Relikwie - z łac. reliquiae, co dosłownie oznacza pozostałości, resztki. W chrześcijaństwie od wieków rozwijał się kult adorowania relikwii, który w średniowieczu zbliżył się niebezpiecznie do pogańskiego czczenia relikwii i powodował wiele nadużyć. W 1215 roku na soborze laterańskim Kościół ustanowił, że ważne są tylko te relikwie które są zatwierdzone przez papieża, miało to ograniczyć handel fałszywymi relikwiami. Ale dzięki właśnie relikwiom w wielkim stopniu odbywała się chrystianizacja Europy, od początku relikwie były umiejscawiane w bogato zdobionych relikwiarzach, ale to nie one same w sobie były adorowane, za ich pośrednictwem czcimy samego świętego. Po raz pierwszy nazwy relikwii użył św. Ambroży z Mediolanu - Ojciec Kościoła, mówiąc że są one "zbroją dla duszy".

Relikwie dzielimy na:
- pierwszego stopnia czyli pierwszorzędne - jest nią ciało zmarłego świętego lub jego części np. części kostne, język, skóra, krew, włosy.
- drugiego stopnia czyli relikwie wtórne - chodzi tu o rzeczy które były własnością świętego lub miał bezpośredni kontakt z nimi np: ubranie, przedmioty, narzędzi męki, różaniec, modlitewniki.
- trzeciego stopnia - są to takie które powstały "przez fizyczny kontakt z relikwiami pierwszorzędnymi"[1] czyli np. rzeczy które za życia święty dotkną.

Niniejsza pozycja "Księga Relikwii" jest obszerną pozycją prezentującą nam kilkanaście znanych relikwii świętych oraz relikwie chrystologiczne i maryjne. Całość Księgo dzieli się na dwie części.

1. Święci i ich relikwie - we wstępie poznajemy dokładne historie kanonizacji i beatyfikacji w rozwoju dziejowym. Następnie mamy przedstawionych świętych (38) i ich relikwie. Autor przedstawia nam po kolei każdego świętego, jego historię, życie i drogę do świętości. Pod koniec każdego opisu o danym świętym znajdziemy krótką notatkę: czyim i kogo jest patronem, jak przedstawiana jest jego/jej postać w ikonografii oraz atrybuty świętego, główne miejsce kultu oraz data wspomnienia liturgicznego. Na samym końcu każdego opisu o określonym świętym mamy spis miejsc w Polsce gdzie możemy znaleźć relikwie danego świętego. W każdym opisie znajdują się liczne zdjęcia, fotografie, obrazy przedstawiające świętego i miejsca z nim związane.

2. Relikwie chrystologiczne i maryjne - ten rozdział pochłonęłam z niesamowitą ciekawością, niby człowiek coś tam wie o relikwiach, jakieś tam historie, ale dopiero dokładne przeczytanie otworzyło mi oczy na niesamowitą historie tych relikwii i mojej wiary. Rozdział w którym przeczytamy o Świętym Krzyżu i relikwiach Męki Pańskiej czyli o: Koronie Cierniowej, Świętych Gwoździach, Świętych Schodach, Świętej Włóczni i o Świętych Tkaninach. W rozdziale o Świętych Tkaninach poznamy takie tkaniny jak: Całun Turyński, Mandylion z Manoppello, Sudarion z Oviedo, Święta Szata Z Trewiru, Welon i pasek Matki Bożej. Wśród wszystkich relikwii Męki Pańskiej tkaniny zajmują szczególne miejsce, jako te które okrywały samego Jezusa. Podobnie jak w pierwszej części tu również znajdziemy mnóstwo zdjęć relikwii i miejsc w których można je zobaczyć.

Rewelacyjna Księga, dowiedziałam się z niej wielu ciekawych informacji i poszerzyłam swoją wiedzę na temat świętych oraz relikwii i ich znaczenia dla chrześcijaństwa. Bardzo piękne wydanie, kartki śliskie, dużo zdjęć, obrazów, rycin, całość prezentuje się bardzo ładnie. Jeżeli obawiacie się języka, to nie ma czego, autor w bardzo prosty sposób przedstawia nam historie świętych i relikwii. Oczywiście to nie jest książka którą siadacie i czytacie od deski do deski, można czytać interesującymi nas fragmentami, ale już mogę Wam powiedzieć że od drugiej części nie mogłam się oderwać. Jeżeli interesują Was takie tematy jest to idealna lektura do pogłębienia swojej wiedzy, jeżeli nie, to dajcie szanse książce - zobaczycie warto.

