Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Smakowity kąsek.
Czy dla każdego?
Nie wiem, ale mi bardzo ‘posmakowała’ narrarcja i bohaterowie.
Tak wiem, skorumpowani policjanci, detektywi siedzący po uszy w problemach, z osobowością z tego czy innego spektrum, mogą się wydać powielanym wątkiem, ale jednak tacy życiowi ‘popaprańcy’ bardziej się sprawdzają w roli śledczych rozgryzających mroczne zbrodnie niż jakiś hurraoptymista czy (przy całym szacunku) trącający już dziś nieco myszką Herkulesi Poiroit, iskrą geniuszu namierzający przestępcę w przeciągu doby czy wszystkowiedzące, acz niepozorne, panny Marple.
Jeśli zaczniemy oceniać tę książkę w kategorii: gliniarz z nieciekawą przeszłością rozwiązuje zagadkę kryminalną, to rzeczywiście nic tu nad wyraz odkrywczego nie znajdziemy. Tylko, że chyba takie jest statutowe założenie kryminału, nie? No może naciągnęłam z tą nieciekawą przeszłością.
Dla niektórych zarzut, a dla mnie właśnie smaczków nadawały opisy zmagań bohaterów i śmiem powiedzieć, że wzbudzały więcej emocji niż sam wątek główny.
Trochę może za mocno zawikłana historia, gdzie wszyscy byli zaplątani we wszystko do tego stopnia, że aż brzmiało to trochę niewiarygodnie (szczególnie ilość szczegółów zapamiętana przez przesłuchiwanych po latach świadków – ale spuszczam na to zasłonę milczenia, gdyż w sumie ładnie się to wplotło w całość).
Nie czytam wielu kryminałów, ale ten mnie naprawdę wciągnął i spowodował, że nerwowo gryzłam (metaforyczne) pazury stresując się kolejnym wpadkami i życiowymi potknięciami śledczych.
Być może starzy wyjadacze od razu (jak się lubią przechwalać w swoich recenzjach :)) wywęszyli sprawcę. A ja nie. Może nie dorastam inteligencją. A może po prostu pan Małecki odwalił kawał dobrej roboty?
Rzadko to piszę. Chyba nawet po raz pierwszy, ale … czekam na kolejny rozwój wypadków z udziałem Marii Herman i Olgierda Borewicza.

Smakowity kąsek.
Czy dla każdego?
Nie wiem, ale mi bardzo ‘posmakowała’ narrarcja i bohaterowie.
Tak wiem, skorumpowani policjanci, detektywi siedzący po uszy w problemach, z osobowością z tego czy innego spektrum, mogą się wydać powielanym wątkiem, ale jednak tacy życiowi ‘popaprańcy’ bardziej się sprawdzają w roli śledczych rozgryzających mroczne zbrodnie niż jakiś...

Biblioteczka mamy była za drzwiami do salonu. Niewidoczna i jakoś dziwnie niedostępna.
Pod jej nieobecność, zadzierając głowę i przekręcając ją niezdarnie, składałam z liter swoje pierwsze słowa, odczytując tytuły. Wydawały mi się wtedy zagadkowe i nieodgadnione. A jeden z nich szczególnie przykuwał moją uwagę:
PANNY Z WILKA
„Z jakiego znowu wilka?” – mózg sześciolatka nie ogarniał.
„I jakie panny? Zrobione ze skóry wilka?”
Ta książka zawsze pobudzała moją wyobraźnię.
Aż w końcu nadszedł czas na rozwiązanie zagadki.
I od tamtej chwili zaczęła się moja miłość do Iwaszkiewicza.
Mistrza obserwacji, mistrza rysowania portretów piórem, mistrza bolesnego realizmu.

