Szczerze przeczytałem tylko tą jedną część, mimo to żyłem się z bohaterem i choć skończyłem dawno temu ją czytać to nadal pamiętam jego ból, żal, samotność.
Mam nadzieje, że uda mi się przeczytać całą serie kiedyś.
Ogólnie polecam nawet bez poprzednich części choć zakładam, że z nimi lepiej

Szczerze przeczytałem tylko tą jedną część, mimo to żyłem się z bohaterem i choć skończyłem dawno temu ją czytać to nadal pamiętam jego ból, żal, samotność.
Mam nadzieje, że uda mi się przeczytać całą serie kiedyś.
Ogólnie polecam nawet bez poprzednich części choć zakładam, że z nimi lepiej

Chociaż już od początku podejrzewałam jak książka się skończy to do ostatniej chwili miałam nadzieję, że jednak porucznik przeżyje.

Chociaż już od początku podejrzewałam jak książka się skończy to do ostatniej chwili miałam nadzieję, że jednak porucznik przeżyje.

Wspólna podróż Rina i Dzikiego Kruka dobiega końca. Ostatni tom sagi z Eskaflonu odsłaniam kolejne mroczne sekrety bohaterów i odpowiada na sporą ilość pytań, które zadawali sobie czytelnicy poprzednich czterech części. Pozostawia jednak wiele tajemnic, kwestii, które albo trzeba sobie samemu dopowiedzieć (bez pewności, że nasza interpretacja będzie poprawna),albo uznać ja za nierozstrzygalne. Nie jest to wynik zaniedbania – wszystkie ważne wątki fabularne łączą się w logiczną całość – tylko świadoma decyzja autorki, by nie stawiać kropki nad „i” albo by zmusić czytelników do refleksji. A jest nad czym myśleć.

Rin okazuje się mesjaszem albo kolejnym wcieleniem demona Dżasko… Bałam się, że ostatnia część cyklu przyniesie tego typu trywialne (bo ograne już w setkach innych tytułów) rozwiązanie. Inne, do bólu eksploatowane motywy (zdrada pozornego sojusznika, ratunek ze śmiertelnego niebezpieczeństwa, nadchodzący w ostatniej chwili),tylko uwypuklają zakończenie, tak dalekie od bajkowych schematów, tak bliskie okrutnej rzeczywistości wojny. Sam Dżasko jawi się jako metafizyczna zasada zła, z którym nie da się walczyć, czyniąc z niego część siebie. Kruk, który marzył o odnowie społeczeństwa dzięki rządom wojskowych, ostatecznie ponosi klęskę. A jednocześnie historia jego najmłodszych lat, zapiski będące świadectwem bardzo trudnej wędrówki i zmagania z poczuciem winy pozwalają zgadywać, że chociaż nadzieje porucznika zawiodły, to jego serce zostało uzdrowione. Dziki Kruk okazał się zdolny, by obdarzyć swojego towarzysza czystym, ojcowskim uczuciem – takim, jakiego niegdyś jemu samemu odmówiono. Nawet więcej – zgodził się, by młody towarzysz podróży stał się mu naprawdę potrzebny.

Chociaż bohaterowie wymijają się, nie mogą znaleźć drogi do siebie nawzajem, to ich bliźniaczo podobne pragnienia oznaczają jednak zwycięstwo w jakiejś sferze ducha, ponad martwą powierzchnią wód Eskaflonu. Otwarte zakończenie wręcz żąda uznania innej rzeczywistości – takiej, w której Kruk i Rin mogą się jeszcze raz spotkać i wzajemnie zrozumieć. Autorka buduje swoistą metafizykę braku – to nie wydarzenia, nie szczęśliwe zbiegi okoliczności i cudownie odzyskani przyjaciele wskazują na logikę dziejów. To brak tejże, to ironia losu, niemożność porozumienia się, dwie połówki, które nigdy się nie dopełnią, mówią o tym, jak bardzo pragniemy jakiegoś wyższego sensu. W świecie Eskaflonu ta tęsknota jest jedynym znakiem jego obecności.

