Trzeba było zrecenzować książkę na historię. Wybrałam akurat tą z bardzo prozaicznego powodu – zgubiłam listę lektur, a ten tytuł wyjątkowo zapadł mi w pamięć i jakoś przyjaźnie się kojarzył. Wypożyczyłam więc z biblioteki publicznej jakieś prawdopodobnie czterdziestoletnie, rozpadające się tomisko i zabrałam się więc za nie, rzucając w kąt cudny zbiór opowiadań Lovecrafta. I było warto.
Książka opowiada jednocześnie o historii oraz o tym, jak tą historię odkrywano. Przedstawione są życiorysy wielkich archeologów, niekiedy dość szczegółowe (np. w przypadku Heinricha Schliemmana). Opisuje społeczeństwo starożytności, budowle, zwyczaje, kulty religijne. Poznajemy ciekawostki dotyczące Mezopotamii, Egiptu, Grecji, Rzymu, a nawet Indian.
Jest to lektura, którą czyta się lekko i szybko. Napisana jest przystępnym językiem, nie mam żadnych zastrzeżeń co do stylu. Autor ma niewątpliwie wielki dar działania na wyobraźnię. Wiele razy widziałam malowidła przedstawiające zigguraty i uczyłam się o nich w szkole, ale jakoś mnie nie zachwycały. Jednak gdy przeczytałam opis takiej budowli w „Gdy słońce...” spojrzałam na nie z innej strony i przez kilka dni nie mogłam pozbyć się obrazu harmonijnego i kolorowego zigguratu z mojej głowy, nie myślałam prawie o niczym innym, marzyłam o zobaczeniu go na własne oczy, w takim stanie, w jakim był w odległych wiekach.
Przygody historyków i odkrywców tutaj zawarte intrygują, wydawało mi się wprost niewiarygodne, że naukowcy mogą mieć tak ciekawe życie. Przede wszystkim czytanie życiorysów tych niewątpliwie wielkich ludzi motywuje do pracy nad sobą. Swoje osiągnięcia zawdzięczali wytrwałości i sumienności, czasem też szczęściu. Gdy tylko chcę odpocząć od obowiązków myślę sobie: „Gdyby Carter (a właściwie jego robotnicy) spoczął na laurach, nigdy nie odkopałby grobowca Tutenchamona! Bierz z niego przykład!” i bardzo mi to pomaga. Byłaby to z pewnością idealna terapia dla ludzi leniwych, pomogłoby im to przemyśleć ich życie.
Trzeba mieć wielki talent, aby opisać tak nudne rzeczy, jak odczytywanie pisma klinowego w sposób interesujący, a Kosidowskiemu się to udało. To kolejna wielka zaleta książki.
Lektura zawiera w dużej części fakty ogólnie znane, jednak mimo to ma się ochotę przeczytać o nich po raz setny, bo czuć trudną do opisania świeżość. Poza tym, trudno mieć o to pretensje do autora, ponieważ za jego życia to wszystko nie było takie oczywiste.
Niektóre fragmenty lektury mocno przeżyłam. Współczułam Teje straty dziecka, a opis paniki w Pompejach wywołał u mnie smutek połączony z przerażeniem. Na pewno nie podchodziłabym do tych wydarzeń tak emocjonalnie, gdybym nie identyfikowała się ze starożytnymi ludźmi.
Najbardziej podobały mi się opisy rytuałów Azteków. Uwielbiam mocne wrażenia związane z makabrą, może to trochę prymitywne, ale nic na to nie poradzę. Ludzie o podobnych upodobaniach powinni koniecznie zgłębić swoją wiedzę na temat ofiar dla boga Quetzalcoatla, a przeczytanie „Gdy słońce...” to świetny początek.
Jest też wiele okazji do śmiechu. Akcenty humorystyczne występują nader często i bardzo ożywiają akcję. Szczególnie rozbawiła mnie krótka dygresja o szczerbatym i wyjątkowo niesympatycznym dyktatorze, który wprowadził podatek od zębów. Na uwagę zasługuje również historia napisów na murach.
Nie da się Kosidowskiemu zarzucić tendencyjności, jest to jedno z najbardziej obiektywnych źródeł historycznych, jakie czytałam.
Chwilami jednak odnosi się wrażenie, że autorowi zabrakło chęci na pisanie i pisze tylko po to, by napisać. Podaje wtedy tylko suche fakty, nie wprowadza nic od siebie. Brakuje humoru, napięcia, wzruszeń i lektura robi się nużąca, jednak zdarza się to na prawdę rzadko.
Książka jest tak dobrze napisana, że nawet osoby, które nigdy nie interesowały się historią starożytną mogłyby ją polubić właśnie dzięki niej. Zapada na długo w pamięć, absolutnie warto ją przeczytać, by odkryć to, co najlepsze w starożytności.
A Lovercraft nie zając! Nie ucieknie!

Trzeba było zrecenzować książkę na historię. Wybrałam akurat tą z bardzo prozaicznego powodu – zgubiłam listę lektur, a ten tytuł wyjątkowo zapadł mi w pamięć i jakoś przyjaźnie się kojarzył. Wypożyczyłam więc z biblioteki publicznej jakieś prawdopodobnie czterdziestoletnie, rozpadające się tomisko i zabrałam się więc za nie, rzucając w kąt cudny zbiór opowiadań Lovecrafta....