Świetne opracowanie w wydaniu Biblioteki Narodowej, obszerne przypisy - wszystko to sprawia, że historię Marii Stuart w artystycznej interpretacji Schillera, czyta się jak zajmującą powieść historyczną. Jest tu dramatyczna historia (oparta na historycznych faktach), jest tragiczny w skutkach spisek, moralne wątpliwości, duchowe rozterki, jest romans, zdrada, zbrodnia. A wszystko to podane w pięknej poetyckiej formie białego wiersza, bez przydługich monologów, bez niepotrzebnego gadulstwa i napuszonego oratorstwa.

Postaci nakreślone są przez Schillera bardzo wyraziście,bardzo prawdziwie. Nie ma tu bohaterów czarno-białych, jednoznacznie złych czy dobrych. Jest i romantyczny buntownik, poświęcający dla Marii swoje życie, jest zdradliwy lowelas, który ostatecznie ponosi moralną i życiową klęskę, jest mądry doradca, wyżej ceniący prawdę i sprawiedliwość, niż pokorę wobec swojej królowej. Wreszcie postacie dwóch głównych oponentek: Marii Stuart i królowej Elżbiety - i różniący je konflikt, którego podłożem jest żądza władzy, religijne zacięcie, ale i czysto ludzkie ambicje, zazdrość, zawiść. Schiller ukazał bardzo ludzką stronę tych kobiet, nie wahając się pisać o konieczności odsunięcia rzeczywistych kobiecych uczuć na rzecz racji stanu, o uleganiu podszeptom namiętności - choćby za cenę pohańbienia i utraty dobrego imienia. To wszystko sprawia, że mimo iż dramat dotyczy historii tak odległej, jego bohaterowie są wciąż bliscy, wciąż wiarygodni w odbiorze.

No i finał utworu, oburzający przez swoją niesprawiedliwość, zmuszający do wołania o pomstę do nieba. Gdy nagle potwierdza się, że ukute przeciwko Marii oskarżenia były sfałszowane, a ona sama zginęła jedynie wskutek zawziętości Elżbiety, jedynie wskutek jej lęku o utratę władzy i pozycji. I jeszcze ta straszliwa obłuda królowej, która najpierw celowo udaje niepewność, byle tylko zrzucić odpowiedzialność za egzekucję Marii na kogoś innego, byle obarczyć nią jakiegoś kozła ofiarnego - no, po prostu jakby się czytało jakiś zajmujący thriller historyczny.

Świetne opracowanie w wydaniu Biblioteki Narodowej, obszerne przypisy - wszystko to sprawia, że historię Marii Stuart w artystycznej interpretacji Schillera, czyta się jak zajmującą powieść historyczną. Jest tu dramatyczna historia (oparta na historycznych faktach), jest tragiczny w skutkach spisek, moralne wątpliwości, duchowe rozterki, jest romans, zdrada, zbrodnia. A...