[1] Andrzej Datko "Księga Relikwii", Wydawnictwo M, 2014, str. 8

http://bibliotekamelanii.blogspot.com/2014/09/andrzej-datko-ksiega-relikwii.html

Relikwie - z łac. reliquiae, co dosłownie oznacza pozostałości, resztki. W chrześcijaństwie od wieków rozwijał się kult adorowania relikwii, który w średniowieczu zbliżył się niebezpiecznie do pogańskiego czczenia relikwii i powodował wiele nadużyć. W 1215 roku na soborze laterańskim Kościół ustanowił, że ważne są tylko te relikwie które są zatwierdzone przez papieża,...

W zeszłym roku, za sprawą zajęć z historii literatury staropolskiej, odkryłam na nowo średniowiecze. Zawsze uważałam tę epokę za czas panowania w Europie głupców i barbarzyńców. Na szczęście, w końcu zrozumiałam, jak barwny był to okres. Od tej pory staram się dowiedzieć na jego temat jak najwięcej. Badanie średniowiecza w olbrzymim stopniu wiąże się z badaniem dziejów Kościoła, a dzieje Kościoła nierozerwalnie związane są ze świętymi różnych wyznań oraz z ich ciałami, które z czasem zyskiwały szlachetne miano relikwii. Właśnie z tego powodu, odkrywania kultury i mentalności religijnej ludzi średniowiecza oraz późniejszych epok, zdecydowałam się przeczytać ,,Księgę relikwii", dzieło autorstwa Andrzeja Datki.

Przyznaję, że nie wiedziałam, czego dokładnie mogę spodziewać się po tej książce. Oczywiście, jej tytuł sugerował dość oczywistą treść, ale nie było jasne, na którym konkretnie aspekcie istnienia relikwii skupił się autor. Na życiorysach świętych, na pozostałościach ich ciał (to nieco makabryczne, ale szalenie interesujące),procesach kanonizacyjnych? Jak się okazało, na wszystkim po trochu.

Dwunastostronicowy wstęp do ,,Księgi relikwii" nie jest standardowym wstępem, który zazwyczaj jest najmniej interesującą częścią każdej książki. W tym wypadku, już na samym początku autor prezentuje czytelnikowi to, co w przypadku zajmowania się relikwiami jest najciekawsze i najważniejsze: czym jest relikwia, co to słowo oznacza, czym jest pomnażanie relikwii i w jaki sposób narodził się kult ciał świętych. Datko w sprytny sposób zawarł wszystkie te informacje na zaledwie kilkunastu stronach i to w taki sposób, że nie odczuwa się, że cokolwiek zostało pominięte.

Kolejny rozdział, ,,Świeci i ich relikwie", jest najważniejszym i najobszerniejszym elementem tej książki. Rozpoczyna się on krótkim podrozdziałem, ,,Kanonizacje i beatyfikacje w rozwoju dziejowym", który opisuje historyczny rozwój procedury wspomnianych procesów. Dalsza część tego rozdziału to już opisy wybranych świętych, na który składają się fragmenty ich biografii, losy ich szczątków, miejsca kultu oraz miejsca w Polsce, w których znajdują się ich relikwie. Proporcje pomiędzy długością tych elementów nie są równe. Czasami biografia danego świętego zajmuje kilka stron, a czasami kilka linijek. Jest to wymuszone przede wszystkim dostępnością informacji o życiu i działalności konkretnej osoby.

Cały czas w swojej recenzji pisałam o rozdziałach ,,Księgi relikwii", które opisywały pierwszorzędne relikwie in corpore, do których zaliczają się partytury ciała zmarłego świętego lub całe jego ciało. Ostatni rozdział tej książki dotyczy relikwii drugorzędnych, czyli przedmiotów, które były własnością świętego lub bezpośrednio się z nim stykały. O nich traktuje ostatni rozdział recenzowanej książki, znajdziemy w nim opisy dziejów pozostałości Świętego Krzyża, całunu turyńskiego, świętej włóczni itp. Jak i w poprzednim wypadku, tak i w tym długość kolejnych podrozdziałów różni się między sobą o co najmniej kilka stron.

