To nie jest książka, która będzie się trzymała obiektywizmu i z jednej strony kto autorowi zabroni, ale mi to trochę przeszkadzało. W niewielkiej dawce w pracy naukowej można na to przymknąć oko, ale ja się czułam przy pierwszych 100 stronach wychowywana na siłę do przyjęcia czyjegoś poglądu. Być może wyszło to samoistnie. Myślę, że przez to czułam się zrobiona w maliny tytułem. Prawdziwe „mięso” zaczyna się dopiero w okolicach setnej strony, a cała książka ma ich przeszło 300. Filozofia to nauka wysoce abstrakcyjnego myślenia, więc opisy nurtów wydają się zaowalowane. Nie dałabym jej licealiście, ale już studentowi 2 lub 3 roku prędzej. Myślę jednak, że prosty chłopski rozum uciekłby od niej z cringowym przerażeniem.

Książka to studium nad pluralizmem światopoglądowym. Mamy tu klasyków starożytności — Arystoteles, Sokrates, Demokryt (teoria subiektywnych jakości umysłowych),czy Empedoklesa. Autorka jednak po długim wstępie o tym, czym jest aksjologia i jakie odłamy humanizmu możemy dopasować do rozwoju własnego punktu widzenia, rozszerza horyzont systemów filozoficznych o nazwiska polskie jak Hoene Wroński, czy Kazimierz Dąbrowski.

Krytycznie odnosi się do powszechnego kultu racjonalizmu niczym nowej religii XXI wieku. Namawia do mówienia głośno własnego zdania niezależnie od burzy jaką wywoła to w większości. Hołubi twórczość w różnych jej wymiarach. Przekonuje do pacyfizmu i transpersonalizmu jako wartości mogących scalić spolaryzowane społeczeństwo. Z dążeniem do wypracowania indywidualności w pełni się zgadzam, nie pędziłabym jednak tak daleko faworyzując twórców kultury jako wyjątkowe jednostki społeczeństwa, nie ujmując ich ważności.

Nie wydaje mi się też, aby kompletna eliminacja wojen była realna, a unicestwienie służby wojskowej osobiście uważam za narażanie społeczeństwa na upupianie narodu z którym inne, bardziej nastawione na zdobywanie dóbr kultury mogłyby robić co chcą. Autorka głosi, że nie ma jednej, poprawnej moralności. Traktuje to stwierdzenie jako furtkę otwierającą do opisów poszczególnych nurtów zahaczając o filozofię polityki i filozofię prawa. Nie są to jednak wyczerpujące treści z tych dziedzin. Zgodzę się z tezą, że zafiksowanie na racjonalności prowadzi do pewnej nierównowagi dosyć widocznej i nieczerpania z tej emocjonalno-wolitywnej części człowieka która jest ogromnie znacząca. Kulturę mocno kształtuje podświadomość jednostki i grupy, więc filozofia bardzo oddziałuje na przybieraną przez rzeczywistość formę. W sumie i tak żaden człowiek nie jest wolny od irracjonalności, więc korzystanie z intuicji, która była zaczątkiem odkryć naukowych wydaje się strategią subsydiarną, niż zgubną. Odnośnie do gruntu politycznego można zacytować z tej książki zdanie: "Władzę w państwie często sprawują ludzie inteligentni, ale nierozwinięci w sferze emocjonalno-wolitywnej". Zgodzę się z tym, że mało jest osób, które przepracowały podświadomość i mają wrażliwość do działania na rzecz grupy, a nie wyłącznego interesu własnego w polityce. Nie jestem pewna jednak czy takie twierdzenia powinny się znaleźć w książce z takim tytułem.

Nie umniejszam jednak zrobionym badaniom i wiedzy autorki, bo w momencie opisywania monizmu, wotyzmu, tomizmu, prawa naturalnego i całościowo filozofii przed 1989 rokiem, widać tu głębokie zrozumienie tematu i wiedzę.
Opisywane są stanowiska na przełomie średniowiecza z rozróżnieniem nominalistów, konceptualistów i odmian realizmu. Dalej prowadzony jest czytelnik przez treści o ojcu nauki eksperymentalnej — Baconie. Znajdzie się też parę słów o metodach naukowych Kartezjusza, idealizmie subiektywnym Berkleya, racjonalizmie Spinozy, czy monadach Leibniza. Kanta też na tym doświadczeniu czytelniczym nie zabraknie! Po przejściu przez ten historyczny zawrót idei nie wiem, czy czuje się satysfakcję po wszystkim, czy zdziwienie człowiekiem bardziej?

Dla osób szukających zarysu poszczególnych systemów i tego, jak bardzo można odlecieć myślami na pewne pojęcia.
Dla długiego dyskursu filozoficznego lub pogłębionych analiz kierunków myślenia jednostki i społeczeństwa sięgnęłabym jeszcze o inne pozycje.

To nie jest książka, która będzie się trzymała obiektywizmu i z jednej strony kto autorowi zabroni, ale mi to trochę przeszkadzało. W niewielkiej dawce w pracy naukowej można na to przymknąć oko, ale ja się czułam przy pierwszych 100 stronach wychowywana na siłę do przyjęcia czyjegoś poglądu. Być może wyszło to samoistnie. Myślę, że przez to czułam się zrobiona w maliny...