Neron. Okrutny zbrodniarz rozgrzeszony (2000)

Ciekawa biografia, skierowana dla odbiorcy średnio-zaawansowanego i szerokich mas laików, niekoniecznie zainteresowanych starożytnością, napisana przystępnym, atrakcyjnym językiem, mimowolnie kojarzącym się polskiemu odbiorcy z telewizyjnymi narracjami Bogusława Wołoszańskiego. Sensacyjne tempo, śmiałe analizy, rozgrzebywanie interesujących wątków pobocznych oraz sensowne dociekanie genezy nastrojów społecznych – wszystko we właściwych proporcjach i z umiarem. Tekst nie jest bez wad*, ale jako produkt rozrywkowy, popularyzatorski, sprawdza się świetnie. Całość czyta się z dużą przyjemnością, a informacje w nim zawarte nie tylko odmalowują ducha epoki, ale mogą też rzucić pewne światło na nasze czasy, zwłaszcza w kontekście czarnego PR-u, plotek i vox populi.

Po raz pierwszy książkę wydano nad Wisłą jako „Neron odarty z mitów”, zaledwie rok po oryginale (2001). W drugiej edycji, z 2006, zmieniono tytuł i okładkę. Tak by pasowała do serii „Wielcy Historii”. Za polski przekład – całkiem dobry – odpowiada Jacek Hołówka, filozof i etyk (rocznik 1943). Szkoda że nie pozostano przy pierwszej wersji tytułu, bliższej oryginałowi – „Nero. Man behind myth”. Autor zdecydowanie nie rozgrzesza tu Nerona, nie usprawiedliwia go, nie ocenia wedle pokrętnych praw Kościoła, a jedynie wyjaśnia motywy działań i stawia wyraźną granicę między faktem a narosłą przez lata fikcją.


* DROBNE UWAGI CO DO TEKSTU ORYGINALNEGO I TŁUMACZENIA:
str. 12 – wynikato (wynika to); str. 13 – zdemaskować (obnażyć?); str. 15 – „Bitynia & Pont“ (w polskim, gdzie nie trzeba pisać aż trzech kręconych literek, gdzie wystarczy zwykła kreska i kropka – znak ten jest wyjątkowo zbędny); str. 29 – braci Grimmów (braci Grimm); str. 32 – „kolos na słomianych nogach” – glinianych (!); str. 34 – 3 linijka od końca, humor z zeszytów szkolnych; str. 40, 8 linijka, zbędne „gdyż”; str. 51 – „podbój Anglii” – oczywiście to skrót myślowy, jednak kiedy autor pisze o czasach w których nie było tam jeszcze żadnych Anglów ani Sasów stwarza to wrażenie omyłki, a młodego odbiorcę może wprowadzać w błąd; str. 69 – pierwsze zdanie drugiego akapitu nie jest zbyt błyskotliwe; str. 73-74 – brzmi to jak koncepcja ówczesnych plotkarzy, nie fakty; str. 75 – Kladiusza (Klaudiusza); str. 84 – Armeńczyków (Ormian); str. 124 – „rzymscy rycerze” – tj. EQUITES (jeźdźcy)?; str. 125 – wtedy nie było Wschodniej Anglii... przodkowie Anglów i Sasów którzy za około 300 lat przybędą siedzą wówczas w Germanii; str. 130 – miała nastąpić czy nastąpiła?; str. 139 – nie królewskim a cesarskim; str. 162 – linijka przed pierwszym akapitem – „dzielnic miasta”, z korzyścią dla tekstu byłoby skasowanie drugiego słowa; str. 175 – Szymon Mag nie był jak się zdaje przywódcą „chrześcijańskich gnostyków”(?); str. 250 – zasiedlić (osiedlić); str. 253 – „żołnierz rzekomo pierdnął...” – czy ten kolokwializm jest tu aby na miejscu?; w indeksie brak imienia żony Nerona, Statyli, być może nie tylko jej.
Wyjąwszy to co wyżej, w tekście znalazło by się jeszcze kilka fragmentów w które warto zaingerować dla podniesienia jego walorów, ogólnie jednak przekład zdecydowanie udany.

PS Historie o truciznach czy statkach-pułapkach nie są zbyt przekonujące. Kontrastowo – refleksje nt. wczesnych chrześcijan, nastrojów w Imperium – są bardzo sensowne. Ciężko pisać o Neronie dokładnie i szczegółowo – zwłaszcza z perspektywy prawie dwóch tysiącleci, przez pryzmat często nieobiektywnych źródeł, ale Richard Holland poradził sobie całkiem nieźle.

Neron. Okrutny zbrodniarz rozgrzeszony (2000)

Ciekawa biografia, skierowana dla odbiorcy średnio-zaawansowanego i szerokich mas laików, niekoniecznie zainteresowanych starożytnością, napisana przystępnym, atrakcyjnym językiem, mimowolnie kojarzącym się polskiemu odbiorcy z telewizyjnymi narracjami Bogusława Wołoszańskiego. Sensacyjne tempo, śmiałe analizy, rozgrzebywanie...