świata.

Drugi tom biografii Adolfa Hitlera został zdominowany (co zresztą było do przewidzenia) przez wydarzenia związane z II wojną światową. Ale nie tylko. Ta monumentalna księga jest napisana w taki sposób, iż bardzo dobrze oddaje grozę tamtych czasów i nie wiem jak autor to zrobił, ale opisując realne fakty bez epatowania przemocą czy drastycznymi scenami, wiernie odzwierciedlił przerażający klimat strachu, terroru, niepewności, jaki był udziałem ludzi, którzy żyli w tym okresie historycznym, a fala nienawiści i zła rozlała się za sprawą Hitlera na całą Europę.

Mamy możliwość prześledzić szczegółowo opisaną genezę planów napaści na Polskę, a potem również wojny z Anglią, Francją, Związkiem Radzieckim i całą Europą. Była to wojna nastawiona na łupiestwo i eksterminację. Co ciekawe, Hitler sam siebie mianował militarnym dowódcą, a funkcję kanclerza pełnił niejako "po godzinach", a biorąc pod uwagę fakt, że nie mając doświadczenia wojskowego na polu planowania strategii wojennych, w ogromnym stopniu sam się przyczynił do upadku rozpętanego przez siebie zła. Dziwi mnie tylko, że zawodowi wojskowi nie zdołali przemówić mu do rozumu, iż podejmuje nieracjonalne i katastrofalne w skutkach decyzje. Znalazły się osoby, które chcąc zapobiec złu, podejmowały nawet próby zamachu na dyktatora, ale żadna z nich się nie powiodła. Chyba najbardziej spektakularnym i znanym zamachem był ten w Wilczym Szańcu przeprowadzony 20 lipca 1944 roku przez płk Clausa Schenka Graf von Stauffenberga. Inną, dosyć znaną grupą spiskowców był Krąg Krzyżowej, na czele której stał Helmuth James von Moltke. Miałam okazję wiele razy być w Krzyżowej i osobiście "dotknąć" i zobaczyć wszystkiego, co jest związane z tą historią.

Najtrudniej było mi przejść przez rozdział związany z Holocaustem. Niby wszystko już o tym wiadomo, jednak czytając te opisy bestialskiego mordowania niewinnych i bezbronnych ludzi, musiałam robić przerwy, bo nie dawałam rady psychicznie. Wiadomo, że odpowiedzialny za to był Hitler, który w sposób bezduszny i zimną krwią zaplanował zakrojone szeroką skalę ludobójstwo. Jednak cały proceder nie doszedłby do skutku gdyby nie ogromna ilość pomocników, którzy gorliwie wypełniali rozkazy i mordowali całe rodziny żydowskie na skalę europejską. Przytoczę tutaj cytat odnoszący się do tej kwestii: "Rozważając cały ten wielki mechanizm, złożony ze sprawców, pomocników i osób czerpiących zyski z masowego mordowania, łatwo przeoczyć tego, który był owej zbrodni głównym motorem i najwyższą instancją decyzyjną: Adolfa Hitlera".

Dalej śledzimy bardzo szczegółowo opisane operacje wojenne, poszczególne bitwy, gdzie szczególne miejsce zajmuje jedna z ważniejszych bitew tej wojny - pod Stalingradem, która zaważyła na losach wojny, bo Niemcy ponieśli w niej sromotną klęskę i można powiedzieć, iż była początkiem końca niemieckiego dyktatora jak i całych Niemiec. Kryzys reżimu ujawnił się właśnie podczas klęski stalingradzkiej, a potem systematycznie się pogłębiał.

