Z literaturą Janusza A. Zajdla miałem przyjemność zapoznać się przed kilku laty i choć potem nasze drogi się rozmijały to jednak nazwisko pisarza i niektóre teksty, jakie przeczytałem, zostały we mnie domagały się by wrócić do nich oraz zapoznać się z tymi, które jeszcze nie poznałem.


Tak o to rozpoczynam na nowo przygodę z literaturą tego genialnego pisarza. A zaczynam od książki w sumie ostatniej wydanej za życia zmarłego przedwcześnie Janusza A. Zajdla. Książki świetnej. Mistrzowsko napisanej powieści fantastycznej ukazującej świat sztucznej planety o nazwie Paradyzja, w której wolność ludzka została ograniczona do granic możliwości.

Wyobraźcie sobie życie w kosmosie na sztucznej planecie, która jest czymś na kształt zespołu połacząych ze sobą cylindrów w jeden wielki pierścień orbitujących w kosmicznej przestrzeni. W takiej puszcze umieszczono około sto milionów ludzi, którym przysługuje 20m2 przestrzeni. Płanetę stworzono przed stu laty i od tego czasu praktycznie kontakt z ziemią został ograniczony do minimum. Na planecie opracowano system społeczno-polityczny, który według jego twórców ma stanowić najbardziej optymalny dla tak zorganizowanej społeczności. Już od początku czytelnik zacznie dostrzegać absurdy Paradyzji, które w głównej mierze opiera się na ciągłym monitorowaniu mieszkańców przez system komputerowy, który śledzi ich działania i analizuje wypowiedzi. Zajdel choć nawiązuje tu do Orwella nadaje temu nową jakość.

Punktem wyjścia fabuły jest moment, w którym ziemianin o oryginalnym imieniu Rinah wyrusza na Paradyzję pod pretekstem napisania książki o planecie. Jego główną misją jest jednak ocena sytuacji na planecie i podjęcie śledztwa dotyczącego zaginionego przed dziesięciu laty ziemianina, który podejrzewał, że Paradyzja może łamać prawa człowieka. Co z tego wyniknie? Czego dowie się Rinah?

Niesamowita dystopia wydana po oraz pierwszy w roku „Orwellowskim” jest tak świeża i interesująca, że aż trudno uwierzyć, że powstała trzydzieści lat temu. Ta dwustu stronicowa książeczka zawiera w sobie bogactwo i głębie znaczeń, które do dziś nie straciły ze swojej aktualności, a i sama opowieść w niej zawarta jest wciągająca i pochłania od pierwszych stron. Zajdel stworzył klaustrofobiczny świat, w którym zamknął miliony ludzi nie znających innej rzeczywistości poza tą, jako oferuje im Paradyzja. Ciągła indoktrynacja i infiltracja. Ale też walka o odrobinę wolności w postaci specjalnego języka, który wymyślili Paradyzjańczycy by móc się komunikować w nieograniczony sposób. Zajdel zresztą doskonale wyciągnął wszelkie konsekwencje z tak wykreowanej rzeczywistości.

Pisarz tworząc w latach 80′ Paradyzje w swojej opowieści odnosi się do panującego w tamtym czasie ustroju i choć miał ograniczone pole manewru starał się do niego nawiązać i skrytykować. Ale choć książka jak wspominałem ma już trzydzieści lat to jej ponadczasowość sprawia, że jest na różnych poziomach ciągle aktualna i co istotne dla czytelnika niezwykle interesująca poza nawet warstwą społeczno-polityczną. To kawał dobrego SF, które nadaje się do sfilmowana, chociażby w cyberpunkowej otoczce czy jakiekolwiek innej podobnej do tej w jakich prezentowane są dzieła Philipa K. Dicka, którego literaturę stawiam na równi z prozą Janusza Zajdla i podobnie sobie cenie.

Paradyzja jest doskonałą powieścią SF opowiadającą o wyprawie w kosmos i poznawaniu innej planety, która kryje w sobie niebezpieczeństwo i wielką tajemnice. Ma też w sobie wymiar filozoficzno-społeczny i naukowy. Zajdel zawarł w swojej książce trochę fizyki, ale nie obawiajcie się nie znajdziecie tu kilkustronicowych wykładów. Wszystko jest tu wyważone i podane w odpowiednich proporcjach.

O książce można by wiele pisać i na pewno bardziej szczegółowo niż ja to zrobiłem, ale myślę, że najlepiej, jak sami zapoznacie się z tą opowieścią, która spokojnie może stać obok współczesnych książek fantastycznych będących dystopiami itp. Poza tym naprawdę warto zapoznać się z twórczością Janusza A. Zajdla, co sam będę sukcesywnie czynił w najbliższym czasie. Polecam!

https://ksiazkizklimatem.wordpress.com/2015/12/15/janusz-a-zajdel-paradyzja/

Z literaturą Janusza A. Zajdla miałem przyjemność zapoznać się przed kilku laty i choć potem nasze drogi się rozmijały to jednak nazwisko pisarza i niektóre teksty, jakie przeczytałem, zostały we mnie domagały się by wrócić do nich oraz zapoznać się z tymi, które jeszcze nie poznałem.


Tak o to rozpoczynam na nowo przygodę z literaturą tego genialnego pisarza. A zaczynam...