"Bóg i seks" – taki nosi tytuł i takiej kłopotliwej relacji zawartej w tym tytule poświęcona jest najgłośniejsza książka profesora Michaela Coogana. Gdyby jednak autor dorzucił jeszcze do swojego tytułu "narkotyki" albo "śmierć", to mielibyśmy być może najbardziej ekstatyczny tytuł ostatnich lat. Ale to najzupełniej nota bene. Nie wymagajmy tego zresztą od biblisty z Harvardu: sporządził dla nas i tak pasjonujacą lekturę.

Bo i czego się z niej dowiadujemy? Przykładowo: skoro biblijne słowo oznaczające "stopy" znaczyło również "genitalia", to należy nieco odmiennie rozumieć noc, którą spedziła Rut u "stóp" bogatego krewnego Boaza (Rt 3,7-14). Podobnie, kiedy prorok Izajasz powiada, że Jahwe ukarze swój lud rękami asyryjczyków, goląc im włosy na całym ciele, tj. "głowę, włosy na stopach i nawet brodę" (Iz 7,20), to owo "golenie stóp" w żadnym razie nie dotyczy zabiegu depilacji u kosmetyczki, a czegoś zgoła mniej przyjemnego. Wiem Czytelniku, że zastanawiasz się już nad fragmentem z Ewangelii według Łukasza, gdzie kobieta obmywa i całuje stopy Jezusa (Łk 7,38), więc dodam rzecz sensacyjną, że biblista Coogan nie odrzuca i w tym miejscu sensu seksualnego.

A któż to "Jahwe i jego Aszera"? Miałby Bóg monoteizmu mieć żonę i eo ipso monoteizm ów musiałby być conajmniej inaczej rozumiany, jeśli nie przekreślony, skoro małżonka z konieczności byłaby Boginią? A czy Jezus rzeczywiście był jedynakiem, skoro znajdujemy w Biblii z pół tuzina "synów Bożych", którzy nawet spłodzili z ludzkimi córkami sławnych mężów i wojowników (Rdz 6,1-4), a których naturalną koleją rzeczy może niektórzy z nas są potomkami? I co mówi Biblia o gwałcie, prostytucji, celibacie, poligamii, związkach homoseksualnych czy raczej homoerotycznych (Coogan poucza, że starożytni nie mogliby pojąć cóż to jest "homoseksualizm)? Dlaczego Biblia zupełnie milczy o lesbijkach i tym samym nie zakazuje takiej formy miłości? Byłby to jedyny plus przygnębiającej rzeczywistości ongisiejszego patriarchatu?

Takie właśnie kwestie profesor Coogan roztrząsa z wzorcową przejrzystością wykładu i z miłym dowcipem. Dodajmy, że "Bóg i seks" wyrasta z przekonania autora o zawodowym obowiązku dzielenia się wynikami swoich specjalistycznych badań z szerszą publlicznością. Wyszła z tego popularyzacja na znakomitym poziomie. Coogan śmiało wkracza także na tereny rozważań ogólniejszej natury: do jakiego stopnia Biblia może być autorytetem w dzisiejszych sporach społecznych czy w sprawie "polityki rodziny"? Czy w ogóle jest to możliwe, zważywszy na zupełną odmienność świata, w którym powstała? A jeśli tak, to za pomocą jakich narzędzi interpretacyjnych dotrzeć do niezmiennego jądra jej przesłania? Bo w rzeczy samej, jeśli jest tak, jak wielu z nas dziś naiwnie wierzy, że Biblia od początku do końca została podyktowana przez Boga, to musimy przyznać, że był to Pisarz dwuznaczny, pełen irytujących powtórzeń, używający rozmaitych stylów, jak i – co najbardziej kłopotliwe - niespójny (czy też przyznać wprost, jak Coogan, że był to Pisarz po prostu okropny).

Tomasz Wiśniewski