Laleczki skazańców. Życie z karą śmierci
- Kategoria:
- reportaż
- Seria:
- Seria Amerykańska
- Tytuł oryginału:
- Death row dollies
- Wydawnictwo:
- Czarne
- Data wydania:
- 2018-05-09
- Data 1. wyd. pol.:
- 2018-05-09
- Liczba stron:
- 208
- Czas czytania
- 3 godz. 28 min.
- Język:
- polski
- ISBN:
- 9788380496767
- Tłumacz:
- Małgorzata Woźniak-Diederen
- Tagi:
- kara śmierci więzienie
Stany Zjednoczone, rok 1998. W planie dwadzieścia egzekucji, jedna co osiemnaście dni. Rok 1999. Trzydzieści pięć egzekucji, jedna co dziesięć dni. Rok później jedna co dziewięć.
Obecnie kara śmierci może być zasądzona w 31 z 50 stanów USA. Zastrzyk trucizny, krzesło elektryczne, komora gazowa, powieszenie, rozstrzelanie. Rodziny oglądające egzekucję przez szybę, relacje w prasie, opis ostatniego posiłku podany do wiadomości publicznej. Pod więzieniem ramię w ramię stoją przeciwnicy kary i jej zwolennicy. Ci drudzy, przy akompaniamencie zespołu country, w piknikowej atmosferze popijają piwo i wręczają dzieciom papierowe chorągiewki z hasłami popierającymi karę śmierci.
Holenderska reporterka Linda Polman opisuje skomplikowaną sytuację teksańskich skazańców na tle amerykańskiego systemu karnego. Rozmawia z kobietami, które zdecydowały się na małżeństwa z osadzonymi w celach śmierci, z lewicowymi aktywistami walczącymi z niehumanitarnym systemem sądowniczym, z pastorami przymykającymi oko na brutalne metody rozstrzygania prawa, z kolekcjonerami „murderabiliów” z całego świata, a przede wszystkim z samymi więźniami, dla których kara śmierci jest często wybawieniem od trudnej codzienności więzienia.
To fascynująca, a zarazem przerażająca opowieść o tym, jak naprawdę działa amerykański system prawny i jak wiele emocji wzbudza kara śmierci w pozornie Zjednoczonych Stanach Ameryki.
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Mogą Cię zainteresować
Oficjalne recenzje
(Nie)winna miłość
Dla ludzi niezwiązanych z wymiarem sprawiedliwości kara śmierci jest jednym z najbardziej elektryzujących tematów w tym obszarze, a dotyczące jej regulacje wciąż trafiają do programów wyborczych najróżniejszych partii z obu stron politycznej barykady. Nie ma chyba na świecie miejsca, w którym budziłaby ona więcej kontrowersji niż w Stanach Zjednoczonych. Jest ona tam zjawiskiem tak znaczącym, że wytworzyła się wokół niej swoista subkultura. Subkultura, którą Linda Polman próbuje zrozumieć w swojej książce.
Niezaprzeczalną siłą „Laleczek skazańców” jest to, że książka podejmuje temat atrakcyjny właściwie dla każdego czytelnika: łowcy skandali z pewnością nie przepuszczą okazji do przyjrzenia się kobietom, które oddają sporą część życia mężczyznom uosabiającym najmroczniejsze strony ludzkiej natury, miłośnicy kryminałów i dreszczowców z przyjemnością spotkają się z całą zgrają morderców, fani romansu będą mogli uronić łzę nad niezwykłym poświęceniem bohaterek, a zwolennicy literatury nastawionej polemicznie z otwartymi ramionami przywitają rozważania nad słusznością kary śmierci. W dodatku nad całą książką nieustannie unosi się dymny aromat autentyczności, stanowiący dla wielu odbiorców – o czym wnioskuję z doświadczeń własnego gospodarstwa domowo-czytelniczego – kwestię kluczową i decydującą: Linda Polman rzeczywiście Z NIMI rozmawia, rzeczywiście ICH ogląda, rzeczywiście wgryza się w życie tak skazańców, jak i ich najbliższych – ludzi, którzy żyli.
