Jesteśmy społecznością, która kocha książki

„A.B.C.” – trzy miejscowości, trzy trupy i trzy rozkłady jazdy pociągów pozostawione na miejscu zbrodni. Każde morderstwo zostało zapowiedziane w liście wysłanym do Herkulesa Poirota. Szaleniec zabija mieszkańców angielskiej prowincji, ofiar nic ze sobą nie łączy, śladów sprawcy brak. Ale nawet szaleniec kieruje się jakąś logiką…

„A.B.C.” wyróżnia się na tle innych kryminałów Christie, bo przełamuje schemat jej w sumie bardzo intymnego pisarstwa. Powieści Christie to zazwyczaj kwintesencja arystotelesowskiej zasady jedności czasu, miejsca i akcji plus zamknięty krąg podejrzanych ukazywany od wewnątrz. W jej kryminałach zawsze liczą się ludzie i motywy ich postępowania. Intryga budowana jest w rozmowach i obserwacjach. Poirot korzysta z dobrodziejstw nauki i technologii (choćby daktyloskopii czy balistyki), ale i tak kieruje się wyłącznie żelazną logiką. Trochę inaczej wygląda to w książkach z panną Marple w roli głównej, gdzie jest jeszcze bardziej intymnie a czynnik ludzki jest najważniejszy.
Tu podejrzany jest tylko jeden, a śledztwo typowo zewnętrzne, bo prowadzone przez policję i to na terenie kilku hrabstw. Poirot oczywiście we wszystkim uczestniczy wraz z (prawie) nieodłącznym kapitanem Hastingsem. Ale największą odmianą jest sposób budowania całej intrygi oparty na policyjnych naradach i przesłuchaniach oraz umieszczenie w tekście rozdziałów, w których czytelnik może obserwować działania mordercy. Schemat jest inny: już nie ‘wszyscy są podejrzani’, ale ‘organa ścigania kontra zabójca’.

„A.B.C.” powstała w okresie, gdy sposób pisania kryminałów zmieniał się już z takiego intymnego na bardziej szeroki, prezentujący działania policji, sprawców i ofiar. Trudno powiedzieć czy Christie chciała pójść tym tropem czy bardziej z niego zakpić, ale ja przychylam się do opcji drugiej. Mam mocne wrażenie, że ta książka to blef. Na pewno fabularny, skoro tak usilnie sugeruje się czytelnikowi odpowiedź na pytanie kto zabił. Ale też i blef literacki skierowany do innych autorów kryminałów i jasno dowodzący, że w każdej zbrodni i tak najważniejszy jest człowiek.
Nie jest to najlepsza powieść Christie. Nie ma tak perfekcyjnie zbudowanej intrygi jak choćby „Morderstwo w Orient Expressie” czy „Śmierć na Nilu”. Nie ma takiego wymiaru moralnego jak jej arcydzieło „I nie było już nikogo”. „A.B.C.” jest powieścią ciekawą właśnie ze względu na zmianę optyki, na odejście od schematu, tym bardziej że to odejście jest i tak pozorne. Udany blef.

„A.B.C.” – trzy miejscowości, trzy trupy i trzy rozkłady jazdy pociągów pozostawione na miejscu zbrodni. Każde morderstwo zostało zapowiedziane w liście wysłanym do Herkulesa Poirota. Szaleniec zabija mieszkańców angielskiej prowincji, ofiar nic ze sobą nie łączy, śladów sprawcy brak. Ale nawet szaleniec kieruje się jakąś logiką…

„A.B.C.” wyróżnia się na tle innych...