W tę ciemną jak atrament noc Warszawa rozbrzmiewała echem tysiąca gardeł. Gdzie by nie spojrzeć, każdy lokal czy bar zapchany był po brzegi. "Adria" już z daleka zachęcała blaskiem swych neonów, kabarety, w tym zacne "Qui Pro Quo" napędzało pełne salę śmiechem i dobry żartem. Takie to były czasy, takie to były noce, w których szaleńcza fantazja mieszała się z czarą upojenia. I tylko gdzieś po za tym wszystkim, w niezmiernie ciemnych uliczkach i zaułkach można było stracić nie tylko portfel, ale i postradać życie. Nic to jednak - przedwojenna Warszawa szalała w tej ciemnej jak atrament nocy.

Jako miłośnik przedwojennych czasów, nie mogłem sobie pozwolić na luksus nieprzeczytania retro-kryminału dziejącego się w Warszawie. Powieść Grzegorza Kalinowskiego charakteryzuję język, który ze swoimi gwarowymi wtrąceniami i lekką archaizacją czaruję z każdą stroną lektury. Dzięki takiemu zabiegowi i dokładnym opisom, przedwojenny świat ożywa i wypełnia książkę niezwykłym klimatem minionej epoki. Fabuła powieści nie jest jakoś szczególnie wyszukana, ale nie znaczy to, iż jest całkowicie pozbawiona tajemnicy i napięcia. Finalnie otrzymujemy nie tylko retro-kryminał, lecz też nieco awanturniczą opowieść, w której nie brak specyficznego przedwojennego humoru i licznych nawiązań do ówczesnych wydarzeń ze świata kultury, historii, a nawet prasy.

Na plus zasługują także wykreowane przez autora postacie. Potrafią być one zabawne, miejscami nieco karykaturalne, ale i nie brak im powagi, przez co stają się nam bliżsi. Jak na dłoni widać ogrom pracy włożony w napisanie tejże książki. Research został odrobiony na medal. Warto też dodać, że główny wątek kryminalny został zainspirowany tzw. Alfons-pogromem z 1905 roku, w którym to została zamordowana, w zainicjowanych przez żydów duża część warszawskich prostytutek, nie mówiąc już o puszczeniu z dymem domów publicznych. Grzegorz Kalinowski zręcznie wykorzystał ów motyw i przerobił go tak, iż tamta historia na nowo ożyła i pozwoliła mu na snucie związanej z nią intrygi. Reasumując: powieść warta jest przeczytania, odnajdziemy w niej nie tylko masę rozrywki, ale też trochę z historii początku XX wieku. Znakomita lektura na jesienne wieczory i ciemne jak atrament noce.

W tę ciemną jak atrament noc Warszawa rozbrzmiewała echem tysiąca gardeł. Gdzie by nie spojrzeć, każdy lokal czy bar zapchany był po brzegi. "Adria" już z daleka zachęcała blaskiem swych neonów, kabarety, w tym zacne "Qui Pro Quo" napędzało pełne salę śmiechem i dobry żartem. Takie to były czasy, takie to były noce, w których szaleńcza fantazja mieszała się z czarą...