Jedno wiem na pewno - "Za króla, ojczyznę i garść złota" żadną powieścią nie jest. To ordynarna nowela - w sensie dużego opowiadania - wręcz do nieprzytomności rozdęta dziesiątkami dygresji, dykteryjek i częstokroć zbędnych, nie prowadzących w żadnym konkretnym kierunku przekomarzanek. Jasne, sporo tutaj interesująco podanego, dość cynicznego humoru, nie sposób też narzekać na malowniczość tak scenerii, jak i postaci, ale wraz z przekręcaniem kolejnych kart coraz mocniej cisną dwie rzeczy.

Pierwszą z nich jest literacki narcyzm. Autorzy dwoją się i troją, żeby uwieść czytelnika skomplikowanym językiem, piętrowymi historyjkami i nieszablonowym biegiem narracji. Tak bardzo prą do tego uwiedzenia, że zapominają o samej fabule, topiąc historię w niekończących się dygresjach, stylizowanych na prostaczkowe opowieści australijskiego tępawego farmera, co to z jeszcze głupszymi kuzynami ruszył w świat wojować z Hunami w pikielhabuach. Owszem, maniera jest zabawna i czasami potrafi skłonić do nieprzyzwoitego rechotu, ale warto by było, żeby ładnie splatała się w całość z intrygą.

A tu figa z makiem, bo drugim problemem książki jest niesłychanie wątlutka fabułka. Ot, kilkoro krzepkich, choć niezbyt lotnych australijskich żołnierzy trafia gdzieś w pobliżu francuskich okopów na grupę Niemców prowadzących wóz wypełniony złotymi sztabami. Ruszają więc ich tropem, zachodząc tajemnym zrządzeniem losu do odłączonej od naszej rzeczywistości krainy, w której przebudził się smok i... tyle. Naprawdę. Cała reszta to marsze, dyskusje i wspominki.

Szczęśliwie cała ta rozwlekła, niezbyt interesująca, choć mimo wszystko nietuzinkowo napisana historia ma porządne zakończenie - zwarte, przemyślane i ładnie koronujące przygody Australijczyków. Z jednej strony cieszy to o tyle, że dobry finał w prozie rodzimej produkcji to sprawa rzadka jak rozsądek w polityce, z drugiej jednak całość broniłaby się jeszcze lepiej, gdyby wyciąć ze środka przynajmniej ze sto stron zbędnie rozkrzewionego tekstu, co i rusz ściągającego opowieść do poziomu gawędziarskich ploteczek o walorach Maryni. Książkę przeczytać więc można, ubawić się chwilami też można, jednak gdzieś w głębi ducha pozostanie wyczuwalny absmaczek straconego na lekturę czasu.

Jedno wiem na pewno - "Za króla, ojczyznę i garść złota" żadną powieścią nie jest. To ordynarna nowela - w sensie dużego opowiadania - wręcz do nieprzytomności rozdęta dziesiątkami dygresji, dykteryjek i częstokroć zbędnych, nie prowadzących w żadnym konkretnym kierunku przekomarzanek. Jasne, sporo tutaj interesująco podanego, dość cynicznego humoru, nie sposób też narzekać...