Łańcuch śmierci. Czystka w Armii Czerwonej 1937 – 1939 Paweł Wieczorkiewicz 8,0
ocenił(a) na 92 lata temu To była bardzo ciężka przeprawa, ale nie żałuję, bo to chyba jedna z lepszych pozycji stricte historycznych na rynku nt. Wielkiej Czystki w ZSRS. Oczywiście mamy tu, zgodnie z tytułem, przedstawione losy oficerów RKKA (Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej) i RKKF (Robotniczo-Chłopskiej Floty Czerwonej),funkcjonariuszy Razwiedupru (Zarządu Wywiadu Wojskowego) i niedoszłych katów z NKWD i GUGB, ale autor skupia się również na samym modus operandi całego aparatu państwa zaprzęgniętego przez Stalina do czarnej roboty, czyli m.in. funkcjonariuszy "organów" (Osobyje Otdieły) oraz sędziów Kolegium Wojskowego Sądu Najwyższego ZSRS tzw. wojenki (szczególnie "osławionego" Wasilija Ulricha),którzy skazywali ofiary na śmierć lub łagry w iście stachanowskim tempie, dzięki czemu poznajemy mechanizmy tej krwawej rozprawy z wrogami ludu. Drobiazgowość, szczegółowość (choć i tak autor skrócił życiorysy krasnoarmiejców, inaczej książka miałaby kilka tomów),przypisy (często zajmujące więcej niż treść) mogą przytłaczać. Poza tym mnogość nazwisk, stopni, faktów sprawia, że ciężko na początku złapać rytm w czytaniu (niezmiernie pomocne są tu aneksy wyszczególniające struktury NKO, RKKA, RKKF, Razwiedupru oraz NKWD). Wywód jest klarowny, momentami beznamiętny, ale prof. Wieczorkiewicz wplata wiele ciekawych anegdot (temat poważny, jednak zdarzają się wręcz komiczne historie),co sprawia, że czytelnik nie odczuwa aż tak ogromu tej książki, bo przy takim nagromadzeniu informacji normalne są momenty przesytu - książka zdecydowanie do przetrawienia na kilka tygodni. Sporym mankamentem jest dla mnie spolszczone cytowanie wypowiedzi ofiar czystki lub katów, co niezmiernie ciężko przełożyć na polski, szczególnie jak ktoś rosyjskiego nie zna, jak ja. Wydaje mi się, że lepiej byłoby umieścić cytaty w oryginalnej rosyjskiej pisowni, np. z tłumaczeniem na polski w nawiasie. Z uwagi na to, że mamy do czynienia z pozycją naukową, także w odróżnieniu do książek popularnonaukowych nie uświadczymy tu ani jednego zdjęcia, co jest jednak uzasadnione, bo sednem tej pozycji jest treść. Także, jak ktoś szuka rzetelnej książki nt. czystki w Armii Czerwonej, to nie ma lepszej pozycji.