Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Jedna z najbardziej oryginalnych, awangardowych książek, jakie dane było mi czytać. I jak to bywa z takimi eksperymentalnymi formami, trudno jest jednoznacznie stwierdzić, o czym była. O Navidsonach? O Zampano? O Johnnym? A może jednak o jego matce? Każde zdanie sugeruje co innego, każdy bohater kłamie, manipuluje, naciąga rzeczywistość (czasem nawet się z tym nie kryjąc). Jeśli oczekujesz odpowiedzi – niekoniecznie podanych na tacy, ale jakichś, jakichkolwiek, o które można by się zaczepić – to źle trafiłeś/aś. Kończę czytać, wiedząc tyle samo, co przed czytaniem.

Tym, co najbardziej rzuca się w oczy jest słynna już typografia tekstu, momentami utrudniająca bardzo czytanie i przyprawiająca o zawroty głowy (co oczywiście jest zabiegiem celowym, stosowanym przy opisach niewiarygodnej natury domu). Do odczytania niektórych fragmentów potrzebne jest nawet lustro! I o ile kolejne wyliczenia fikcyjnych źródeł to coś, czego aż tak nie szkoda przegapić (chyba że jest się wyjątkowo napalonym na satyrę stylu akademickiego, która jest tu właściwie wiodącym motywem), o tyle jeśli czytelnik podda się przy odkodowywaniu listów od matki Johnnego, przegapi coś, co zmieni całe jego postrzeganie książki i zamiesza mu w głowie jeszcze bardziej…o ile to w ogóle możliwe.

Trudno dokładniej omówić geniusz tej książki bez spoilerów, zakończę więc małą pretensją osobistą o to, że „Dom z liści” jest obecnie tak niedostępny w Polsce. Miesiącami(!) starałam się kupić tę książkę, która to transakcja doszła zresztą w końcu do skutku nieoficjalnymi kanałami – jakaś dobra dusza na portalu społecznościowym sprzedała mi swój egzemplarz kupiony jeszcze wtedy, kiedy książki były normalnie dostępne w Empiku. Zagranicą jest to absolutny klasyk, szeroko komentowany, interpretowany i adaptowany. Okropne, że tytaniczna praca, jaką musieli wykonać tłumacze i redaktorzy tak cholernie trudnego tekstu (trudnego do odtworzenia graficznie jak i merytorycznie), odeszła w Polsce w zapomnienie. Jeśli kiedykolwiek wznowiony zostanie druk, kupię na pewno drugi, nowy egzemplarz dla potomnych.

Jedna z najbardziej oryginalnych, awangardowych książek, jakie dane było mi czytać. I jak to bywa z takimi eksperymentalnymi formami, trudno jest jednoznacznie stwierdzić, o czym była. O Navidsonach? O Zampano? O Johnnym? A może jednak o jego matce? Każde zdanie sugeruje co innego, każdy bohater kłamie, manipuluje, naciąga rzeczywistość (czasem nawet się z tym nie kryjąc)....

Już widzę, że moja przygoda z Balzakiem, nawet jeśli zdecyduję się ją kontynuować (a pewnie tak będzie), nie odbędzie się bezkonfliktowo. Mam dość wysoki próg wytrzymałości na dygresje o niczym, naprawdę. Wśród moich ulubionych pisarzy znajdują się Dostojewski, Eco czy Wilde. Ale to jest już detaliczność do potęgi, którą trochę ciężko mi się trawi. Książkę otwiera nam przepotężny opis gospody, w której mieszkają bohaterowie, a potem ich wszystkich po kolei, włącznie z gospodynią, nie zapomina też Balzac wspomnieć o rodzinie i historii życiowej każdego z nich. Troszeczkę potrafi to zmęczyć, i pomimo tej masy informacji podanych mi na tacy o każdej z postaci, nadal momentami miałam problemy ze zrozumieniem łączących ich relacji rodzinnych albo odróżnieniu od siebie nawzajem.

Choć odnoszę się do książki dość krytycznie, zakończenie z pewnością jest mistrzowskie i je głównie czytelnik z lektury zapamięta. Choć nierzadko wieje tu nudą, ostatni akt wstrząsnął mną, zaangażował w wydarzenia, które przez ostatnie trzysta stron wchodziły mi jednym uchem, a drugim zaraz wychodziły. Nie było chyba czytelnika, który nie życzył jak najlepiej ojcu Goriot, gdy przyszło co do czego. Może nie była to najprzyjemniejsza dla mnie lektura, ale odcisnęła jakieś piętno, a to w sztuce dla mnie najważniejsze.

Już widzę, że moja przygoda z Balzakiem, nawet jeśli zdecyduję się ją kontynuować (a pewnie tak będzie), nie odbędzie się bezkonfliktowo. Mam dość wysoki próg wytrzymałości na dygresje o niczym, naprawdę. Wśród moich ulubionych pisarzy znajdują się Dostojewski, Eco czy Wilde. Ale to jest już detaliczność do potęgi, którą trochę ciężko mi się trawi. Książkę otwiera nam...

Nie oceniam, nie ma to sensu. To jak oceniać Biblię albo Kodeks Hammurabiego. W dużej mierze pieśń pochwalna dla Mieszka II, według obecnej wiedzy historycznej raczej dosyć przeciętnego króla. Można się czegoś dowiedzieć, ale przedstawione fakty trzeba weryfikować i traktować z przymrużeniem oka, bo niejeden został przez historyków obalony.

Nie oceniam, nie ma to sensu. To jak oceniać Biblię albo Kodeks Hammurabiego. W dużej mierze pieśń pochwalna dla Mieszka II, według obecnej wiedzy historycznej raczej dosyć przeciętnego króla. Można się czegoś dowiedzieć, ale przedstawione fakty trzeba weryfikować i traktować z przymrużeniem oka, bo niejeden został przez historyków obalony.