W podobnie symboliczny sposób traktuje autorka postać ojca Kruka. Okrutny tyran, próbujący uchodzić za łaskawego władcę, obwiniający pierworodnego o śmierć żony, która zmarła w połogu, a jednocześnie żerujący na krzywdzie wyrządzonej własnemu dziecku, budzi odruchowy sprzeciw. Pod żadnym względem nie zasługuje na wierność i szacunek, jakim darzy go Danaen. Z psychologicznego punktu widzenia nie wydaje się nawet możliwe, by podobna kreatura mogą zaskarbić sobie przywiązanie syna (z listu piastunki można wnioskować, że nawet zimny żołnierski chów nie był jednak zaawansowanym praniem mózgu). Ojciec Kruka może być jedynie fałszywym wyobrażeniem Boga – uzurpatora, którego oczekiwań nigdy nie zdołamy zaspokoić, i dla którego sam fakt naszych narodzin jest obelgą. W taki sposób manichejczycy wyobrażali sobie Demiurga, Jahwe Starego Testamentu. Zdaje się, że Kruk nie zdołał pokonać tego wyobrażenia, ale jego serce walczyło do końca. Jeśli dla Eskaflonu została jakaś iskierka nadziei, to tli się ona w ludziach pozornie słabych, bezbronnych, skazanych na porażkę, startych przez ślepy los i bezzasadną nienawiść. Imiona Arissy i Edyniela powtarzają się na kartach powieści i mam wrażenie, że nie jest to proste przyjęcie zasady „w świecie o ograniczonych zasobach onomastycznych wiele postaci może nosić identyczne miano”. Arissa-żołnierz i Arissa-niewinne dziecko, Edyniel-opiekun i Edyniel-lekarz należą do tej samej kategorii istot, których mrok jeszcze nie objął we wadanie – albo które same zdołały mu się wyrwać (Arissa może być imieniem wrodzonej, instynktownej niemal dobroci, a Edyniel – nawrócenia).

Podaję te przykłady nie po to, by wyrokować o przesłaniu utworu. To moje interpretacje, które nie muszą się zgadzać z intencją autorki. Chciałam jednak pokazać, że w tej liczącej grubo ponad 1500 stron powieści, to, co nie zostało powiedziane, może odgrywać nie mniejszą rolę od tego, co dostajemy bezpośrednio w tekście. Wymaga to jednak pewnej dozy zaufania do pisarza. „Długie, nudne i bez sensu” – z takimi opiniami o cyklu też się spotkałam. I choć zgodzę się, że „Wielki północny ocean” nie należy do książek, które można czytać w wannie na poprawę humoru, to jednocześnie trudno mi oprzeć się wrażeniu, że autorzy podobnych uwag w identyczny sposób opisaliby „Miasto i psy” albo „Dżumę”, gdyby na okładce, zamiast noblistów, zobaczyli niewiele jeszcze mówiące nazwisko debiutantki.

Język powieści może być uznany zarówno za jej zaletę, jak i pewnego rodzaju przeszkodę. Jest bardzo poetycki, silnie stylizowany, zawiera dużo odniesień intertekstualnych i nutę, która trochę przypomina romantyków, a trochę Młodą Polskę – co dla mnie na przykład nie stanowi wybitnej rekomendacji. Przybyszewskiego czytam nie dla języka, ale pomimo języka, i mogę co najwyżej żałować, że autor upodobał sobie taką a nie inną metaforykę. W „Wielkim północnym oceanie” nie brak plastycznych, nastrojowych, bardzo sugestywnych opisów. Niestety, zdarzają się i ustępy trącające żeromszczyzną. Myślę, że wyrobiony czytelnik szybko przejdzie nad nimi do porządku dziennego – skoro Libera chce być klasykiem, a Głowacki „swoim chłopem”, Szelenbaum ma prawo pozować na neoromantyzm. Gorzej, że fantasy nadal pokutuje u nas jako literatura drugiego sortu. Ci, którzy nie mieliby kłopotów z dostrzeżeniem potencjału powieści, wyminą ją szerokim łukiem, spodziewając się nawalanki ze smokami. Ci, którzy chcieliby nawalanki ze smokami, kupią i poczują się rozczarowani. Ale gdyby literatura fantasy miała się ograniczać do zapisu sesji RPG – to, faktycznie, nie byłoby dla tego gatunku nadziei. „Wielki północny ocean” pokazuje, że może być inaczej.

Niestety, nie zmieniły się problemy z korektą tomu. Bolączką tekstu jest niedobór przecinków i powtórzenia, których autorka dysponująca tak bogatym zasobem leksykalnym z łatwością mogłaby uniknąć, gdyby tylko zwrócono jej na to uwagę. Na szczęście okładka dorównuje swoim poprzedniczkom. Można nawet powiedzieć, że wybór użytej reprodukcji, kontrastujący z ostatnimi zdaniami powieści, każe jeszcze raz zastanowić się nad zakończeniem. Ponoć dość duża grupa ludzi kupuje książki, kierując się walorami estetycznymi obwoluty. Tym razem ten paradoksalny fakt nie smuci mnie szczególnie.

Wspólna podróż Rina i Dzikiego Kruka dobiega końca. Ostatni tom sagi z Eskaflonu odsłaniam kolejne mroczne sekrety bohaterów i odpowiada na sporą ilość pytań, które zadawali sobie czytelnicy poprzednich czterech części. Pozostawia jednak wiele tajemnic, kwestii, które albo trzeba sobie samemu dopowiedzieć (bez pewności, że nasza interpretacja będzie poprawna),albo uznać ja...