Madruga, opiekunka Ruby, robi wszystko, aby zapewnić jej normalny, spokojny dom i bezpieczne dzieciństwo. Na pierwszy rzut oka, jedyne co wyróżnia życie dziewczynki to soboty spędzone za żelaznymi kratami więzienia dla kobiet, w którym przebywa jej matka. Soboty dzielą jej życie na to w środku i to na zewnątrz. Na to z matka i to z ciotką Barbarą, nazwaną Mamą drugą, w skrócie Madrugą.

Ruby czuje się inna i wie, że musi ukrywać swoją tajemnicę. Gdy inne dzieci mówią o swoich mamach, gdy w szkole mówią „daj to do podpisu mamie”, gdy wydarza się cokolwiek złego i chciałoby się przytulić wtedy do mamy – te chwilę dzielą serce małej Ruby na pół. Z nikim nie dzieli się swoim sekretem, jakby przeszłość jej matki mogła zrujnować jej własną przyszłość. A marzeniem dziewczynki jest mieć przyjaciółkę od serca, taką, której mogłaby się zwierzać ze swoich smutków i nadziei. Tylko jak taką zdobyć, jeśli na jaw wyjdzie, kim jest jej matka?

Trwają letnie wakacje, Ruby znajduje towarzyszkę zabaw, Margulis. Dziewczęta spędzają letnie dni na basenie, wymyślając wspólnie magiczne historie i rysując. Pewnego dnia koleżanka zaprasza ją do siebie, lecz Ruby boi się przyjąć zaproszenie. Boi się, bo wtedy też będzie musiała zaprosić ją do swojego domu. A tam nietrudno będzie zauważyć, że Madruga to nie jej mama a na kominku stoi zdjęcie Ruby z inna kobietą w jednokolorowym, więziennym kombinezonie. I szansa na zdobycie przyjaciółki, która jest już tak blisko, umknie. Ruby boi się oceny, boi się odrzucenia. I za całą sytuację obwinia swoją matkę. Matkę, której nie ma, która utrudnia całe jej życie, które powoduje jej inność i wreszcie, która swoimi uczynkami przyczyniła się do jej smutku, samotności i strachu przed samotnością.

Ruby wciąż odwiedza matkę w więzieniu, tutaj też poznaje inne dzieci więźniarek. Wszystkie one są smutne, samotne, zagubione, niektóre rozzłoszczone, inne płaczliwe. Nie rozumieją sytuacji a cała więzienna procedura sprawia, że kilka chwil z matką to odarte z ciepła, ukradzione, niezręczne momenty. Pewnej soboty jedna z dziewczynek podpowiada Ruby, jak może poszukać informacji o tym, co zrobiła jej matka. Nastolatka boi się prawdy, nigdy nie wnikała w powody jej uwięzienia. Ciekawość jest jednak silniejsza, Ruby poznaje prawdę i to znów łamie jej serce na pół. Poznana prawda może bowiem zniszczyć jej kiełkującą właśnie przyjaźń z Margulis.

Autorka „Ruby po drugiej stronie” doskonale odmalowuje świat rodzin naznaczonych wyrokiem więzienia. Widziany oczami dziecka, z cała prostolinijnością, brutalnością i spostrzegawczością, pełen smutku i niezrozumienia. Za błędy matki przychodzi bowiem płacić nie tylko jej. Codzienność dziecka więźniarki, jego świat, jego pragnienie akceptacji i przyjaźni w świecie „na zewnątrz” - to sytuacja z którą nie poradziłoby sobie wielu dorosłych, a co dopiero dorastająca dziewczynka. Czy ta lektura skłoni kogoś do przemyślenia, co jest w życiu ważne? Mnie skłoniła. I doceniłam spokój i szczęście jakiego doświadczyłam w swoim życiu, w dzieciństwie i w czasie dorastania.

Joanna Jurzyk