Opracowania historyków są potrzebne i ważne, ale pozbawione emocji. Książki takie jak ‘Sołdat’ nadają wydarzeniom historycznym ludzki wymiar.

Nikołaj Nikulin miał bardzo nikłe szanse na przeżycie wojny jako żołnierz Armii Czerwonej na pierwszej linii frontu. A jednak miał również tak silną wolę życia i przeżycia, że jego umysł i organizm zamiast się poddać jak działo się w milionach przypadków, przystosowały się do ekstremalnych warunków. Pomógł zapewne jego młody wiek (kiedy go powołano miał niespełna osiemnaście lat), łut szczęścia, a może wrodzony spryt i kilka mniej chlubnych cech charakteru, które przemilcza.
Młody wiek ułatwił też adaptację do życia po zakończeniu wojny, ale było to życie w cieniu koszmarów. Po trzydziestu latach od zakończenia wojny powstały zapiski, które zostały wiele lat później wydane jako "Sołdat", książka ważna terapeutycznie dla Autora. Umysł na przestrzeni lat wykształcił z pewnością wiele mechanizmów, aby radzić sobie z traumą, a powojenna rzeczywistość stalinowskiego reżimu nałożyła na te wspomnienia propagandowo-opresyjny kaganiec, ale nadal są one cenne dla czytelników.

Wojna i zwycięstwo mają swoją cenę. Nikołaj Nikulin zdaje się tego nie kwestionować. Nie może się jednak pogodzić, jak każdy humanista, z rozmiarami okrucieństwa, zezwierzęcenia, marnotrawstwa czy głupoty. Z dużym talentem, w ciekawy, żywy i plastyczny sposób daje temu wyraz opisując sytuacje, obrazy i sylwetki ludzi z wojennej codzienności. Sam nie czuje się bohaterem a smak zwycięstwa odbiera jako bardzo gorzki. Niewiele mówi o cenie jaką jemu osobiście przyszło zapłacić, aby przeżyć. Po przeczytaniu książki mamy jednak pewność, że chociaż przez ponad sześćdziesiąt lat (zmarł w wieku 85 lat) starał się 'wymieść obrazy nikczemności i draństwa’ siedzące w ‘zakamarkach pamięci’ to nie opuściły go one aż do śmierci...

Opracowania historyków są potrzebne i ważne, ale pozbawione emocji. Książki takie jak ‘Sołdat’ nadają wydarzeniom historycznym ludzki wymiar.

Nikołaj Nikulin miał bardzo nikłe szanse na przeżycie wojny jako żołnierz Armii Czerwonej na pierwszej linii frontu. A jednak miał również tak silną wolę życia i przeżycia, że jego umysł i organizm zamiast się poddać jak działo się...