Elżbieta Cherezińska to postać na polskim rynku wydawniczym dość dobrze znana. Z zawodu teatrolog, z zamiłowania pisarka powieści historycznych. Znana ze swojej fiksacji na punkcie Wikingów i Piastów. Autorka takich książek jak „Korona śniegu i krwi”, „Niewidzialna korona”, „Turniej cieni”, „Legion” i „Saga Sigrun”.

„Harda” opowiada historię Świętosławy, córki Mieszka I i Dobrawy, siostry Bolesława Chrobrego. Historycy nie są zasadniczo pewni jej imienia, może dlatego, że w polskich źródłach nie przetrwało, a jedyne źródła, które wspominają o jej imieniu to skandynawskie sagi – tam występuje jako Sygryda Storråda lub Gunhilda. W zasadzie istnieje jeszcze teoria mówiąca o tym, że legendarna postać Świętosławy to połączenie kilku innych kobiet żyjących w tamtym okresie. Nie jest to najważniejsze. W swojej powieści Cherezińska bierze na tapet okres formowania się państwa polskiego pod wodzą Mieszka I, który podejmuje politycznie znaczącą decyzję o porzuceniu pogaństwa i przyjęciu chrztu z rąk Czechów. Poślubia czeską księżniczkę Dobrawę, a ze związku tego na świat przychodzi dwójka dzieci: Bolesław i Świętosława. To właśnie piastowska księżniczka jest najważniejszą postacią powieści – najpierw nastolatka, później kobieta, która od razu przyciąga uwagę i sympatię. Bowiem w czasach kiedy kobiety władców nie miały głosu i stanowiły walutę w sojuszach swoich ojców i braci, ona miała siłę i tupet, żeby formować swoje życie według swojej woli (oczywiście nie sprzeciwiając się mimo wszystko swemu ojcu). Została wydana za mąż za króla Szwecji Eryka Zwycięskiego, w celu zadzierzgnięcia sojuszu politycznego przeciwko Danii. Autorka w ciekawy sposób opisuje jej życie, zdobywanie pozycji w kraju swego męża i późniejsze losy jako królowej-wdowy (na przykład spalenie łaźni z „mało ważnymi królami”, którzy przybyli do niej w zaloty), następnie Świętosława opuszcza Szwecję by w Danii zostać żoną Swena Widłobrodego i matką dwóch jego synów.

Pomimo tego, że główną bohaterką „Hardej” jest Świętosława, to nie brakuje w niej również innych dobrze skonstruowanych postaci. Generalnie fabułę poznajemy naprzemiennie z perspektywy Mieszka I, Bolesława Chrobrego, Świętosławy, Olafa Tryggvasona, Swena Widłobrodego, Astrydy – siostry przyrodniej Bolesława i Świętosławy, Sigvalda – męża Astrydy i wodza Jomswikingów z Wolina. Każda z tych postaci ma stworzony własny charakter, żadna nie została potraktowana po macoszemu. Jedynym mankamentem jest to, że inni bohaterowie nie są aż tak wyraziści jak tytułowa bohaterka, ale możliwe, że to celowy zabieg autorki, bo dzięki temu niepokorna Harda Pani od samego początku zwraca naszą uwagę i niepodzielnie włada naszymi uczuciami wobec niej.

Cherezińska operuje bardzo przyjemnym, lekko poetyckim stylem. Celowym zabiegiem jest tutaj brak archaizacji języka, żeby nie utrudniać czytania i odbioru „Hardej”. Dialogi są błyskotliwe i cięte. Akcja jest wartka i wciągająca, nie nuży nawet przez chwilę. Naprawdę ciężko się od niej oderwać pomimo sporej objętości książki.

Jak już wspominałam wcześniej, niewiele wiemy o siostrze Bolesława Chrobrego. Nie ma nawet pewności, że ona i Sygryda Storråda to ta sama osoba. Autorka też zdaje sobie z tego sprawę, ale dzięki temu ma wolną rękę w snuciu swojej opowieści. Poza samymi losami Świętosławy całość jest dopracowana pod względem historycznym i trzyma się faktów (poza kilkoma drobnymi zmianami mniej istotnych zdarzeń, których Cherezińska dokonała na potrzeby narracji).

Warto pamiętać, że „Harda” to fikcja literacka, więc nie może służyć za substytut podręcznika do historii, ale jej lektura może być dobrym bodźcem do własnych poszukiwań informacji i źródeł historycznych, i poszerzania swojej wiedzy o tym okresie oraz ogólnie o dynastii Piastów. A te dzieje są naprawdę fascynujące. Dlatego jako naprawdę dobra, wciągająca powieść, moim zdaniem zasługuje na uznanie.

Recenzja znajduje się również na blogu straszliwabuchling.blogspot.com

Elżbieta Cherezińska to postać na polskim rynku wydawniczym dość dobrze znana. Z zawodu teatrolog, z zamiłowania pisarka powieści historycznych. Znana ze swojej fiksacji na punkcie Wikingów i Piastów. Autorka takich książek jak „Korona śniegu i krwi”, „Niewidzialna korona”, „Turniej cieni”, „Legion” i „Saga Sigrun”.

„Harda” opowiada historię Świętosławy, córki Mieszka I i...