Sienkiewicz, Sienkiewicz...
Co tu ukrywać - "Wiry" najlepszą powieścią polskiego noblisty nie są, miejscami wręcz wprawiają czytelnika w swoiste zażenowanie, bo... Bo trąci ta powieść co najmniej telenowelą meksykańską. "Wiry" pozwalają w pełni zrozumieć niesławne określenie prozy sienkiewiczowskiej przez Witolda Gombrowicza jako "literatury dla kucharek".
Jest jednakże jedno, a nawet dwa, "ale!".
Otóż, nie są jednocześnie "Wiry" rzeczą pozbawioną dobrych cech. Trzeba przyznać, że pewne spostrzeżenia odnośnie socjalizmu, masowości, ale też i szlachty, nie tylko nie straciły na aktualności, lecz wręcz dopiero z czasem okazały się nadzwyczaj prorocze. Na przykład to: "[...] wasze państwo socjalistyczne, jeśli kiedykolwiek je założycie, będzie takim wtłoczeniem człowieka w tryby i koła powszechnego mechanizmu, taką kontrolą, taką niewolą, że nawet dzisiejsze państwo pruskie jest w porównaniu świątynią wolności." I pisał to Sienkiewicz w 1909 roku, na 8 lat przed powstaniem pierwszego państwa socjalistycznego!!!
Niby jest to powieść o rewolucji 1905 roku, ale ta rewolucja dzieje się "gdzieś tam", bohaterów - zajętą swymi miłostkami i w ogóle żyjącą w innym wymiarze szlachtę - nic a nic, zdaje się, to nie dotyczy. Chodzą, paplają sobie, romansują, gniewają, rzucają... Nuda, czasami wręcz porażająca. Ckliwe to to strasznie. Tyle, że odnosi się wrażenie, zwłaszcza po zakończonej lekturze, że to także celowe zamierzenie autora, albowiem można siebie stawiać poza nurtem, ale wir porwie każdego - zdaje się mówić Sienkiewicz. I choć, jak wspomniałem, ta rewolucja (ważna z punktu widzenia pracowniczego) "gdzieś tam się dzieje", to właśnie ostatnie strony powieści niejako tłumaczą zamysł pisarza.
Warto poznać nietypowego, bo filozoficzno-politycznego Sienkiewicza, zwłaszcza że za "Wiry" dostało mu się od wszelkiej maści agitatorów, bo też i im oberwało się od pana Henryka po równo.
Nie zmienia to jednak faktu, że do najwyższych osiągnięć pisarskich powieść nie należy.

Sienkiewicz, Sienkiewicz...
Co tu ukrywać - "Wiry" najlepszą powieścią polskiego noblisty nie są, miejscami wręcz wprawiają czytelnika w swoiste zażenowanie, bo... Bo trąci ta powieść co najmniej telenowelą meksykańską. "Wiry" pozwalają w pełni zrozumieć niesławne określenie prozy sienkiewiczowskiej przez Witolda Gombrowicza jako "literatury dla kucharek".
Jest jednakże...