W innych rozdziałach autor przedstawia mikrospołeczność alpejskiej rezydencji Hitlera czyli Berghofu. Dowiadujemy się kto należał do jego najbliższej świty, jak spędzano tam czas, jakie Hitler miał rytuały. W kilku rozdziałach możemy też przeczytać o spotkaniach Hitlera z nazistowskim przywódcą Włoch - Benito Mussolinim oraz o tym jak do samego końca (wiedząc już, że wojna jest przegrana) mamiono niemieckie społeczeństwo szeroko zakrojoną propagandą, że jeszcze nie wszystko stracone i trzeba wierzyć w zwycięstwo, gdy tymczasem Hitler skazywał na straszną śmierć setki tysięcy swoich żołnierzy walczących na froncie. Za klęski ponoszone w bitwach obwiniał wszystkich tylko nie siebie. Końcowe rozdziały pokazują też jak wyglądały ostatnie dni Hitlera i jego świty w berlińskim bunkrze.

I na sam koniec mamy rozważania o tym jakie miejsce w historii zajmuje Adolf Hitler. Czy można powiedzieć, że był wielki? Różne osoby, które wypowiadają się na jego temat, słusznie twierdzą, iż w stosunku do Hitlera można tylko mówić o "wielkości negatywnej" i "wielkości bezwartościowej", gdyż był wielki tylko w destrukcji, w niszczeniu i unicestwianiu oraz w swoich prywatnych zbrodniach. Przytoczę tutaj następujący cytat: "Ci, co jedynie rujnują, nie są żadną miarą wielcy".

Odetchnęłam z ulgą, gdy książka się skończyła, gdyż zło z niej płynące przedostawało się poza karty książki, zatruwając moją duszę. Liczyłam na to, że lektura będzie ciekawsza. Mnóstwo tutaj opisów walk, działań na froncie, różnych strategii związanych z prowadzeniem wojny, za to mniej o życiu samego Hitlera. Dlatego momentami było to dla mnie nudne, brutalne. Ogromna ilość przypisów, bibliografii, za to bardzo mało zdjęć. Z pewnością nigdy więcej nie sięgnę więcej po tę biografię, bo to nie na moje nerwy. Po lekturze pierwszej i drugiej części tej opasłej "cegły" nasuwa mi się wniosek, że ten człowiek nie był normalny i miał manię wielkości oraz rządzę krwi, którą jego otoczenie skutecznie podsycało. To wszystko przerasta ludzki umysł i ogrom tych okrucieństwa przeraża mnie jako człowieka. Polecam tylko dla ludzi o mocnych nerwach. Ja z pewnością odchoruję tę biografię.

Drugi tom biografii Adolfa Hitlera został zdominowany (co zresztą było do przewidzenia) przez wydarzenia związane z II wojną światową. Ale nie tylko. Ta monumentalna księga jest napisana w taki sposób, iż bardzo dobrze oddaje grozę tamtych czasów i nie wiem jak autor to zrobił, ale opisując realne fakty bez epatowania przemocą czy drastycznymi scenami, wiernie...

Drugi tom o największym zbrodniarzu w historii (600str.) To prawdziwa droga szybkiego ruchu. Świetnie oddane opisy narad u naczelnego wodza oraz ukazane jego zmiany zachowania. Natomiast przyjęcie taktyki nakazu nieruchomej obrony za wszelką cenę doprowadziło do zniszczenia Werhmachtu. Tym samym moja teza się sprawdza, potrzebowałem dowodów, a mianowicie, że to właśnie Hitler był główną przyczyną porażki militarnej Niemiec... Oba tomy to bez przypisów 1567 stron kapitalnego tekstu historycznego i oprócz danych autora, że Me 262 był samolotem rakietowym (był odrzutowy) ciężko znaleźć jakiekolwiek nieścisłości czy błędy! Autor również nie wspomina o lipcowej propozycji rządu ZSRR w sprawie zawieszenia broni. A więc to kolejny obalony mit... Kolejny to nie zdobycie Leningradu przez Niemców, otóż sam Fürher kazał go nie zdobywać ale otoczyć i zmusić miasto do kapitulacji wlaśnie głodem na wieczną przestrogę dla innych, co za bestialstwo! Straszne są również monolgi Hitlera, w których przewiduje co zrobi na ziemiach pokonanago Zwiazku Radzieckiego. To jest wręcz niewyobrażalne. Polecam!

