Zbiór, którego bohaterami, w większości nowel i opowiadań, są postaci dobrze znane z piosenek i twórczości Stanisława Grzesiuka i Stanisława Staszewskiego, ludzie z marginesu społecznego, "apasze", "herbatnicy", wszelkiej maści dilerzy, złodzieje, awanturnicy, prostytutki i kanciarze, "książęta nocy" i "królowe ulicy" - postaci, które są bezwzględne i okrutne, ale posiadają swoją etykę i lojalność wobec siebie nawzajem. Obok nich, w uniwersum Nowakowskiego, pojawiają się skorumpowani politycy, zepsuci urzędnicy i upadli artyści, ludzie pełni hipokryzji i obłudy, konfabulanci i pozerzy, postaci nie mniej zdegenerowane niż "książęta ulic"...

Autor nie ocenia ich jednoznacznie i stara się pokazać z ludzkiej strony, z ich motywacjami i emocjami, kreując dzięki temu realistyczne i sugestywne portrety psychologiczne, w mistrzowski, ale też prowokacyjny, sposób łącząc literaturę wysoką z brutalną twórczością obyczajową - gdzie "poetyka codzienności" styka się z przemocą, zepsuciem i dosadną wulgarnością.

Stąd też jest to literatura piękna i poruszająca do głębi, ale przez swą obsceniczność i wstrząsające opisy drastycznych scen (opowiadanie "Rudy kot" przyparło nawet mnie do "muru" mojej wytrzymałości emocjonalnej - powiem wprost: żaden horror mną tak nie potargał a czytałem tego wiele) i brutalnej rzeczywistości - czyli wszystko to, co sprawia, że świat jego opowiadań jest tak autentyczny i prawdziwy - może odrzucić czytelników o bardziej subtelnej psychice.

Jakkolwiek, zbiór ów polecam. Jego lektura dostarcza szerokiego spektrum emocji a Nowakowski jawi mi się, jako jeden z najważniejszych i najwybitniejszych polskich pisarzy XX wieku, jednocześnie szerzej nieznany i zdecydowanie niedoceniany (choć ostatnio się to zmienia). Polecam gorąco!

P.S. Opowiadanie "Wesele raz jeszcze" to znakomity materiał na kolejny film Smarzowskiego. Tym razem quasi-prequel, rozgrywający się w realiach PRL-u... Zresztą kto wie, czy własnie nie to opowiadanie zainspirowało i dostarczyło pewnych wzorców postaci w przypadku jego "Wesela?..."

Zbiór, którego bohaterami, w większości nowel i opowiadań, są postaci dobrze znane z piosenek i twórczości Stanisława Grzesiuka i Stanisława Staszewskiego, ludzie z marginesu społecznego, "apasze", "herbatnicy", wszelkiej maści dilerzy, złodzieje, awanturnicy, prostytutki i kanciarze, "książęta nocy" i "królowe ulicy" - postaci, które są bezwzględne i okrutne, ale posiadają...

Oj nierówny ten zbiór opowiadań. Część szczególnie tych pierwszych mnie wymęczyła - szczególnie sposobem pisania (jakieś takie niefortunne zdania wielokrotnie złożone z ukrytymi w nich dialogami). Część, z opowiadaniem tytułowym, zachwyciła. Wydaje mi się że dopisek "Najlepsze opowiadania" jest trochę na wyrost, a bardziej chodziło o pokazanie przekroju i rozwoju literackiego. Często brakowało mi jakiejś puenty w opowiadaniu - próbując jakoś opisać reakcję po przeczytaniu - zamiast "wow", "no nieźle", "smutne", było po prostu "aha".

Oj nierówny ten zbiór opowiadań. Część szczególnie tych pierwszych mnie wymęczyła - szczególnie sposobem pisania (jakieś takie niefortunne zdania wielokrotnie złożone z ukrytymi w nich dialogami). Część, z opowiadaniem tytułowym, zachwyciła. Wydaje mi się że dopisek "Najlepsze opowiadania" jest trochę na wyrost, a bardziej chodziło o pokazanie przekroju i rozwoju...

Ciężko wydać jedną opinię na temat tego zbioru. Opowiadania są "nierówne". Początek książki jest pod wieloma względami po prostu słaby. Oczywiście autor opisuje świat, który już przeminął. Ciekawie jest więc czytać o światku przestępczym powojennej Polski. To największy atut tych opowiadań, ruiny Warszawy, oryginalne ksywy złodziei, knajpy, speluny w których gra się rzewne tanga - ma to swój klimat i ze względu na to, że opisywany świat już nie powróci czyta się to z pewnym zaciekawieniem, niemniej jednak tym opowiadaniom brakuje fabuły. Bohaterowie nigdzie nie dążą. Opowiadanie pt. Chłop, który zmarniał jest dosłownie o chłopie który zmarniał, nic więcej się tam nie dzieje, nie ma żadnej innej pointy etc.
Niestety takie opowiadania zajmują ponad 170str. - muszę się przyznać, że później odechciało mi się czytać i przeskoczyłem do tytułowego opowiadania i tu pojawił się zwrot. Książę nocy to rzeczywiście jedno z lepszych opowiadań jakie czytałem. Jest w nim wszystko, czego trzeba, ciekawa narracja, barwny bohater, intrygująca fabuła i choćby dla tego opowiadania warto sięgnąć po tę książkę.

