Celem tomu – zaznaczonym w tytule – jest rekonesansowe rozpoznanie dzisiejszej sytuacji badań porównawczych w literaturoznawstwie europejskim. Trudno wyobrazić sobie książkę, której przedmiotem byłaby komparatystyka uprawiana we wszystkich czy nawet w większości krajów Europy. Dlatego w tomie reprezentują je wybrane kraje i regiony geograficzno-kulturowe. Ta reprezentacja ma jednak przynajmniej podwójne uzasadnienie. Po pierwsze zatem, uwzględnione są ważne dla dziejów i współczesności literaturoznawstwa porównawczego kraje Europy romańskiej (Francja, Włochy, Hiszpania, Portugalia) i germańskiej (Niemcy, Szwecja) oraz niektóre obszary słowiańszczyzny (Bałkany, Europa Środkowa). Po drugie, konfrontacja studiów zbioru uświadamia, że – przy wszelkich różnicach pomiędzy charakterem oraz kondycją badań porównawczych w poszczególnych krajach – znaczna część dzisiejszych problemów i kłopotów jest dla wszystkich filologii wspólna. Te same lub podobne pytania stawia sobie (i własnej dyscyplinie) komparatysta – przykładowo – francuski i niemiecki.