Drugi tom o największym zbrodniarzu w historii (600str.) To prawdziwa droga szybkiego ruchu. Świetnie oddane opisy narad u naczelnego wodza oraz ukazane jego zmiany zachowania. Natomiast przyjęcie taktyki nakazu nieruchomej obrony za wszelką cenę doprowadziło do zniszczenia Werhmachtu. Tym samym moja teza się sprawdza, potrzebowałem dowodów, a mianowicie, że to właśnie...

Najlepsza biografia o najgorszym człowieku. x2

Najlepsza biografia o najgorszym człowieku. x2

Druga część przygód Adolfa Hitlera musiała opowiadać o przebiegu wojny, to było do przewidzenia. Jednak dzięki temu, że autor skupił się na działaniach i losie niemieckiej Armii, uwaga czytelnika ani na moment nie oddala się od naszego bohatera. Jest kilka krótkich rozdziałów, gdzie zbliżamy się do Adolfa bardzo blisko, wkraczamy na chwilę do grona jego najbliższych towarzyszy, zostajemy na chwilę wtajemniczeni. Lecz poza tym to czytamy o człowieku, podejmującym najprzeróżniejsze decyzje.
Przez całą książkę autor utrzymuje poważny i jednocześnie swobodny ton i język. Książkę czyta się jak opowieść akcji, thriller. Trudno się oderwać. Zupełnie tak samo, jak tom pierwszy. Rewelacja.

Druga część przygód Adolfa Hitlera musiała opowiadać o przebiegu wojny, to było do przewidzenia. Jednak dzięki temu, że autor skupił się na działaniach i losie niemieckiej Armii, uwaga czytelnika ani na moment nie oddala się od naszego bohatera. Jest kilka krótkich rozdziałów, gdzie zbliżamy się do Adolfa bardzo blisko, wkraczamy na chwilę do grona jego najbliższych...

Niewątpliwie wybitna pozycja z potężną bibliografią. Widać, że autor uczynił benedyktyńską pracę i przekopał się chyba przez wszystko aby wiernie odtworzyć ostatnie 6 lat Hitlera, tydzień po tygodniu.

Na początek moja uwaga do niektórych opinii, które podkreślają, że autor za bardzo skupił się na wojnie, a w pierwszej części było więcej o życiu prywatnym, co czyniło ją ciekawszą. Z jednej strony coś w tym jest. Z drugiej, nie mogło być inaczej. Jeśli ktoś ,,zna się" na Hitlerze, to wydaje się to wręcz oczywiste. Władca III Rzeszy od rozpoczęcia wojny przestał mieć jakiekolwiek prywatne życie. Poza oczywiście tym, co skrywały mury Berghofu i o czym wiedziało kilka, może kilkanaście osób. Stał się wojną, a wojna w pewnym sensie stała się nim. Przestał już zabiegać o poparcie wpływowych osobistości, elit jak i różnych kobiet. Facet spał niemal do południa, potem odbywał narady, spotkania z wojskowymi, ambasadorami, głowami państw sojuszniczych. Po nocach rozmawiał z coraz węższym gronem przyjaciół, a potem zamykał się w jakichś tajnych komnatach z Ewą Braun. No chyba, że był w jakimś bunkrze, czy kwaterze bez niej. Czyli wojna, wojna i jeszcze raz wojna. Siłą rzeczy w latach 1939-1945 w 90 % zajmował się Hitler wojną. Taka też musi być jego biografia z tych lat. Jeśli ktoś oczekuje tu romansu, to się zawiedzie.

