Czy to możliwe, by biedna dziewczyna z londyńskich slumsów poprzez zamtuzy trafiła na sceny teatrów, a z nich wprost do królewskiego łoża? Oto oparta na faktach historia Nell Gwynn.

Miłośnikom romansów historycznych - i nie tylko - z pewnością nieobce są nazwiska słynnych kochanic królów. Na temat (nie)sławnych metres krążą legendy, a ich dzieje stanowią przedmiot niezliczonych powieści. Wciąż ciekawią, niezmiennie fascynują. Gillian Bagwell, autorkę „Królewskiej nierządnicy”, w szczególności zainteresowała postać jednej z kochanek Karola II Stuarta, króla Anglii. Jedna z wielu? A może jednak wyjątkowa?

Wszystko zaczyna się w roku 1660. Po upadku Cromwella na tron powraca Karol II. Wita go szczęśliwy tłum, wśród którego jest młodziutka Nell Gwyn. Dziewczyna ma dość ciężkiej harówki przy sprzedaży ostryg. Bita i poniżana przez matkę-alkoholiczkę podejmuje ryzykowną decyzję: dołącza do starszej siostry Rose, pracującej w domu publicznym Madame Ross. Ładna i zgrabna, w niedługim czasie zyskuje stałych klientów. Zmuszała się do pracy, by jak najlepiej zadowalać regularnych klientów. Im więcej ich miała, tym mniejsza stawała się szansa, że pójdzie do łóżka, z pierwszym lepszym obwiesiem, który wtoczy się z ulicy do izby.

Za aprobatą króla teatr zostaje ponownie otwarty. Wkrótce lupanar odwiedzają aktorzy Królewskiej Kompanii. Nell podziwia ich kunszt i odkrywa w sobie pasję: palącą ciekawość, by dowiedzieć się o sztuce wszystkiego, by poznać teatr od podszewki. Swoją szansę dostaje, gdy okazuje się, że ma odpowiedni charakter i naturalny talent do komedii. Nasza bohaterka jako jedna z pierwszych kobiet w historii staje na scenie, i choć nie umie czytać (w nauce tekstów muszą pomagać jej koledzy), szybko zjednuje sobie serca widzów, w tym samego króla. Pewnego dnia oczarowany Karol II zaprasza ją na dwór. Czy zostanie tylko kolejną z kochanek, czy może kimś więcej? Jak potoczy się jej aktorska kariera?

Nell Gwynn, tytułowa ladacznica, XVII-wieczne wcielenie Kopciuszka o kręconych, rudych włosach i orzechowych oczach. Poznajemy jej usłaną przygodami i przeszkodami drogę na szczyt. Może i jest, za przeproszeniem dziwką, może i sprzedaje swoje ciało, ale nade wszystko to sympatyczna, wierna i pełna empatii osóbka, którą świat zmusił do poczynienia takich a nie innych kroków. Ciężkie dzieciństwo i bieda pchnęły ją w ramiona nierządu - tak jak działo się z wieloma kobietami z nizin społecznych w tamtych czasach. Prawdziwym jednak przełomem w jej życiu był teatr. Tam poznaje przyjaciół, tam odnajduje powołanie, tam spełnia swoje marzenie o tym, aby stać się kimś, z kim należy się liczyć.

Na pierwszy plan wysuwa się, oczywiście, seks. Seks i władza.W głowach roi im się tylko jedno - piczka - i przez nią nie mogą myśleć o niczym innym. Choć Nell zdaje sobie sprawę, że jest tylko kocmołuchem z mrocznej, brudnej londyńskiej ulicy, z biegiem czasu uświadamia sobie coś innego: że zawsze, gdy skupia na sobie uwagę mężczyzn, ma nad nimi przewagę. Na drodze Nell staje wachlarz męskich charakterów - począwszy od bezuczuciowych brutalów, poprzez zawadiackich łobuzów, po namiętnych i oddanych romantyków. Dzięki pracy w domu publicznym zdobywa wiedzę o tym, jak postępować z każdym z nich. Praca w teatrze jest nie tylko przyjemna, ale i użyteczna: tam Nell kształci język i uczy się dworskich tańców. Teatr staje się dla niej sensem życia; owacje tłumów są największą i najcenniejszą nagrodą. Tylko raz czuła podobne, przyjemne mrowienie - kiedy do Londynu wracał z wygnania król.

Karol II stanowi dla Nell coś więcej niż obiekt pożądania. To przede wszystkim mężczyzna, którego dziewczyna obdarza uczuciem i będzie kochać aż do śmierci. Z wzajemnością. Zanim jednak do tego dojdzie, może jedynie obserwować króla ze stojącą u jego boku żoną, Katarzyną Bragançą, i piękną królewską kochanicą, Barbarą Palmer. Nell w najśmielszych snach nie przypuszcza, że kiedyś to ona stanie przy nim, ubrana w suknię z klejnotami, którą zrzucać będzie w królewskiej sypialni. Serce króla zdobywa nie przebiegłością i nie tylko wyśmienitą znajomością sztuki miłości, lecz głównie za sprawą swojej szczerości i dobrego serca. Po śmierci Karola bardzo cierpi, tęskni i modli się za niego (towarzyszą jej przy tym gorzkie przemyślenia: wiedziała, że każdy Bóg wyśmiałby dziwkę modlącą się o duszę zmarłego libertyna); na łożu śmierci zastanawia się: a jak ma wyglądać moja pokuta? - zapytała i zaraz pomyślała, że [pastor] mógłby jej kazać dojść piechotą na księżyc.

Wiek XVII był dla Londynu okrutny, ale i ciekawy. Wojny domowe, powrót monarchii, wielka zaraza, pożar w 1666... Autorka zadbała, by jej opowieść była wiernym portretem epoki. Jeżeli dotarła do określonych faktów, wplatała je w wątek (tyczy się to również bohaterów - prawie wszystkie z głównych i wiele drugoplanowych postaci żyło naprawdę). Gdy ich nie znała, przewidywała najbardziej prawdopodobny według niej przebieg wydarzeń. Miejscami zmyślała, ale zawsze mając na uwadze postać Nell oraz czasy, w jakich żyła. Gillian Bagwell spisała się na medal. Jest debiutantką, a mimo to potrafiła stworzyć powieść wciągającą, pełną szczegółów (takich jak opisy wnętrz, pokarmów, zwyczajów, preferencji seksualnych Anglików, a nawet sposobów, w jakie ówczesne prostytutki zapobiegały ciąży), z ciekawą fabułą, wartką akcją i poruszającym zakończeniem.

To łóżko jest twoją sceną - powiedział Nell jeden z kochanków-nauczycieli, hrabia Rochester. Nell była nie tyle aktorką, co artystką. I w łóżku, i na scenie.

Marta Gęsigóra

Cytaty za: „Królewska nierządnica”, Gillian Bagwell, Bellona SA, Warszawa 2012.