Dziś, drodzy Państwo, przygotowałem raport z lektury bardzo dla mnie nietypowej. Lubię potoczyste narracje, lubię wyraźne motywy przewodnie — najlepiej wymyślne, jak było to choćby w „Turbulencjach”, którymi się jeszcze w tej recenzji posłużę — lubię w końcu mikropowieści i powieści, a niekoniecznie dogaduję się z tekstami bardzo krótkimi. Wystarczy wszystkie te wymienione lubienia odwrócić, aby otrzymać „Zabierz mnie do domu”.

Debiutancki zbiór Marie Aubert, którą polscy czytelnicy znają już z późniejszej powieści „Dorośli”, składa się z dziewięciu króciutkich opowiadań zajmujących łącznie mniej niż sto trzydzieści stron. Ich głównym temat, jakby to nie brzmiało, jest po prostu codzienność: koegzystencja w rodzinie, relacje z bliższymi i dalszymi znajomymi, prozaiczne zmiany wymuszające na bohaterach dostosowywanie się do innych sytuacji. Postaci zakochują się i rozstają, próbują budować relacje w taki sposób, aby pogodziły się z nimi dzieci z poprzednich związków, zastanawiają się, czy na pewno muszą akceptować nowych kochanków najlepszych przyjaciół i zwyczajnie żyją. Nie ma w „Zabierz mnie do domu” żadnego dodatkowego spoiwa (jakim były choćby przypadkowe spotkania w inny sposób niezwiązanych ze sobą bohaterów w „Turbulencjach”), nie ma metaliterackiej nici wiążącej ze sobą kolejne opowiadania – to po prostu sprawozdanie z codzienności zupełnie szarych ludzi próbujących jakoś radzić sobie z wyzwaniami późnej młodości i wieku średniego.

Podczas przeglądu lektur, który robią sobie za każdym razem przed planowaniem tekstu (w tym zdaniu napisanie recenzji urosło do niebywałych rozmiarów, jestem dumny), do kategorii „proza małych rzeczy” - bo tę z mojej perspektywy reprezentuje „Zabierz mnie do domu” - zaliczyłem inną książkę wydaną przez Pauzę, „Nikolskiego”. Powieść Dicknera rzeczywiście skupia się w dużej mierze na codzienności, ale, mimo wszystko, jest powieścią; sam gatunek wymusił na autorze stworzenie osnowy, za którą czytelnik może pociągnąć, żeby powiedzieć „o to chodziło, to miało zostać opowiedziane”. W recenzowanych opowiadaniach fabuły są tak minimalistyczne, że muszą bronić się w inny sposób — co się w dużej mierze udaje ze względu na bardzo ciekawe połączenie wrażliwości Aubert i jej obserwatorskiej nieustępliwości. Norweska pisarka każdą sytuację traktuje indywidualnie, nie pozwala zapadać się narracji pod ciężarem schematów, zawsze szuka drugiego dna, choć niekoniecznie stosując w tym celu narzędzia intelektualne — interesują ją przede wszystkim emocje, ale nie te wielkie i widoczne na pierwszy rzut oka, a te najdrobniejsze, kryjące się za fasadą; fasadą bardzo kruchą, ale często skuteczną w kwestii ukrywania prawdy z tego względu, że nikomu na prawdzie nie zależy. Ze względu na to opowiadania w zbiorze cechuje nieco neurotyczna nerwowość, pewne rozedrganie, które w żadnym razie jednak nie przeszkadza w lekturze.

„Zabierz mnie do domu” to lektura stworzona dla czytelników uwielbiających w literaturze możliwość przeżywania problemów i rozterek razem z postaciami, z którym łatwo się utożsamiać. Marie Aubert nie pisze ani o wielkich bohaterach, ani o ofiarach historii, lecz o codziennym losie osób walczących z codziennymi przeciwnościami. A że robi to zarazem lekko i treściwie, to po jej opowiadania naprawdę warto sięgnąć.

Bartosz Szczyżański