„Rybak znad Morza Wewnętrznego” to już trzeci obszerny zbiór utworów królowej science fiction, Ursuli Le Guin, opublikowany w przepięknej oprawie przez wydawnictwo Prószyński i S-ka. W jego skład wchodzą cztery zbiory opowiadań oraz jedna powieść, przenoszące czytelnika na powrót (bądź po raz pierwszy) do światów Ekumeny i Ziemiomorza, a także w miejsca niepowiązane z wcześniejszymi tekstami autorki.

„Wszystkie strony świata” (1975) zawiera wczesne opowiadania Le Guin wraz z jej komentarzami. Teksty fantastyczne i fantastycznonaukowe opowiadają o smokach i czarodziejach, podróżach kosmicznych, matematyce, klonach, szaleństwie, obcości, samotności i… drzewach!

„Rybak znad Morza Wewnętrznego” (1994) to zbiór, którego tematem przewodnim są różnice w postrzeganiu i interpretowaniu świata. Pojawia się tu flet ze skóry, grający muzykę dla zmarłych, kamień przynoszący wolność i czarten, umożliwiający podróże między światami w jednym momencie.

„Cztery drogi ku przebaczeniu” (1995) to cztery uzupełniające się opowiadania, tworzące jedną całość. Prezentują różne spojrzenia na kwestię niewolnictwa i praw kobiet na ogarniętych wojną planetach Werel i Yeowe. Wszechobecny nastrój smutku i cierpienia łagodzi miłość i nadzieja.

„Urodziny świata” (2002) stanowią powrót do światów Ekumeny, aby rozwinąć wcześniejsze opowieści i poruszyć nowe wątki, takie jak struktury społeczne opisywanych światów, ich zwyczaje i relacje. Le Guin w słowie wstępnym zapowiada, że „ukazują nam ludzi, którzy różnią się od nas – fizjologią i normami społecznymi – ale czują to samo co my” – opis ten jest dobrym podsumowaniem całej książki.

„Opowiadanie świata” (2000) jest jedyną powieścią w zbiorze. Opowiada o świecie, gdzie literatura i pismo są krzewione na rzecz dźwięku i obrazu, postępu i nauki. Ludzie określani są jako producenci-konsumenci, a Bóg to rozum. Jednak Satti, gówna bohaterka, stara się odnaleźć dawne wierzenia, odtworzyć utraconą kulturę i ocalić zapomniane i zakazane teksty.

Cała książka uczy przede wszystkim zrozumienia i płynącego z niego szacunku dla odmienności. Z każdym kolejnym tekstem można chłonąć zupełnie nowe spojrzenia na świat, alternatywne wersje jego rozwoju, oryginalne struktury społeczeństw: od fantastyki po science fiction, od spojrzenia w przeszłość po wizje przeszłości, od magii i smoków po podróże kosmiczne. Akcja nie stoi tu na pierwszym miejscu, liczą się przede wszystkim działania postaci, wyrażające ich wnętrze i światopogląd.

Wielką zaletą stylu Le Guin jest to, że chociaż tworzy fantastykę naukową, to nie przeciąża swoich utworów technicznym słownictwem ani niemożliwymi do pojęcia przez laika zagadnieniami z dziedziny fizyki. Jej spojrzenie jest o wiele bardziej humanistyczne i psychologiczne niż czysto techniczne, są to przede wszystkim opowieści o ludziach, ich uczuciach i pojmowaniu świata. W pewnym sensie są to też alternatywne rzeczywistości, ukazujące, jak mogłaby się rozwinąć nasza cywilizacja bez zniesienia niewolnictwa, gdyby małżeństwa składały się z czterech osób, gdyby zakazano literatury, nie wywalczono równouprawnienia…

Ten pięknie wydany zbiór tak różnorodnych tekstów zaspokoi ciekawość wiernych fanów oraz da możliwość zapoznania się ze stylem autorki tym, którzy nie mieli jeszcze okazji sięgnąć po żadną z jej słynnych serii.

Agnieszka Kruk