Kiedy czytam niektóre współczesne powieści, powiastki właściwie, stworzone w miesiąc na kolanie, jak patrzę na te płytkie postaci, oczywiste i przewidywalne, na banalność zdarzeń i słodycz do wyrzygu, to mam czasami szaloną potrzebę zjedzenia czegoś pełnokrwistego.
I takie właśnie ‘Pany z Wilka’, przeczytane po raz setny, dają mej duszy coś więcej niż tylko 36 i 6 …

Nawet nie umiem dobrze zwerbalizować, co jest takiego magicznego w tej – jakże zupełnie niezahaczającej o fantazję – opowieści.
Czy sam pomysł na stworzenie grupy sześciu tak różnych od siebie, tak krwiście naszkicowanych sióstr, w których Wiktor Ruben przegląda się jak w lustrze?
Czy melancholijne refleksje nad upływającym i przeciekającym przez palce życiem?
A może to, że z czasem coraz bardziej utożsamiam się … z Wiktorem. Jakkolwiek by to zabrzmiało :)
Dopada mnie czasami jego rezygnacja i poczucie niespełnienia, mimo że ‘na zewnątrz’ tyle się dzieje. Jestem poważana, wiecznie zajęta kolejnymi projektami i potrzebna wielu. Ale czy gdzieś w tej gonitwie nie zatraciłam siebie? Co się stało z moimi marzeniami? Czy to co robię ma w ogóle jakieś znaczenie?

Nieprzypadkowo – tak myślę – Iwaszkiewicz otwiera tę historię pogrzebem młodego księdza. To nie jest tylko zgrabne rozpoczęcie, przyczynek do wyjazdu przemęczonego i zdołowanego śmiercią przyjaciela Wiktora do Wilka, ale coś, co nadało historii kontekst. Śmierć zresztą przewija się przez kartki opowiadania cały czas. Śmierć Feli, ‘najpełniejszej’ (jak się możemy domyślić lub wręcz jedynej prawdziwej) miłości Rubena, śmierć wyobrażeń o życiu, o przyszłości, o związkach z kobietami. I jeszcze ten świat sprzed wojny, którego nie da się już wskrzesić. I stąd te panny, choć przecież większość z nich, to już mężatki, a nawet rozwódki.

U Iwaszkiewicza wszystko jest subtelne, a jednocześnie niesamowicie wyraziste i pobudzające wyobraźnię. Uwielbiam na przykład, jak Iwaszkiewicz opisuje postaci, używając jednocześnie słów pochlebnych jak i takich, które mają pejoratywny wydźwięk, tak jakby czytelnik miał sam wybrać czy tę osobę polubić czy ‘odepchnąć’ („Imponowała mu swoim spokojem, niefrasobliwością i umiejętnością cieniowania słów. Przy tym rzeczywiście była ładna i młoda, senna, trochę ociężała i jakby zmęczona swoją cielesnością”)

Albo taka perełka:
„Wiktor rozmarzył się tym koleżeńskim obcowaniem z Jolą, która mu się najbardziej ze wszystkich sióstr zawsze podobała, i co do niej jednej nie miał zupełnej pewności, że pozostaje na jego urodę i inteligencję obojętna.” Jedno zdanie. Jedno, jednusieńkie zdanie a więcej mówi o relacji tych dwojga niż te grafomańskie opisy wzdychań, dreszczy przechodzących po plecach, przyspieszonego bicia serca i innych wglądów wszechwiedzącego narratora w duszę bohaterów.

A początkowo nieświadoma, a następnie celowo rozegrana pomyłka w sypialni Julci?
Jedno z najbardziej obrazowo ukazanych na kartach książki zbliżeń erotycznych*. Bez parady penisów i pochw w wymyślnych pozycjach w tle. Bez – jakże teraz niezbędnych do sprzedaży książek – brutalnych i zakrapianych wulgaryzmami opisów seksualnych zapasów.

