Ta książka czekała długo na swoją kolej. Przymierzałam się do niej niejeden raz, ale zrezygnowałam z braku wystarczającej ilości czasu. Kolos liczący ponad 850 stron, wielkiego formatu, wymaga czasu i koncentracji, a czytanie tygodniami jednej pozycji nigdy mnie nie satysfakcjonuje. Wreszcie przyszedł ten czas, bo wakacje w pełni i głowa wolna od zawodowych trosk.

To fantastyczna opowieść o odważnych kobietach Nowego Jorku Anno Domini 1883. Kobietach wyłamujących się ze stereotypów, świetnie wykształconych, inteligentnych i świadomych swych ról w społeczeństwie, wybiegających ponad bycie jedynie cichą i posłuszną żoną oraz oddaną matką. Lekarka ze specjalizacją chirurgiczną - Anna Savard i jej kuzynka ginekolog-położnik - Sophie Savard, bo o nich mowa, bezkompromisowo walczą o życie i zdrowie swoich pacjentek, uwięzionych w klatce chrześcijańskiej i obyczajowej moralności. Bo przecież nawet chodzenie w spódnico-spodniach narażało ówczesne panie na potępienie i społeczny ostracyzm, a świętoszkowaci obrońcy moralności wróżyli im wszelakie choroby, z bezpłodnością na czele. Lekarze - mężczyźni sprzyjali konserwatywnemu spojrzeniu na kobiece role w społeczeństwie. "Prawda jest taka, że czcigodne, szlachetne damy wychowane w wartościach chrześcijańskich już mają swoje prawa. Porządne kobiety mają prawo wpływać na ludzkość w pokoju dziecięcym, w rodzinie, w szkole i tak przez całą długość życia charakterystyczną dla rasy ludzkiej" (s. 552) - grzmiał w gazecie jeden z takich lekarzy. Brzmi cokolwiek znajomo, w naszej obecnej rzeczywistości, nieprawdaż? A na przekór takim głosom Anna Savard odpowiada zdecydowanie: " Stoję po stronie kobiet. Czyli osób, które rodzą i wychowują dzieci. Istot ludzkich, w których maltuzjaniści i księża widzą jedynie bezmózgi inwentarz rozpłodowy" (s. 219).

Książka porusza temat kontroli urodzeń, której obie lekarki hołdują, ale nie mają absolutnie żadnego prawa przemycić swoim pacjentkom choćby słówka na temat antykoncepcji. Nowojorskie Towarzystwo na Rzecz Walki z Występkiem umie posłużyć się nawet prowokacją, by wolnomyślicielskie lekarki posłać do więzienia za próby uświadomienia kobiet w tym zakresie. Kontrola urodzin przybiera więc formę corocznych aborcji, dobrze jeśli fachowo przeprowadzonych, bo w innym przypadku udręczona matka kilkorga dzieci rozstaje się z życiem. Mamy zatem w Nowym Jorku w tamtych latach wielotysięczne tłumy sierot i dzieci porzuconych, żyjących na ulicy, mnóstwo ochronek i sierocińców, wykorzystywania dzieciaków na wszelkie sposoby, ale nie można pogwałcać praw naturalnych i boskich i decydować świadomie o ilości swoich dzieci. W tej atmosferze dochodzi w mieście do serii bardzo brutalnie przeprowadzonych aborcji i tu w śledztwo zaangażowany jest sierżant śledczy policji nowojorskiej - Jack Mezzanotte - mąż Anny Savard. Mamy więc i wątek kryminalny, ale, pomimo obfitości stron, sprawca nie został w książce ujawniony.

Na pewno nie jest to pozycja, którą wyrzucimy z pamięci. Napisana tak płynnie i detalicznie, że czytając czujemy się współuczestnikami wszystkich wydarzeń. Poznajemy mentalność, przekrój społeczny, ale i świetnie nakreśloną topografię dawnego Nowego Jorku. To mocny głos o kobietach, którym po dziś dzień odbiera się prawa do podmiotowości i zdrowia. Jednocześnie hołd złożony tym, które masowo umierały w entym połogu, albo pozbawione należytej wiedzy, skazane były na dążenie swego męża do posiadania co roku kolejnego syna, by potem małżonek mógł ich wszystkich tłuc sprzączką od pasa, jak robił to drugoplanowy bohater powieści, niejaki Campbell.
Polecam gorąco.

Ta książka czekała długo na swoją kolej. Przymierzałam się do niej niejeden raz, ale zrezygnowałam z braku wystarczającej ilości czasu. Kolos liczący ponad 850 stron, wielkiego formatu, wymaga czasu i koncentracji, a czytanie tygodniami jednej pozycji nigdy mnie nie satysfakcjonuje. Wreszcie przyszedł ten czas, bo wakacje w pełni i głowa wolna od zawodowych trosk.

To...