Jonathan Dimbleby, brytyjski prezenter telewizyjny, podjął się realizacji zadania, które jednocześnie ciekawi i zastanawia. Postanowił przebyć wzdłuż i wszerz największe państwo świata, obejrzeć z bliska serce i duszę narodu przedstawianego przez stereotypy w raczej negatywnym świetle i opowiedzieć o swoim doświadczeniu. Efektem kilkutygodniowej podróży jest serial i książka, z których ta druga miała być spełnieniem marzeń bardziej dziennikarza niż samego człowieka...

"Rosja. Podróż do serca kraju i narodu” to opowieść o miejscach, które odwiedził i ludziach, z jakimi miał okazję rozmawiać Dimbleby podczas osiemnastotygodniowej podróży z Murmańska do Władywostoku. Wyprawa, będąca tułaczką po obcym kraju bez kompasu, miała się zakończyć odgadnięciem zagadki, rozwiązaniem tajemnicy „Mateczki Rosji”.

Autor książki postanowił zadać pytanie, co mają na myśli ludzie mówiący „Jestem Rosjaninem” i wysłuchać odpowiedzi, a przy tym poddać analizie historię, kulturę, społeczeństwo kraju. Chcąc nadać swojej opowieści odpowiedni kształt, naszkicował najważniejsze wydarzenia z przeszłości kraju i wspomniał o dokonaniach literatury, a także zobrazował czytelnikowi wygląd dawnej i współczesnej Rosji. W przypadku tej lektury podróż do serca narodu odbywa się poprzez poznanie uczuć jednostki. Książka, która dotyka przede wszystkim problemów społeczno-obyczajowych, skupia się właśnie na życiu pojedynczych ludzi, historii rodzin.

Czytelnik znajdzie w tej lekturze nie tylko bezuczuciowy reportaż. Dimbleby opisuje także swoje własne uczucia związane z podróżą - wyczerpanie, samotność, ale też radość - oraz dokonuje oceny narodu, wśród którego przebywa bez znajomości języka. Mówi o Rosji, którą widzi własnymi oczami: "Luksusowe nowe centra handlowe i pełne przepychu restauracje to prawdziwa Rosja, podobnie jak żebracy i pijacy, którzy zaśmiecają ulice dopóki policja nie zawiezie ich do izby wytrzeźwień, gdzie traktowani są dosyć brutalnie i ponownie wyrzucani na ulicę. Moskiewskie dworce to również prawdziwa Rosja... "

"Świetna" to nadużywane słowo, ale właśnie ono pojawia się w moich myślach, gdy zastanawiam się, jak najkrócej opisać tę lekturę. Przedstawia ona punkt widzenia człowieka niezwiązanego z Rosją przeszłością, czy więzami krwi, a dzięki temu z pewnością ma większą szansę trafić do czytelnika, który dopiero rozpoczyna swoją (wyimaginowaną) podróż w głąb kraju - by poznać jego przeszłość, teraźniejszość, duszę i serce. Książka może się okazać prawdziwą cegiełką wiedzy dla kogoś chcącego zaznajomić się ze wszystkim, co rosyjskie, a przede wszystkim kulturą i historią. Można ją traktować jak pierwszy elementarz w tej dziedzinie, bo ujmuje większość zagadnień ogólnikowo - w odpowiedniej dawce na dobry początek. Nie jest to reportaż na jeden wieczór, gdyż zawiera on w sobie olbrzymią ilość wiedzy, jaką chciałoby się przyswoić, a jednocześnie emocji, nad którymi warto się pochylić. Na jej klimat wpływają przede wszystkim indywidualne wspomnienia, przejmujące historie jednostek.

Tym, co w "Rosji..." przypadło mi do gustu najbardziej, były nawiązania do literatury. Autor wspomina między innymi o Dostojewskim, Puszkinie i Tołstoju, opisuje w kilku zdaniach ich życie i dokonania, odwiedza miejsca, o których pisali i cytuje ich własne słowa. To wszystko sprawia, że książka z pewnością trafi do serca każdego miłośnika rosyjskiej twórczości!

Chociaż uważam, że reportaż Dimbleby'a jest bardzo dobry i zdecydowanie warto go przeczytać, muszę wspomnieć też o kilku minusach tej lektury. Tym, co zastanawia jeszcze przed zajrzeniem do książki, jest pytanie, czy wniknięcie do serca i duszy narodu w ciągu kilku tygodni jest w ogóle możliwe? Nie sposób nie zauważyć, że autor nie tylko przedstawia suche fakty, ale też je komentuje i robi to w sposób raczej krzywdzący dla narodu rosyjskiego. Dzieli świat na wschodni i zachodni, a przy tym bezustannie wspomina o wyższości tego drugiego i wytyka Rosji brak demokracji i wolności. Mówi, że rzeczywistości nie można zmienić. Według niego zmieni się ona sama w swoim czasie i na własny sposób, dlatego lepiej jest opisywać niż sądzić, a jednak wygłasza opinie.

Polecam tę książkę wszystkim tym, którzy interesują się historią i polityką, a także rosyjską kulturą oraz literaturą. Znalazłam w niej coś dla siebie i nie mam wątpliwości, że także wy nie będziecie mieć z tym problemu!

Jonathan Dimbleby, brytyjski prezenter telewizyjny, podjął się realizacji zadania, które jednocześnie ciekawi i zastanawia. Postanowił przebyć wzdłuż i wszerz największe państwo świata, obejrzeć z bliska serce i duszę narodu przedstawianego przez stereotypy w raczej negatywnym świetle i opowiedzieć o swoim doświadczeniu. Efektem kilkutygodniowej podróży jest serial i...