Nadto, rzeczona książka nie jest osobnym tworem w stosunku do pierwszego tomu. Te dwie książki należy postrzegać jako całość. Jeśli w pierwszej części poświęcono Hitlerowi spory rozdział o życiu prywatnym, to z powyższych względów wynika on z jego towarzyskiego, pełnego zwrotów życia do roku 1939. Stworzenie czegoś równie obszernego z lat wojny byłoby po prostu niemożliwe. Niemniej i tak autorowi udało się wyciągnąć z dostępnych relacji choćby jakiś średni procent prywatnego życia dyktatora, które nie wiązało się w całości z wojną. Jest opis życia Berghofu i Wilczego Szańca. Jest o lekarzach i boleściach. Jest o znajomych, których grono systematycznie się zmniejszało. Jest o ludziach, którzy wpadali i wypadali z obiegu. Jest o Ewie Braun, która z nieśmiałego kaczątka stała się niejako panią Berhofu i kobietą, która została z Hitlerem do śmierci (o tym też). Pamiętniki Hitlera zostały spalone (przynajmniej taka jest oficjalna wersja). Nie sądzę byśmy dowiedzieli się o prywatnym życiu dyktatora więcej.

Dużym plusem jest to, że autor nie uległ pokusie drobiazgowego opisywania działań wojennych. Jest ich tyle, ile mają wyraźny związek z działaniami, zainteresowaniami i naradami dyktatora. Przykładowo jest o przygotowaniach do inwazji na Norwegię, by potem porzucić ten wątek, bo Hitler skupiał się już na Francji. Generalnie wojnę opisano w sposób ciekawy.

Autor w żaden sposób nie stara się też wybielić niemieckiego społeczeństwa. Nie zrzuca winy tylko na Hitlera. I dobrze. Za to duży plus.

Niemal mistrzowsko ocenić należy skupienie się na raportach SD i pamiętniku Goebbelsa. Widać przy tym jak bardzo władze III Rzeszy słuchały i przejmowały się opinią obywateli. O co chodzi? Minister propagandy otrzymywał raporty, co mówią ludzie, wymyślał jakiś pomysł, co powinien zrobić z tym Hitler i szedł do niego na naradę komunikować mu to. Po czym dyktator często wprawiał te pomysły w ruch, a Goebbels po raz kolejny ,,nasłuchiwał" jaki jest tego odbiór. Wychodzi na to, że III Rzesza miała doskonały wywiad wewnętrzny. Rzecz niezbędna do władania, ludźmi w kraju bez wolnych mediów, które nie przekazują reakcji społeczeństwa.

Autorowi świetnie udało się uchwycić charakter Hitlera i jego stopniowy upadek. Otrzymujemy setki cytatów z listów i przesłuchań osób, które się z nim zetknęły. Znamy dzięki temu niemal każdą reakcję wodza na jakieś ważne wydarzenie. Przy czym autor przezornie nie daje się nabrać na wypowiedzi osób, które po wojnie naiwnie wybielały siebie kosztem Hitlera (np. Speer).

Dostrzegam natomiast niestety pewne luki w stosunkach Hitlera z jego sojusznikami jeśli chodzi o front wschodni. Przykładowo nie wiemy jak Niemcy dogadali się z Finami i Włochami, by wysłali tam swoje wojska. Nie wierzę, że nie było w tym udziału i inicjatyw Hitlera. Po prostu dowiadujemy się w pewnym miejscu, że w Rosji walczą te nacje.

Reasumując, ocena taka sama jak pierwszej części. Życie Hitlera było już mniej pasjonujące i prywatne, ale za to nie było już drobiazgowej i wieloosobowej polityki Republiki Weimarskiej.

Polecam.

Niewątpliwie wybitna pozycja z potężną bibliografią. Widać, że autor uczynił benedyktyńską pracę i przekopał się chyba przez wszystko aby wiernie odtworzyć ostatnie 6 lat Hitlera, tydzień po tygodniu.