Nie mogę napisać zbyt wiele o stylu pisania Andrzeja Datki. Jest on nastawiony na przekaz precyzyjnych informacji, bez zbędnych ozdobników i chwytów stylistycznych. Datko nie pojawia się w swojej książce i nie daje odczuć, że stara się przekazać jakiś światopogląd (choć naturalnie da się odczuć, że jest on chrześcijaninem). Wielką zaletą jego książki jest na pewno jej oprawa graficzna (zarówno wywnętrz, jak i na zewnątrz). Za nią brawa należą się Mariuszowi Dyduchowi. Gdy pierwszy raz zobaczyłam grzbiet tej książki, od razu wyobraziłam sobie gabinet prawnika-snoba, który na półkach ma poukładane według odpowiedniego klucza encyklopedie, słowniki, czy takie właśnie cudeńka wydawnicze. Lektura ,,Księgi relikwii" jest naprawdę przyjemna, jej autor nie wymaga od swojego czytelnika żadnej wiedzy, nie próbuje jej też w niego wmusić, po prostu przekazuje mu określone informacje. Nie polecę jej jednak komuś, kto nie interesuje się relikwiami, historią Kościoła oraz postaciami najbardziej znanych świętych. Myślę, że takie osoby znudziłyby się tą książką mniej więcej w połowie potężnego drugiego rozdziału. Ze swojej strony przyznam, że od dawna szukałam takiej pozycji i cieszę się, że w końcu taką znalazłam.

W zeszłym roku, za sprawą zajęć z historii literatury staropolskiej, odkryłam na nowo średniowiecze. Zawsze uważałam tę epokę za czas panowania w Europie głupców i barbarzyńców. Na szczęście, w końcu zrozumiałam, jak barwny był to okres. Od tej pory staram się dowiedzieć na jego temat jak najwięcej. Badanie średniowiecza w olbrzymim stopniu wiąże się z badaniem dziejów...

Podróżując po Europie zdarza mi się odwiedzać różne miejsca, zabytki, miasta. Szczególnym zainteresowaniem darzę kościoły średniowieczne i zamki. Posiadają swój specyficzny klimat, charakter, historię. Pośród nich wyróżniają się świątynie do których zmierzają pielgrzymi. Są to miejsca uświęcone życiem i działalnością świętych, miejsca w których są pochowani i w których wierni otaczają czcią relikwie z nimi związane. Mogą to być cząstki ciała świętego – kropla krwi, kość lub rzecz która do nie należała. Są także relikwie dotyczące samego Chrystusa, Matki Bożej i Apostołów.

Wydawnictwo M wydało przepiękną książkę – album w której znajdziemy biografie świętych i miejsca w których znajdują się ich relikwie, sarkofagi. Całun Turyński, Włócznia św. Maurycego, Relikwie Żłóbka Jezusowego, Dom Najświętszej Marii Panny to tylko niektóre z nich.

Relikwie Krzyża Świętego – jak stwierdził Cyryl Aleksandryjski – „jego części zostały rozproszone po całym świecie”. Według tradycji Krzyż Chrystusa odnalazła święta Helena, matka cesarza Konstantyna i podzieliła go dla Jerozolimy, Rzymu i Konstantynopola. Obecnie jego cząsteczki znajdują się w wielu miejscach np. Bazylika Krzyża Świętego w Rzymie, katedra Notre Dame w Paryżu. W Polsce między innymi w klasztorze na Łysej Górze, w Klebarku Wielkim.

„W Konstantynopolu przechowywano welon Matki Boskiej, katedra w Chartres szczyciła się posiadaniem Jej szaty. Akwizgran posiadał koszulę, którą miała na sobie w chwili urodzenia Jezusa. Skarbem Trewiru była tunika bez szwów, którą nosił Jezus. Święty Ludwik, król francuski, nabył koronę cierniową, gwoździe z krzyża i inne narzędzia Męki Pańskiej dla których zbudował w Paryżu Sainte – Chapelle, arcydzieło gotyku. Te najszacowniejsze relikwie były pieczołowicie chronione i wystawiano je dla czci wiernych tylko raz w roku lub raz na kilka lat” (str. 298)

Podróżując po Europie zdarza mi się odwiedzać różne miejsca, zabytki, miasta. Szczególnym zainteresowaniem darzę kościoły średniowieczne i zamki. Posiadają swój specyficzny klimat, charakter, historię. Pośród nich wyróżniają się świątynie do których zmierzają pielgrzymi. Są to miejsca uświęcone życiem i działalnością świętych, miejsca w których są pochowani i w których...