Mamy rok 2022 i kiedy wydaje się, że na temat obozów koncentracyjnych powiedziano już wszystko, pojawiają się kolejne książki. I bardzo dobrze, bo takich wspomnień nigdy dość. Pan Bogdan Bartnikowski trafił do Auschwitz-Birkenau w wieku 12 lat. Był tam kilka miesięcy, po czym został wywieziony do Berlina, gdzie pracował przy odgruzowywaniu miasta. Udało mu się wyjść cało z piekła obozów koncentracyjnych, ale czy obóz wyszedł z niego? Nie. „Powroty do Auschwitz” pokazuje, że niemożliwe jest pozbycie się widoku komór gazowych, pieców, ognia buchającego na kilka metrów, poniżenia, głodu, syfu i ogólnego odarcia człowieka z godności. Autor wielokrotnie pokazuje, że w codziennym życiu to do niego wraca. Zarówno w dzień jak i w nocy. Ponadto opowiada o wielu spotkaniach z młodzieżą i osobami dorosłymi nie tylko w Polsce. Za każdym razem on i inni wracają do wydarzeń z czasów wojny. Z jednej strony ból, z drugiej obowiązek. Pan Bartnikowski przywraca również pamięć o dzieciach w Auschwitz-Birkenau. Chociaż był tylko kilka miesięcy, to jednak przeszedł rzeczy niewyobrażalne dla nas. „Najważniejsze, zapadające w pamięć przemówienie wygłosił były więzień Birkenau Marian Turski. Wynikające z niego przesłanie ‘Nie bądźmy obojętni!’ jest dla nas wszystkich współcześnie żyjących apelem, by mając na uwadze historyczne, tragiczne doświadczenia i działania despotycznej władzy, nie dopuścić do tego, by powstał ustrój dzielący ludzi, podsycający nienawiść wobec innych. Dlatego właśnie widząc rodzące się tego typu działania, nie wolno nikomu obecnie żyjącemu być obojętnym”. Pan Bartnikowski kilka razy podkreślał również, że swojego cierpienia i złości nie przenosi na współczesnych obywateli i obywatelek Niemiec. To bardzo dobra postawa. Gdyby jednak było inaczej, to moglibyśmy oceniać postawę byłych więźniów obozów koncentracyjnych? W obliczu obecnej wojny na Ukrainie osoby, które same jej doświadczyły rozumieją i podejrzewam, przeżywają to co się dzieje. I chociaż wojny toczą się na całym świecie, to świadomość tego, że jest ona tak blisko inaczej wpływa na ludzki umysł. Książkę jak najbardziej polecam. Jeśli ktoś nie czytał, to zachęcam również do przeczytania „Dzieciństwa w pasiakach”.