Na początek moja uwaga do niektórych opinii, które podkreślają, że autor za bardzo skupił się na wojnie, a w pierwszej części było więcej o życiu prywatnym, co czyniło ją...

Doskonała biografia. Mimo objętości czyta się bardzo szybko jeśli ktoś jest zainteresowany takim tematem. Dla fanów historii polecam z czystym sercem.

Doskonała biografia. Mimo objętości czyta się bardzo szybko jeśli ktoś jest zainteresowany takim tematem. Dla fanów historii polecam z czystym sercem.

🔴 „Rzeczywiście, dużo czytając, Hitler przyswajał sobie niebagatelną ilość faktów dotyczących techniki zbrojeniowej i historii wojen – i uwielbiał brylować nimi przed ekspertami od wojskowości. Postrachem otoczenia była zwłaszcza jego pamięć do liczb. Niespodziewanie szybkie zwycięstwo nad Francją sprawiło, że początkowy sceptycyzm oficerów sztabu oficerów sztabu generalnego wobec Hitlera jako dyletanta zmienił się w podziw. Upowszechniło się mniemanie, że jest on nie tylko wybitnym politykiem i głową państwa, lecz posiada też nadzwyczajne umiejętności wielkiego stratega” (s.495)

✅ Wydany w 2013 r (polskie wydanie - 2015). pierwszy tom biografii Hitlera autorstwa niemieckiego badacza Volkera Ullricha, wzbudził dużą dyskusję w mediach. Kolejna biografia jednego z najbardziej przerażających dyktatorów XX wieku, rzucała nowe światło na postać człowieka, który doprowadził do wybuchu II wojny światowej. W nowatorskim ujęciu, które zaprezentował niemiecki badacz, główna narracja była skierowana na ukazaniu Adolfa Hitlera jako człowieka z krwi i kości, aby „wyraziściej zarysować jego osobowość, cechującą się frapującymi sprzecznościami i kontrastami”. Przyjęcie takiej perspektywy badawczej było niezwykle interesujące i pozwalało na zobaczenie postaci dyktatora III Rzeszy - jakkolwiek by dziwnie to nie zabrzmiało – „z ludzkiej strony”. Pierwszy tom biografii Ullricha obejmował lata 1889-1939. Narracja książki kończy się opisem uroczystości związanych 50-leciem urodzin Hitlera, które przypadały w kwietniu 1939 r. Kontynuacja pracy niemieckiego historyka (o podtytule „Upadek zła 1939-1945”) obejmuje ostatnie miesiące pokoju w Europie oraz lata II wojny światowej.

✅ W związku z tym, że główny bohater książki zdecydowaną większość swojego czasu poświęcał na sprawy związane z szeroko pojętymi działaniami zbrojnymi, w publikacji znajdują się obszerne fragmenty dotyczące militarnej historii II wojny światowej z perspektywy III Rzeszy. Mając za sobą lekturę pierwszego tomu biografii, wiązałem duże nadzieje na kontynuacje „ludzkiego” przedstawienia poczynań führera III Rzeszy w latach 1939-1945. Mogę napisać już teraz, że w przeciwieństwie do pierwszego tomu, w którym tak dużo można dowiedzieć się na temat osobowości i zwyczajów Adolfa Hitlera, oraz ich wpływu na podejmowane przez niego decyzje, te kwestie są w drugim tomie biografii znacznie rzadziej eksponowane. Po lekturze całości publikacji, mogę napisać, że czytelnik otrzymuje bardzo zgrabnie i przystępnie napisaną publikacje, w której zaprezentowano losy II wojny światowej z perspektywy III Rzeszy, co ma oczywiście swoje plusy i minusy.