Aż wreszcie sama konstrukcja akcji.
Kilkudniowa i taka niby od niechcenia wizyta Wiktora w Wilku, miejscu gdzie wciąż jest on przebrzmiałą, ale jednak legendą, gdzie życie z jednej strony toczy się bardzo leniwie, a jednocześnie pulsuje jakimś podskórnym nurtem, staje sceną na której rozgrywają się swoiste etiudy: spotkania-wspominki-rozkminki z każdą z sióstr. Ze wszystkimi łączy go jakaś eteryczna i różna w swej naturze nić porozumienia, którą próbuje po 15 latach znów utkać albo może skonstatować jej zerwanie.
Z Kazią intelektualna, z Julcią retrospekcyjnie erotyczna, z Jolą kokieteryjno-kumpelska (Ale czy aby na pewno?), z Zosią trochę obcesowa i wyemancypowana, a z Tunią - z powiewem świeżości, ale też i w zastępstwie Feli.
I tylko Kazia – ku zdumieniu Wiktora – otwarcie przyznaje, że kochała się w nim na zabój. Pozostałe siostry zaprzeczają. Tylko dlaczego każda z nich jest zazdrosna o te skrawki chwil z Wiktorem? Z Wiktorem, który i tak stwierdza, że on się w Wilku nie ożeni...
Jedno z moich najulubieńszych opowiadań.
________________________________
* Ps. Ciekawe, jak tę samą lekturę można inaczej odbierać po latach, znajdować w niej smaczki, na które kiedyś (być może z braku pryzmatu wciąż nabywanych doświadczeń) nie zwracało się uwagi. Tym razem na mój odbiór 'Panien z Wilka' wpłynęła bardzo, ach jakże bardzo sugestywnie ta opinia: https://lubimyczytac.pl/ksiazka/panny-z-wilka/opinia/30222301.
I nie wiem czy mi się to podoba.
Zaburzyło mi to mój dotychczasowy obraz Wiktora i całej wilkowskiej dynamiki. Wprowadziło ferment właśnie dlatego, że trudno mi się nie zgodzić z jego autorką.

Książka 9/10, film reż. Andrzej Wajda 1979 7/10

Biblioteczka mamy była za drzwiami do salonu. Niewidoczna i jakoś dziwnie niedostępna.
Pod jej nieobecność, zadzierając głowę i przekręcając ją niezdarnie, składałam z liter swoje pierwsze słowa, odczytując tytuły. Wydawały mi się wtedy zagadkowe i nieodgadnione. A jeden z nich szczególnie przykuwał moją uwagę:
PANNY Z WILKA
„Z jakiego znowu wilka?” – mózg sześciolatka nie...

To nie jest książka dla pesymistów.
Nie dla pesymistów, bo natłok problemów emocjonalnych z którymi zmagają się bohaterowie, upchanych przez panią Gargaś w tej jednej pozycji przygniata tak bardzo, że nic tylko sznur na szyję.
Nie dla pesymistów …
A zatem – myślałam – albo autorka jest niepoprawną optymistką, albo naiwną marzycielką, albo wręcz uważa, że zbawi cały świat i stanie się emocjonalnym guru w stylu autorów popularnego na Netflixie serialu „Sex Education”, którzy w fabularny zapis perypetii grupy nastolatków i ich nauczycieli wetkali – w sposób nienachalny i nie-moralizatorski – tę właśnie tytułową edukację seksualną (przy czym zaznaczam, że moc słowa ‘nienachalny’ blednie z każdym kolejnym sezonem; no ale nie o serialu tu mowa).
I co się okazało?
Acha!
Wszystkie z powyższych!
Tick✔️ Tick✔️ Tick ✔️
O dwóch pierwszych przypadłościach przeczytałam w bio autorki. Trzeci element diagnozy potwierdził się zaś w praniu.
Wyobraziłam sobie – i być może poniosła mnie ułańska fantazja, ale w końcu jest równouprawnienie, więc mi też wolno – jak pani Gargaś robiła research do książki. Ze stosu magazynów tzw. kobiecych wycięła wszystkie możliwe wywiady z psychologami, terapeutami, doradcami i pedagogami, zrobiła listę traum i ich przyczyn, a następnie założyła się z przyjaciółką o piwo, że wszystkie te tematy upcha w jednej książce.
I zakład wygrała.
Porzucenie przez rodziców, trauma pokoleniowa, samotność dzieci z bidula, śmierć najbliższych, zdrada, narkomania, alkoholizm, wyobcowanie, brak zrozumienia, starość, umieranie, choroba … Mam wymieniać dalej?