Autentyczność tę w jakiś sposób podkreśla także maksymalne ograniczenie roli obserwatora w całym procesie. „Laleczki skazańców” to lektura w gruncie rzeczy bardzo prosta: pozwala czytelnikowi zajrzeć do świata siedzących w celach śmierci, przez kilka chwil towarzyszyć ich żonom i dzieciom, poznać trudy walki aktywistów, którzy od dziesiątków lat walczą z karą śmierci. Właściwie za każdym razem jest to studium przypadku bez przejścia od szczegółu do ogółu – Polman nie zależy na stworzeniu spójnej wizji, na wykreowaniu jakiegokolwiek własnego świata. Oczywiście współczuje ludziom miażdżonym przez system sprawiedliwości, ale jest to współczucie pierwotne, współczucie będące reakcją na określone bodźce (na przykład uświadomienie sobie, że ktoś rzeczywiście nie widział słońca od lat). Co jakiś czas przypomina, że opisuje rok X, w którym dochodzi do Y egzekucji, co oznacza jedną co Z dni, ale to – muszą państwo przyznać – raczej nieśmiała i bardzo mechaniczna próba nadania narracji szerszego kontekstu. Dużo ciekawsza jest dychotomiczna scena z samego początku książki, w której w dniu wykonania wyroku ponurzy jak sama śmierć aktywiści protestują, a zwolennicy kary celebrują życie przy okazji kolorowego festynu.
Można wymieniać bardzo długo, czym „Laleczki skazańców” nie są: nie jest to głęboka refleksja ani nad amerykańskim systemem sprawiedliwości, ani nad karą śmierci samą w sobie, nie jest to manifest przeciwko jej wykonywaniu ani próba przekonania o jej słuszności, nie jest to ani książka historyczna, ani polemiczna publicystyka. To kilka historii zza krat, gdzie przebywają ludzie miażdżeni – Linda Polman nie rozstrzyga czy słusznie – za swe niegdysiejsze błędy, ludzie marzący o normalnym życiu i w zdecydowanej większości świadomi, że owe marzenia nigdy się nie spełnią.
Bartek Szczyżański
Oceny
Książka na półkach
- 1 142
- 1 135
- 235
- 67
- 60
- 35
- 31
- 27
- 24
- 21
Opinia
Linda Polman to holenderska dziennikarka, autorka szeregu reportaży, relacji i analiz poświęconych międzynarodowym interwencjom wojskowym i pomocy humanitarnej. W swoim życiu pracowała dla telewizji, prasy oraz wielu rozgłośni radiowych. Była też, co szczególnie warte uwagi, korespondentką w Afganistanie, na Haiti oraz w zachodniej i wschodniej Afryce. Jej najnowsze opracowanie - „Laleczki skazańców”, na pierwszy rzut oka mogą wydać się książką o kobietach, które zdecydowały się na utrzymywanie kontaktu ze skazanymi na śmierć. Tak sugerowałby tytuł i początkowe frazy tego poruszającego reportażu. Nic jednak bardziej mylnego. Polman interesuje szeroka perspektywa, zarzuciła sieci na cały system wymierzania kary śmierci w Ameryce i przy pomocy chwytliwego medialnie wabika, wtłacza czytelnika na coraz wyższy poziom tego trudnego tematu.
Książka została podzielona na osiem zasadniczych rozdziałów. Każdy porusza odmienną stronę przedmiotu badań, dzięki czemu uzyskujemy panoramiczny obraz istoty problemu. Polman opisuje m.in. wzajemne relacje skazanych z kobietami, ponure realia życia w celi śmierci, stosunek społeczności lokalnej do wymierzania wyroku, procedury związane z egzekucją, wpływ zamożności jednostek stanowych na presję wydawania wyroków skazujących, sprawę rzetelności procesu sądowego, w tym przede wszystkim nieskuteczność sędziów przyznawanych z urzędu, brak dogłębnej weryfikacji przeszłości skazanego (wychowanie w trudnych warunkach, rasizm) czy wreszcie ostatni posiłek i przemowę skazanego.