✅ Hitler podobnie jak w pierwszym tomie zostaje przedstawiony jako człowiek z krwi i kości, który do samego końca swojego życia pozostaje świadomym politykiem, bezwzględnie realizującym swoje zbrodnicze zamierzenia. Volker Ullrich określa go mianem „pokerzysty”, który zawsze stawiał wszystko na jedną kartę, nie licząc się z żadnymi konsekwencjami swoich decyzji. Dla Hitlera, w jego dosyć narcystycznym podejściu do świata (i żądań wobec niego) liczyło się wyłącznie zwycięstwo. Tym bardziej paradoksalne jest to, że przywódca III Rzeszy, już właściwie w październiku 1941 r. zdawał sobie sprawę, że nie jest w stanie wygrać rozpętanej przez siebie wojny. Choć sam miał tego świadomość, łudził siebie i innych nadziejami w kolejnych latach, tj. w czerwcu 1942 r. gdy rozpoczęła się operacja „Fall Blau” oraz w lipcu 1943 w trakcie operacji „Cytadela”. Z klęsk wspomnianych tutaj operacji Hitler doskonale sobie zdawał sobie sprawę, a skala zbrodni popełnianych przez jego reżim na terenach przyłączonych i okupowanych przez III Rzeszą, nie dawała mu żadnej możliwości wycofania się i zawarcia jakiekolwiek pokoju, bez utraty jego władzy.


🔴„Niemniej antysemicka retoryka, którą Hitler posługiwał się w kontekście eksterminacji (i którą następnie podchwytywali Goebbels oraz inni wysocy funkcjonariusze reżimu),niewątpliwie służyła radykalizacji „polityki wobec Żydów”. W znaczącym stopniu przyczyniła się do wytworzenia owego klimatu zbrodniczej przemocy niezbędnego do przeprowadzania Holokaustu. Nie trzeba było żadnego rozkazu na piśmie. Wystarczyło, że dyktator w rozmowie zasygnalizował swoje zamiary i że swoim gorliwym egzekutorom – przede wszystkim Himmlerowi i Heydrichowi – dał do zrozumienia, iż we wszystkim co będą czynić, mogą się powołać na „wolę Führera” (s.269)

✅ Niemieckiemu historykowi, bardzo dobrze udało się oddać proces zmian, które następowały w osobowości Hitlera. Triumfy w latach 1939-1940 umocniły go w przekonaniu o jego nieomylności oraz skuteczności gry „vabank”. Pierwszy zgrzyt pojawił się wraz z nieudaną operacją „Lew Morski” oraz odnalezieniu po raz pierwszy godnego siebie przeciwnika, który był brytyjski premier Winston Churchill. Szokiem również dla niemieckiego społeczeństwa i można tak określić, pierwszym załamaniem się wiary w Hitlera był nalot na Berlin uczyniony przez brytyjski RAF w 1940 r. Do czasu inwazji na Związek Sowiecki, Hitler pokazywał się jeszcze publicznie i potrafił przemawiać do zebranych tłumów. Wybuch wojny z sowiecką Rosją to powolna przemiana niemieckiego dyktatora. Zyskując coraz większą pełnię władzy, staje się tym samym człowiekiem, który coraz bardziej zatraca w sobie cechy charakteru i osobowości, które przyczyniły się do uzyskania przez niego władzy w 1933 r. Wódz, na którego głosowały miliony Niemców, wraz z latami toczącej się wojny, staje się coraz bardziej obcą dla społeczeństwa niemieckiego osobą, która nie ma takiego wigoru i blasku jak przed 1939 r.

✅ W latach toczącej się wojny, uwidoczniała się także coraz większa pogarda Hitlera dla podbitych przez niego narodów. W osobowości dyktatora wojna wyzwoliła wiele morderczych instynktów, które realizowali później z wielką gorliwością jego najbliżsi współpracownicy. Z narracji Volkera Ullricha, bardzo dobrze wyłania się obraz człowieka, którego jedną z obsesji była chęć zapanowania nad światem. Hitler jeszcze zanim dokonał inwazji na Związek Sowiecki, snuł już plany dotyczące podboju Indii, po rozprawieniu się z imperium Stalina. Jak pisze autor: „Hitler wyobrażał sobie, że jako niepodzielny władca kontynentalnego imperium, sięgającego od Atlantyku po Ural, uzyska nienaruszalną pozycję strategiczną, która pozwoli mu zadać śmiertelny cios Wielkiej Brytanii, a w końcu też rzucić wyznawanie Stanom Zjednoczonym – w walce o panowanie nad światem” (s.153)

