Wydawałoby się, że z protokołem dyplomatycznym mało kto z nas ma do czynienia. Tak z ręką na sercu, ktoś z Was spodziewa się gościć na audiencji u brytyjskiej królowej, uroczystym obiedzie w Białym Domu w Waszyngtonie czy choćby roboczym śniadaniu w Kancelarii Prezydenta RP? Ja niespecjalnie.

W takim razie po co Wydawnictwo SQN, które ostatnio wypuściło wiele ciekawych poradników, przydatnych na co dzień, publikuje książkę o tak odległym od naszego życia temacie?

Łukasz Walewski, dziennikarz radiowej trójki i autor „Przywitaj się z królową. Gafy, wpadki, faux pas i inne historie” przekonuje nas, że znajomość tych tematów może się przydać również osobom, które z elitami politycznymi mają do czynienia jedynie podczas lektury prasy lub oglądania telewizji. W końcu usadzenie skłóconych członków rodziny na uroczystym obiedzie tak, by nikt nie czuł się zlekceważony, to sztuka na poziomie usadzenia delegacji izraelskiej i palestyńskiej podczas negocjacji pokojowych. A znajomość różnic kulturowych przydaje się tak w polityce, jak w biznesie.

„Przywitaj się z królową” wcale nie jest nudnym opisem zasad zachowania w dyplomacji. Walewski stawia sobie za cel podstawową zasadę każdego dobrego autora: „po pierwsze nie nudzić”. Książka jest napisana i zredagowana w taki sposób, by wciągnąć czytelnika w świat blichtru, sztywnych zasad i spotkań, podczas których zwykłe ułożenie proporczyków podczas konferencji prasowej może pociągnąć za sobą doniosłe skutki.

Książka podzielona jest na kilku-kilkunastostronicowe części, z których każda poświęcona jest osobnemu zagadnieniu. Autor prosto i konkretnie omawia zasadniczą kwestię, a następnie przytacza związane z nią „gafy, wpadki i faux pas”, o czym uprzedza nas podtytuł. Widać, że autor posiada potężny zbiór podobnych anegdot. Do każdego tematu dobiera zdarzenia, które świetnie ilustrują omawiane zasady. Czasami to jedynie drobne uchybienia, czasem gafy, których nie popełniłby nawet kilkulatek i wprost trudno uwierzyć, że stały się udziałem zawodowych polityków i dyplomatów. Walewski nie przytacza urban legends, każda z anegdot opatrzona jest przypisem, odsyłającym do wiarygodnego źródła.

Większość opisywanych historii to czasy nam współczesne. Niektóre z nich pamiętam, bo szeroko rozpisywały się o nich media, jednak niektóre pozostawały mi nieznane, choć międzynarodową politykę śledzę na bieżąco. Czasami Walewski sięga głębiej do historii, jeśli ma akurat szczególnie soczystą anegdotę. Pojawiają się też ramki, z których dowiadujemy się, jak pewne rzeczy wyglądały dawniej, np. za czasów Jagiellonów, na dworze królów elekcyjnych czy podczas audiencji u tureckiego sułtana.

Jeśli chodzi o dobór polityków, to autor nie dyskryminuje. Pojawiają się postaci od lewa do prawa, łącznie z ustępującą premier Ewą Kopacz i niedawno wybranym prezydentem Andrzejem Dudą. Jednak palma pierwszeństwa należy się dwóm mistrzom gaf: byłemu prezydentowi USA George'owi W. Bushowi (choć i wpadek jego następcy znajdziemy sporo) oraz księciu Edynburga Filipowi, mężowi królowej brytyjskiej Elżbiety II.

Całość czyta się znakomicie i wciąga niczym powieść. Anegdoty uczą i bawią i ani się obejrzymy, jak dojdziemy do końca. Być może ta wiedza nigdy się nie przyda, ale może któregoś dnia ktoś z nas zostanie uhonorowany orderem lub będzie musiał usadzić według procedencji gości na gminnej uroczystości? Tak czy inaczej warto sięgnąć do książki Walewskiego, która uczy bawiąc, a bawi ucząc.

Krzysztof Krzemień