Reasumując nie przeczytałem wszystkich opowiadań, początek jest moim zdaniem ciężki, a nawet zbyt ciężki. Książę nocy jest zdecydowanie rewelacyjny. Późniejsze opowiadania, są również dobrze napisane. Więc jeśli będziecie mieli dość jak ja, to polecam przeskoczyć do tytułowego opowiadania.

Ciężko wydać jedną opinię na temat tego zbioru. Opowiadania są "nierówne". Początek książki jest pod wieloma względami po prostu słaby. Oczywiście autor opisuje świat, który już przeminął. Ciekawie jest więc czytać o światku przestępczym powojennej Polski. To największy atut tych opowiadań, ruiny Warszawy, oryginalne ksywy złodziei, knajpy, speluny w których gra się rzewne...

nie potrafię powiedzieć co sprawiło, że nie mogłem się oderwać. Wspaniały opowiadacz o czasach, których już nie ma i o mieście, którego już nie ma

nie potrafię powiedzieć co sprawiło, że nie mogłem się oderwać. Wspaniały opowiadacz o czasach, których już nie ma i o mieście, którego już nie ma

Wybór opowiadań Nowakowskiego jest mocno subiektywny. Najlepsze są opowieści z czasów PRLu pokazujące ówczesną nudę, szarość, ogólną niemożność i wielkie pijaństwo. Znakomicie portretuje Nowakowski wiecznie pijanych chłopów, ludzi z półświatka czy cwaniaków balansujących na granicy prawa. Gorzej wypada autor, gdy pisze o sobie. Dobrze, że to wydano, ale już czas na pełną edycję opowiadań.

Pisząc o 'Mikrotykach' Sołtysa, wspomniałem o opowiadaniach Nowakowskiego, niewznawianych od lat. I co? Mamy wybór Iskier, mocno subiektywny, dla mnie nie są to z pewnością najlepsze opowiadania, raczej przykłady z długiej twórczości autora, która miała swoje góry i doliny. Niemniej dobrze, że przypomina się Nowakowskiego, z pewnością na to zasługuje.

Wczesne opowiadania słabe są literacko, wyglądają bardziej jak dosyć suche reportaże więzienne czy relacje z półświatka. W swoim czasie narobiły sporu szumu z powodu swojej tematyki, teraz ich słabości są mocno widoczne.

Dopiero w latach 70. pokazuje autor lwi pazur, znakomite np. jest opowiadanie 'Gdzie jest droga na Walne?' pokazujące wiejską gnuśność i pijaństwo. Albo 'Wesele raz jeszcze' prezentujące bez osłonek polską prowincję w latach gierkowskich, gdzie najważniejsze są rzeczy ponadczasowe: pieniądze, władza, seks. Do tego dochodzi specyfik komuny: wóda lejąca się wiadrami. A każdy jest umoczony w lewe interesiki, miałkie geszefty, wszystko to moralnie cuchnące; to opowiadanie jest prawdziwym pierwowzorem kultowego filmu Smarzowskiego. I wreszcie może najlepsza 'Stypa' portretująca PRL-owskich królów życia, to byli: „Cwaniacy wyższego lotu, macherzy, kupcy i artyści, w ogóle tacy, co ładniej niż przeciętność wydają forsę, hucznie i swobodnie, znaczy z fantazją jeszcze i humorem.” Wtedy balansowali na granicy prawa, teraz okupowaliby listy najbogatszych Polaków. Intryguje też opowiadanie 'Dwa dni z Aniołem' portretujące prokuratora z czasów stanu wojennego, postaci odrażającej, ale wzbudzającej jakąś sympatię i zaciekawienie.

W ogóle znakomity jest Nowakowski w portretowaniu PRL-owskiej nudy, szarości, nieruchawości, lenistwa. Dzieje się sporo tylko w jednej dziedzinie: piją wszyscy i to bez przerwy, a kto nie pije ten podejrzany. W paru opowiadaniach pisze autor sporo o sobie, o swoim życiu i to są rzeczy wyraźnie gorsze, najlepiej wypada, gdy usuwa się z pierwszego planu.

W sumie świetnie, że przypomniano Nowakowskiego, ale jak pisałem, wybór jest mocno subiektywny, np. ze świetnych zbiorów z lat 70.: „Gdzie jest droga na Walne?” czy „Chłopak z gołębiem na głowie”, wybrano tylko pojedyncze utwory. Myślę, że już czas na pełne wydanie opowiadań Nowakowskiego, z pewnością na to zasługuje.

Wybór opowiadań Nowakowskiego jest mocno subiektywny. Najlepsze są opowieści z czasów PRLu pokazujące ówczesną nudę, szarość, ogólną niemożność i wielkie pijaństwo. Znakomicie portretuje Nowakowski wiecznie pijanych chłopów, ludzi z półświatka czy cwaniaków balansujących na granicy prawa. Gorzej wypada autor, gdy pisze o sobie. Dobrze, że to wydano, ale już czas na pełną...

O świecie którego już nie ma.
Warta przeczytania.

O świecie którego już nie ma.
Warta przeczytania.