Duobiografia w stylu płaszcza i szpady. Momentami bardziej przypomina powieść Dumasa niż poważną biografię historyczną. Jest to jak najbardziej zamierzone, ponieważ Montefiore, maniak na punkcie historii Rosji, autor książek o Stalinie ("Dwór czerwonego cara" i "Młode lata despoty", które swego czasu zrobiły na mnie kolosalne wrażenie) opanował do perfekcji sztukę pisania o historii w sposób marketingowy, gwarantujący wysoką sprzedaż.

A co takiego Montefiore robi? Po prostu, nie pozwala sobie na zanudzanie czytelnika, cały czas trzyma go w napięciu niemal jak w powieści sensacyjnej. Ponieważ jakość wykonania jest bardzo wysoka, mnie ten manewr w ogóle nie przeszkadza, a nawet mi się podoba.

Inna sprawa to stosunek Montefiore do głównych bohaterów - carycy Katarzyny oraz jej prawej ręki i faworyta księcia Potiomkina, budowniczego południa Rosji. Moim zdaniem, jest to stosunek bardzo subiektywny, przesadnie in plus na korzyść obojga, co niestety wypacza trochę ich odbiór. Dochodzi czasami do schizofrenicznych sytuacji, np. gdy autor opisuje jakieś zdarzenia z ich życia, które ewidentnie źle o nich świadczą, po czym dokonuje oceny tego postępowania jako coś pozytywnego albo zrozumiałego (bo to takie czasy były). I naprawdę nie chodzi mi tu o takie drobnostki jak to, że oboje byli przeraźliwe otyli i wiekowi, a Katarzyna cierpiała na nieustające wiatry, co nie przeszkadzało im zaciągać do łóżka osoby w wieku coś koło 20 lat (zdaniem Montefiore, Katarzyna potrzebowała miłości i bliskości, była bardzo uczuciowa, co do Potiomkina brak uzasadnienia; jedno i drugie pozostawiam bez komentarza). Chodzi mi raczej o decyzje polityczne, sposób rządzenia państwem, stosunek do ludu.

Montefiore bowiem nie tylko się obojgiem fascynuje, ale ewidentnie ich uwielbia! Czy ja się nimi fascynuję - owszem. Czy ich uwielbiam, albo chociażby lubię- ależ skąd. Prawdę powiedziawszy, gdyby nie to wylewające się z każdej strony uwielbienie, w ogóle bym się nad tym nie zastanawiała, tym bardziej, że rozważania w przedmiocie lubienia/nielubienia postaci historycznych są rozważaniami na poziomie gimbazy. W tym sensie, po lekturze tej książki, nastąpił u mnie intelektualny regres.

To uczucie Montefiore do Katarzyny i Potiomkina zaważa niestety na obiektywizmie książki. Mnie się i tak to dobrze czytało, ale najwyraźniej u niektórych czytelników może wywołać silne, negatywne emocje. Mój egzemplarz z biblioteki był upstrzony podkreślaniami ołówkiem, znakami zapytania i wykrzyknikami jakiegoś nieszczęśliwca, który szczególnie się emocjonował przy fragmentach czołobitnych wobec Katarzyny i Potiomikna, a już w ogóle popadał w obłęd przy akapitach dotyczących Polski. Prawie, że przewiercił parę stron na wylot, nie mówiąc o zaczernieniu co bardziej "wkur..." zdań.

Duobiografia w stylu płaszcza i szpady. Momentami bardziej przypomina powieść Dumasa niż poważną biografię historyczną. Jest to jak najbardziej zamierzone, ponieważ Montefiore, maniak na punkcie historii Rosji, autor książek o Stalinie ("Dwór czerwonego cara" i "Młode lata despoty", które swego czasu zrobiły na mnie kolosalne wrażenie) opanował do perfekcji sztukę pisania o...