Urodziłam się w socjalistycznej Polsce. Nie mam nikogo z bliskich , kto byłby wywieziony na zsyłkę. Moja rodzina doznała krzywd w czasie okupacji hitlerowskiej.
Babcia i mama mojej koleżanki przeżyły łagr w Kazachstanie.
Babcia , młoda 19 letnia małżonka właściciela ziemskiego, z roczną córeczką została wywieziona do Kazachstanu, mąż na Syberię.
Opowiadała nam czasem trochę swoich losów. Niedużo , bo chyba obawiała się ,że przekażemy to dalej ( lata 60 i 70 ).
Słuchałyśmy , jak bajki , nie bardzo rozumiejąc te opowieści. Skąd się wzięły ?
Zawsze mówiła,że NKWD było , jak gestapo , tylko przychodzili w nocy , a rano zostawały puste domy.
Ludzie jednak dobrze wiedzieli co to znaczyło.
W podręcznikach nie było ani słowa. W domu też niechętnie odpowiadano na pytania .Po latach zrozumiałam dlaczego.
Z tego słownego przekazu pamiętam niewiele ( byliśmy dziećmi) , ale losy przypominały właśnie te z książki.
Wyrzucono ich w Kazachstanie, w szczerym polu , kto wybudował ziemiankę ten przeżył.
Lata , opowiadała były gorące . Arbuzy , zawsze mówiła, te które są tu? To malutkie kółeczka , tam to były wielkie.
Kazachów wspominała dobrze .Współczuli zesłańcom ( nie wiem czy wszyscy).
Kiedy mała córeczka zachorowała na zapalenie płuc , właśnie stara Kazaszka uratowała jej życie.
Pracowała w młynie , kradła resztki zboża , żeby dziecku gotować polewkę .Groziła za to śmierć.
Zdaję sobie sprawę ,że opowiadając pomijała wszystkie drastyczne szczegóły, których pewnie było niemało.
Już i tak nie mogliśmy zrozumieć , jak można było przeżyć w tak wielkich mrozach , mając gołe nogi i drewniaki.
Gdy uczyliśmy się o polskim wojsku tworzonym na terenie ZSRR i bitwie pod Lenino, zawsze mówiła ,że woleli zaciągnąć się z frontem wrócić do Polski albo umrzeć , niż tam pozostać.
Jej mąż z armią Andersa zginął pod Monte Casino, nigdy się już nie spotkali.
Pamiętam również gorycz , gdy opowiadała , jak w końcu wolno było jej wrócić do Polski.
Straszna , długa podróż w bydlęcych wagonach z nadzieją, że na końcu będzie kres udręki.
Opowiadała też , że była świadkiem zastrzelenia Rosjanina , którego wywleczono z wagonu - chciał wśród Polaków uciec do naszego kraju.
W kraju jednak kresowy akcent powodował ,że patrzono na nią nieprzychylnie wręcz przyklejono etykietkę 'ruska' . Zapamiętałam jeszcze coś innego . Nie potrafiła zrozumieć terroru okupacji hitlerowskiej . Dla niej losy tzw Sybiraków były straszniejsze. Nigdy nie próbowaliśmy jej przekonać , że w kraju było równie strasznie. Nie nam było licytować kto miał "lepiej".
Smutne losy , tak samo jak te z książki widziane oczami dzieci , dziewcząt , młodych kobiet , którym zabrano dzieciństwo , młodość...
Jestem przekonana ,że warto się zapoznać choćby po to , żeby wiedzieć ,że prześladowania Polaków miały różne wymiary .

Urodziłam się w socjalistycznej Polsce. Nie mam nikogo z bliskich , kto byłby wywieziony na zsyłkę. Moja rodzina doznała krzywd w czasie okupacji hitlerowskiej.
Babcia i mama mojej koleżanki przeżyły łagr w Kazachstanie.
Babcia , młoda 19 letnia małżonka właściciela ziemskiego, z roczną córeczką została wywieziona do Kazachstanu, mąż na Syberię.
Opowiadała nam czasem...