Trudno przypomnieć mi sobie książkę, która w tak szeroki sposób pokazuje obraz cierpienia związanego z wojną, a jednocześnie czyniącego głównym bohaterem osobę wywodzącą się spośród oprawców.

Gerta Schnirch dorasta w czasach Protektoratu Czech i Moraw, wychowywana przez ojca, Niemca, nazistę i matkę, Czeszkę. Choć wartości, poglądy, język reprezentowany przez matkę, zawsze był jej bliższy nad jej życiem ciąży cień ojca, jego narodowość i postępowanie w czasie wojny.

Z jednej strony jest to niewątpliwie historia, która w literacki sposób pokazuje niejednoznaczność postaw Niemców, brutalne odreagowanie pokrzywdzonych i dalsze powojenne życie jednych i drugich, nad którymi kładzie się cień prawie pięćdziesięciu lat komunizmu, nigdy do końca niewyjaśnionych ról, rozliczonych zbrodni, ciągłej mniej lub bardziej skrywanej niechęci.

Jednak o wiele bardziej interesujące jest skupienie się na psychice Gerty, na jej rozdwojeniu, gdy spokojne dzieciństwo burzy aneksja Czechosłowacji, najpierw pomiędzy miłością do matki, a koniecznością spełnienia oczekiwań ojca, które ostatecznie przeradza się w pragnienie wymazania go z pamięci. Tragizm wewnętrznego konfliktu dotyczy nie tylko tożsamości narodowej, pochodzenia z dwóch kultur, ale i rozdarcia rodzinnego, którego ukoronowaniem jest niezmywalna trauma. Heroizm jej postępowania, determinacja, odwaga, upór nie wynika tylko z woli pozostania w Brnie z racji poczucia przynależności do świata jej matki, ale również z pragnienia wychowania córki, zapewnienia jej spokojnego życia, którego początek naznaczony jest niewyobrażalnym tragizmem.

Autorka przedstawia inne spojrzenie na sprawców i ofiary II wojny, które ani nie jest oczywiste, ani łatwe do zaakceptowania. Jednak sugestywnie pokazujące jak to ekstremalne doświadczenia wpływają na ludzi i jak wyrastająca z tego nienawiść kształtuje kolejne pokolenia.

Trudno przypomnieć mi sobie książkę, która w tak szeroki sposób pokazuje obraz cierpienia związanego z wojną, a jednocześnie czyniącego głównym bohaterem osobę wywodzącą się spośród oprawców.

Gerta Schnirch dorasta w czasach Protektoratu Czech i Moraw, wychowywana przez ojca, Niemca, nazistę i matkę, Czeszkę. Choć wartości, poglądy, język reprezentowany przez matkę, zawsze...