Ta książka jest pierwszą częścią syntetycznego zarysu epoki, wynikającego z badań szczegółowych autorki nad kulturą wieku XVII. Przedstawia problematykę europejskich i - na jej tle - dorobek polskich badań nad barokiem. Śledzi prądy filozoficzne inspirujące piśmiennictwo, nurty chrześcijaństwa europejskiego i polskiego, rzeźbiące mentalność społeczną i indywidualną. Rozważa sarmatyzm jako formułę tożsamości narodowej, rekonstruuje myśl polityczną i militarną oraz idee estetyczne, kształtujące polskie siedemnastowiecze.

Spis treści

PRELIMINARIA

Do Czytelnika

1. W poszukiwaniu całości. Diversitas czy unitas in diversitate?
2. O metodzie

ROZDZIAŁ I. PROBLEMATYKA EUROPEJSKICH STUDIÓW NAD BAROKIEM

1. Dzieje terminu i kształtowanie się wizji syntetycznej baroku – od Francesca Milizii do Heinricha Wölfflina
2. Uczeni kręgu języka niemieckiego
3. Badania nad barokiem we Francji
4. Barok w oczach badaczy hiszpańskich
5. Barok w studiach angielskich
6. W kręgu słowiańskim
7. Badacze włoscy o baroku
Barok jako epoka w historii kultury
Interpretacje
Studia o traktatach i poetyce, emblematyce i ikonografii
Retoryka
Metafora, symbol, alegoria, koncept
Centra i ośrodki prowincjonalne (ujęcia socjologiczne)
8. Bibliografia zagranicznych studiów nad barokiem (wybrane pozycje)

ROZDZIAŁ II. DOROBEK BADAŃ NAD LITERATURĄ POLSKIEGO BAROKU

1. Pierwsze odkrycia puścizny literackiej XVII w.
2. Edytorzy literatury staropolskiej
3. Granice literatury
4. Literatura a retoryka
5. Hipotezy całości – na drodze do syntezy
6. Bibliografia (wybrane pozycje)

ROZDZIAŁ III. BAROK POLSKI JAKO FORMACJA KULTUROWA

1. Zagadnienia chronologii i periodyzacji
2. Dynamizmy polskiego baroku w aspektach tradycji i współczesności

ROZDZIAŁ IV. IDEE FILOZOFICZNE EPOKI A LITERATURA

1. Tradycje intelektualne – wielogłos doktryn
2. Dyskusje z platonizmem
3. Na dawnych i nowych szlakach symbolizmu, panteizmu, naturalizmu i libertynizmu
4. Uwagi końcowe

ROZDZIAŁ V. CHRZEŚCIJAŃSTWO POLSKIE XVII W. NA TLE KULTURY RELIGIJNEJ EUROPY

1. Kultura religijna barokowej Europy
2. Katolicyzm Polski siedemnastowiecznej – w poszukiwaniu modelu religijności powszechnej
Religijność powszechna w nurcie tradycji i wobec współczesności
Geneza i kształtowanie barokowego modelu religijności powszechnej
2. Kult maryjny w katolicyzmie polskim XVII w.
3. Obraz literatury religijnej polskiego baroku. Zarys ogólny
4. Duchowość wspólnot zakonnych. Jezuici i inni
5. Poza katolicyzmem

ROZDZIAŁ VI. SARMATYZM – FORMUŁA TOŻSAMOŚCI NARODOWEJ

1. Treść i zakres pojęcia
2. Teoria etnogenetyczna kształtowaniu się tożsamości zbiorowej
3. Aspekty społeczne i narodowościowe
4. Swoistość a europejskość
5. Sarmatyzm a wartości
6. Sarmackie piękno

ROZDZIAŁ VII. CINCINNATUS SARMACKI CZYLI IDEE OBYWATELSKIE, ZIEMIAŃSKIE I RYCERSKIE

1. Humanistyczne źródła sarmatyzmu
2. Idea ziemiańska
Miejsce sarmackie: wieś
Homo rusticus
Rodzina sarmacka
Wiejska eudajmonia i rzeczywistość
3. Idea wojny i czynu rycerskiego
Czyn rycerski, ofiara i sława w poezji XVII w.
Miedzy ideałem i życiem
„Żołnierskie nabożeństwo”. Chrystianizacja idei rycerskiej
Epicki teatr wojny. Wielkie idee, wielkie dzieła

BIBLIOGRAFIA

ABSTRACT

INDEKS OSOBOWY