Co rozdział, to pojawia się kolejny „mężczyzna po przejściach” lub „kobieta z przeszłością”. Wszyscy przejechani przez walec życia, ale w sumie całkiem nieźle życiowo poustawiani. Owszem, ciągną za sobą te niepoodcinane pakunki z nieprzebaczeniem, depresją czy niską samooceną, ale na szczęście spotykają na swojej drodzę Igę. Iga sama z bagażem doświadczeń dla wielu nie do uniesienia pisze książkę pod tytułem „Wiem, co czujesz” (No jasne!). I nie tylko te wszystkie osoby dogłębnie rozumie, i umie im doradzić na temat każdej traumy, to jeszcze sama świeci przykładem. Ida bowiem kocha życie i kocha ludzi. Wiedzie sielskie życie w domku na prowincji (Uwzięli się wszyscy na ten motyw czy co?), otoczona zwierzakami, wypiekami domowej roboty, przemiłymi sąsiadami i jeszcze do tego ma pracę, którą uwielbia. No, trochę jej doskwiera fakt, że nie ma dzieci i partnera, ale … jej niepoprawny optymizm, wszem i wobec rozsiewane uśmiechy, kupowanie kawy różanej i przytulanie każdego, kto się napatoczy na pewno pomoże jej i temu zaradzić.
Tu nie ma przypadkowych spotkań.
Każda rozmowa to moralizka.
Albo słabo zawoalowana porada rodem z Vivy!
Zagubiona w głuszy z powodu błędu nawigatora Iga wpada na Jurka, który ją zaprasza na nocleg w domu, gdzie mieszka z córką, wnuczkiem i żoną Marylą (pachnie ‘Anią z Zielonego Wzgórza’). Iga dostaje pyszne ciasto, a już w drugim zdaniu rozmowy dowiaduje się o ciężkiej depresji ich córki. Maryla przez kilka minut peroruje na temat przyczyn i ukrytych syndromów depresji, a jej przebudzona z drzemki córka dołącza do rozmowy i opowiada, jakimi metodami pokonała cichego zabójcę. Doprawdy! Typowy temat ‘small talku’ między obcymi, dopiero co spotkanymi ludźmi.
Odszukana po latach nauczycielka z domu dziecka już na pierwszym spotkaniu oferuje swojej byłej podopiecznej, która jest samotną matką bliźniaczek, że jeśli ta kiedykolwiek będzie potrzebowała opiekunki do dzieci, to ależ proszę bardzo, zawsze może na nią liczyć.
No ludzie! Serio?
Tnący się nastolatek, którego korporacyjni rodzice zasypali szmalem zamiast uczuciami, w chwili kryzysu dzwoni do Igi, aby się jej wyżalić, spotkawszy ją uprzednio tylko raz. Igunia go oczywiście przytula, tłumaczy, namawia do weryfikacji priorytetów. A on jej słucha. A do tego jego ojciec, po tym jak zostaje zbluzgany i obsztorcowany przez ‚terapeutkę’, koleżankę Idy, co to też się poczuwa do tego by chłopaka ratować z opresji - zmienia się z dnia na dzień diametralnie i zabiera chłopaka na ryby (czy jakiś inny absurdalny wypad).
Nic, tylko zaśpiewać: „Witajcie w naszej bajce, słoń zagra na fujarce …”
Na początku jeszcze próbowałam dać się zawładnąć tej sielance. Te aromatyczne świeczuszki, zaparzony dzbanek herbaty malinowej i pytanie, które pada w tej książce niemalże w każdym dialogu czyli „Jak mogę ci pomóc?”
Ta słodycz staje się jednak dusząco upiorna.
Ludzie tak ze sobą nie rozmawiają. Nie rzucają złotymi myślami. Nie cytują jednym tchem fragmentów poradników psychologicznych. Nie otwierają się przed każdą napotkaną osobą i nie zmieniają w tydzień pod wpływem jednej rozmowy. Gdyby tak było, to pani Gargaś nie przeczytałaby o żadnym z wymienionych na wstępie problemów w gazetach.
Byłaby mieszkanką raju.
Nie wiem, czy autorka wiedziałaby, co czułam czytając tę książkę.
Ale jestem na NIE!
Nie, nie i jeszcze raz nie.

To nie jest książka dla pesymistów.
Nie dla pesymistów, bo natłok problemów emocjonalnych z którymi zmagają się bohaterowie, upchanych przez panią Gargaś w tej jednej pozycji przygniata tak bardzo, że nic tylko sznur na szyję.
Nie dla pesymistów …
A zatem – myślałam – albo autorka jest niepoprawną optymistką, albo naiwną marzycielką, albo wręcz uważa, że zbawi cały świat i...