Najbardziej ujmującym elementem książki jest relacja o kobietach i więźniach, ich wzajemnych kontaktach, nierzadko kończących się małżeństwem. Szczególnie frapujące są motywy postępowania bohaterek oraz skłonność do poświęcenia. Są to bardzo często zamożne mieszkanki Europy, wiodące dostatnie i spokojne życie. Zbyt ułożone jak na ich wybuchową naturę. Gdy trafia do nich informacja o możliwości podjęcia związku korespondencyjnego z więźniami, często decydują się na ten ekscentryczny krok. Jak wspominają, rozczula je przede wszystkim to, że dla skazanego są jedynym promieniem życia. Ktoś, kto dla swojego kraju jest wyłącznie numerem ewidencyjnym, nie może liczyć na inne wsparcie, dlatego czując niewyobrażalną samotność, widzi w kontakcie z kobietą nie tylko sposób na zdobycie rozgłosu i pieniędzy, lecz także możliwość współbycia z bratnią duszą. Stopniowo zaczyna działać jakaś magnetyczna siła przyciągania, która ostatecznie kończy się na porzuceniu tego co pewne, na rzecz bliskości z seryjnym mordercą czy gwałcicielem.
Jest tu także część poświęcona procedowaniu kary śmierci. Oburzają nas błędne i niedostatecznie zbadane procesy, czas, jaki więźniowie muszą czekać na dokonanie ostatecznego zastrzyku, nieudolnie przeprowadzone egzekucje. Polman przytacza szokujące fakty o tym, jak to więźniowie palą się od środka albo o tym, że do przeprowadzenia medycznej procedury wybiera się przypadkowe osoby, niepotrafiące nawet wbić poprawnie igły. Mam też wrażenie, że autorka nieprzypadkowo często wraca do tematu odroczenia wyroku. Śmierć jest bowiem straszna, ale czy nie gorsze jest dodatkowe psychiczne znęcanie się nad więźniem, poprzez nieskończone przedłużanie rozwiązania tej kwestii? Autorka mocną kreską zarysowuje nam portret osób pochłoniętych długoterminową samotnością i niepewnością, zostawia nas z tym pejzażem sam na sam, w ciszy i skupieniu. Pragnie abyśmy i mi podążali śladami jej refleksji, aby i w nas rosły wątpliwości, gniew i poirytowanie, nie tylko na zbrodnie osadzonych, ale także na nieludzkie ich traktowanie.
Dziennikarka skwapliwie bada rzeczywistość i analizuje statystyki. Rozmawia z rodzinami i dziewczynami skazanych. Nie boi wracać do tematów niewygodnych i zadawać wciąż żywe pytania o rozbieżności w interpretacjach. Bez skrupułów wspomina o obrońcach, którzy zasypiają na rozprawie lub nie wysyłają apelacji w wymaganym terminie. Nie koloruje i nie zamydla oczu efektowną resocjalizacją – podaje suche fakty o swoich postaciach, zostawiając nam pole do własnej decyzji. A jednak, mimo tych zalet, książka ma swoje mankamenty. Przede wszystkim autorka skupia się na znanych nazwiskach, pomijając biografie osób, o których wiemy niewiele. Nie zadaje sobie trudu, aby porozmawiać z całą gamą ‘laleczek’, a jedynie przygląda się uważniej listom jednej z nich. Nie udaje jej się porozmawiać ze skazanymi, ani nie szuka rozwiązań u okolicznych mieszkańców. Jest też kwestia zogniskowania spektrum zainteresowań wokół Teksasu, co wprowadza ryzyko generalizacji.
„Laleczki skazańców” to lektura poruszająca trudny temat słuszności kary śmierci. To bez wątpienia reportaż wieloaspektowy i emocjonalny. Taki rodzaj prozy, który pokazuje absurdy rzeczywistości, jednocześnie nie sugerując gotowych recept. Polman opisuje świat, gdzie ma ludzi bez winy, nie ma też właściwych procedur, za którymi można schować swoją odpowiedzialność. Dobra i mocna książka nadająca się idealnie do przeprowadzenie głębszej dyskusji.
Recenzja ukazała się pod adresem https://melancholiacodziennosci.blogspot.com/2018/08/recenzja-laleczki-skazancow-linda-polman.html
Linda Polman to holenderska dziennikarka, autorka szeregu reportaży, relacji i analiz poświęconych międzynarodowym interwencjom wojskowym i pomocy humanitarnej. W swoim życiu pracowała dla telewizji, prasy oraz wielu rozgłośni radiowych. Była też, co szczególnie warte uwagi, korespondentką w Afganistanie, na Haiti oraz w zachodniej i wschodniej Afryce. Jej najnowsze...
więcej Pokaż mimo to