✅ Biografia autorstwa Volkera Urlicha to historia człowieka, którego pycha i niepochowana żądza władzy doprowadziła do żałosnego końca. W postaci Hitlera nie to jednak jest najbardziej przerażające. Bardziej może szokować to, że niemiecki dyktator zdając sobie doskonale sprawę z odniesionych porażek, nigdy nie chciał się przyznać do popełnionych przez siebie błędów i żył w iluzji, która przyczyniała się do śmierci wielu milionów ludzkich istnień. A niemal nikt nie chciał lub nie mógł go powstrzymać.

🔴 „Aktualne pozostają słowa hamburskiego historyka Fritza Fischera, wypowiedziane w roku 1989, równe sto lat po narodzinach dyktatora: „Pewnym jest, że Hitler nie przybył ani z piekła, ani z nieba i nie był żadną <>. Mierząc to zastanymi okolicznościami, które pozwoliły mu występować i działać, jak i jego własnym horyzontom myślowym, należy go uznać za głęboko osadzonego w niemieckiej historii XIX i XX wieku”. Zarazem jednak dodajmy, Hitler wyszedł poza ten myślowy horyzont. Albowiem napędzający go morderczy fanatyzm ideologiczny oraz wynikłe z tego fanatyzmu monstrualne zbrodnie były czymś bezprecedensowym. Innymi słowy, panowanie Hitlera wpisywało się w ciągłość niemieckiej historii, a zarazem było w niej fundamentalną cezurą” (s.598)

🔴 „Rzeczywiście, dużo czytając, Hitler przyswajał sobie niebagatelną ilość faktów dotyczących techniki zbrojeniowej i historii wojen – i uwielbiał brylować nimi przed ekspertami od wojskowości. Postrachem otoczenia była zwłaszcza jego pamięć do liczb. Niespodziewanie szybkie zwycięstwo nad Francją sprawiło, że początkowy sceptycyzm oficerów sztabu oficerów sztabu...

Druga część biografii Adolfa Hitlera, i tak samo jak z pierwsza częścią, też trzeba powiedzieć że jest to dzieło przełomowe, które na długo wpiszę się w kanony pozycji obowiązkowej, dla każdego zainteresowanego historią dyktatora. Mamy tu kolejny natłok materiałów podanych w dobrze strawnej formie. Autor nie tylko opisuje Hitlera jako człowieka (co już jest nowością i jest faktycznie fenomenalnie napisane!) ale przedstawia nam cały obraz 3 rzeszy, historię małych i wielkich, machinację na szczeblach władzy. Przechodzi skrupulatnie i dokładnie przez brutalne fronty i masakry, pełne ciał i cierpienia, do eleganckich gabinetów dygnitarzy i wielkich tego a teraz tamtego świata, obozów zagłady a finalnie do dusznego bunkra, gdzie podmiot opowieści dokończył żywota.
Praca podsumowująca, kompletna, i po tylu latach wątpię czy można na temat samego podmiotu napisać coś więcej. Jest to dzieło ważne i głęboko niepokojące zarazem.

Druga część biografii Adolfa Hitlera, i tak samo jak z pierwsza częścią, też trzeba powiedzieć że jest to dzieło przełomowe, które na długo wpiszę się w kanony pozycji obowiązkowej, dla każdego zainteresowanego historią dyktatora. Mamy tu kolejny natłok materiałów podanych w dobrze strawnej formie. Autor nie tylko opisuje Hitlera jako człowieka (co już jest nowością i jest...