To, że czegoś nie widzisz, nie znaczy, że tego nie ma. To, że czegoś nie pamiętasz, nie znaczy, że za tym nie tęsknisz. Dorastająca Ruby nauczyła się tych prawd bardzo szybko. Nauczyła się ukrywać bolesną prawdę o swojej rodzinie, gdy tylko zrozumiała, że nie jest ona zwykła i normalna.

Madruga, opiekunka Ruby, robi wszystko, aby zapewnić jej normalny, spokojny dom i bezpieczne dzieciństwo. Na pierwszy rzut oka, jedyne co wyróżnia życie dziewczynki to soboty spędzone za żelaznymi kratami więzienia dla kobiet, w którym przebywa jej matka. Soboty dzielą jej życie na to w środku i to na zewnątrz. Na to z matka i to z ciotką Barbarą, nazwaną Mamą drugą, w skrócie Madrugą.

Ruby czuje się inna i wie, że musi ukrywać swoją tajemnicę. Gdy inne dzieci mówią o swoich mamach, gdy w szkole mówią „daj to do podpisu mamie”, gdy wydarza się cokolwiek złego i chciałoby się przytulić wtedy do mamy – te chwilę dzielą serce małej Ruby na pół. Z nikim nie dzieli się swoim sekretem, jakby przeszłość jej matki mogła zrujnować jej własną przyszłość. A marzeniem dziewczynki jest mieć przyjaciółkę od serca, taką, której mogłaby się zwierzać ze swoich smutków i nadziei. Tylko jak taką zdobyć, jeśli na jaw wyjdzie, kim jest jej matka?

Trwają letnie wakacje, Ruby znajduje towarzyszkę zabaw, Margulis. Dziewczęta spędzają letnie dni na basenie, wymyślając wspólnie magiczne historie i rysując. Pewnego dnia koleżanka zaprasza ją do siebie, lecz Ruby boi się przyjąć zaproszenie. Boi się, bo wtedy też będzie musiała zaprosić ją do swojego domu. A tam nietrudno będzie zauważyć, że Madruga to nie jej mama a na kominku stoi zdjęcie Ruby z inna kobietą w jednokolorowym, więziennym kombinezonie. I szansa na zdobycie przyjaciółki, która jest już tak blisko, umknie. Ruby boi się oceny, boi się odrzucenia. I za całą sytuację obwinia swoją matkę. Matkę, której nie ma, która utrudnia całe jej życie, które powoduje jej inność i wreszcie, która swoimi uczynkami przyczyniła się do jej smutku, samotności i strachu przed samotnością.

Ruby wciąż odwiedza matkę w więzieniu, tutaj też poznaje inne dzieci więźniarek. Wszystkie one są smutne, samotne, zagubione, niektóre rozzłoszczone, inne płaczliwe. Nie rozumieją sytuacji a cała więzienna procedura sprawia, że kilka chwil z matką to odarte z ciepła, ukradzione, niezręczne momenty. Pewnej soboty jedna z dziewczynek podpowiada Ruby, jak może poszukać informacji o tym, co zrobiła jej matka. Nastolatka boi się prawdy, nigdy nie wnikała w powody jej uwięzienia. Ciekawość jest jednak silniejsza, Ruby poznaje prawdę i to znów łamie jej serce na pół. Poznana prawda może bowiem zniszczyć jej kiełkującą właśnie przyjaźń z Margulis.

Autorka „Ruby po drugiej stronie” doskonale odmalowuje świat rodzin naznaczonych wyrokiem więzienia. Widziany oczami dziecka, z cała prostolinijnością, brutalnością i spostrzegawczością, pełen smutku i niezrozumienia. Za błędy matki przychodzi bowiem płacić nie tylko jej. Codzienność dziecka więźniarki, jego świat, jego pragnienie akceptacji i przyjaźni w świecie „na zewnątrz” - to sytuacja z którą nie poradziłoby sobie wielu dorosłych, a co dopiero dorastająca dziewczynka. Czy ta lektura skłoni kogoś do przemyślenia, co jest w życiu ważne? Mnie skłoniła. I doceniłam spokój i szczęście jakiego doświadczyłam w swoim życiu, w dzieciństwie i w czasie dorastania.

Joanna Jurzyk