Książka bardzo sympatycznie i bardzo zabawnie napisana; autor w jednym akapicie potrafi cytować niemieckie tłumaczenie de Gobineau z końca XIX wieku, a w następnym pisać, że katolicyzm jest zły, bo w Polsce (katolickie!) dzieci obrzucają kamieniami pociągi, albo (katoliccy!) posłowie na sejm z KPN i ZCHN nie zdają po zakończeniu kadencji służbowych faksów i drukarek. Wywód Antoniego Wacyka jest mocno chaotyczny, ale autor niewątpliwie był erudytą z imponująco bogatym doświadczeniem czytelniczym i nie można mu odmówić wiedzy historycznej ani na temat doktryny katolickiej.

W pierwszej części, zatytułowanej ironicznie „Zasługi” Kościoła w Polce” autor przedstawia w ujęciu historycznym, począwszy od ugody zborowskiej 1649 r., odśrodkowe i antynarodowe działania dostojników i instytucji Kościoła katolickiego, a także obskurantyzm i pazerność kleru. Trochę dziwi przy tym fakt, że zupełnie pominięte zostaje zagadnienie samej chrystianizacji, stanowiące wszak jeden z poważniejszych punktów zainteresowania szczególnie neopogańskich przeciwników Kościoła w Polsce.

W kolejnej części otrzymujemy krytykę chrześcijaństwa jako religii ludzi słabych, którzy zamiast zadbać o warunki swojego życia, nieracjonalnie przenoszą swoje pragnienia na zaświatową przyszłość. Potem następuje krytyka chciwości i interesowności kleru, moralnego relatywizmu jezuitów, okrucieństwa i nienawiści pielęgnowanych w Kościele, celowego trzymania przez kler ludu w ciemnocie i zabobonach.

W rozdziale trzecim Wacyk dokonuje krytyki jezuickiego systemu oświatowego, instytucji interrexa, XVIII-wiecznych polskich prymasów, zepsucia moralnego „skatoliczałego” narodu przez Kościół, apogeum wpływów którego Wacyk sytuuje w epoce saskiej, uważanej przez niego za czasy największej degradacji Polski.

Część czwarta to przedstawienie „pozytywnej” treści doktryny zadrużnej. Jest to jakaś mieszanka Brzozowskiego, Nietzschego i narodowej monolatrii. Katolicyzm jest „wspakulturą”, gdyż hamuje rozwój kultury, tak więc władztwa człowieka nad przyrodą i nad samym sobą, przeszkadza człowiekowi stawać się kimś więcej, niż jest, powiększać materialne i duchowe zdobycze cywilizacji, rozwinąć mu siłę ducha i ramienia.

Wbrew autoidentyfikacji autora, nie ma tu więc nic z „pogaństwa” - zarówno w sensie „pogaństwa wysokiego”, jakie spotykamy choćby u filozofów końca Antyku polemizujących z chrześcijaństwem, jak i w sensie prób ożywienia kultu starosłowiańskiego. „Religijna” jest tu tylko postulowana narodowa monolatria. Tezy Wacyka przywodzą więc raczej skojarzenia z quasi-religijnymi momentami rewolucji we Francji 1789 roku, niż z nawiązaniami do przedchrześcijańskiej Słowiańszczyzny.

Książka bardzo sympatycznie i bardzo zabawnie napisana; autor w jednym akapicie potrafi cytować niemieckie tłumaczenie de Gobineau z końca XIX wieku, a w następnym pisać, że katolicyzm jest zły, bo w Polsce (katolickie!) dzieci obrzucają kamieniami pociągi, albo (katoliccy!) posłowie na sejm z KPN i ZCHN nie zdają po zakończeniu kadencji służbowych faksów i drukarek. Wywód...

Ciekawostka, książka będąca krytyką chrześcijaństwa z punktu widzenia międzywojennego neopogaństwa.

Ciekawostka, książka będąca krytyką chrześcijaństwa z punktu widzenia międzywojennego neopogaństwa.