Antropologia kultury wsi polskiej XIX w to wspaniała publikacja, która przenosi nas w zapomniany, tajemniczy, pełen przesądów, uprzedzeń i zabobonów świat polskiej wsi z XIX wieku (wiecie co stosowano zanim Aleksander Fleming odkrył penicylinę? Zwilżony chleb zmieszany z pajęczyną.).
Zauważyłam, że dopóki te różnego rodzaju przesądy i wierzenia opierają się tylko i wyłącznie na pogaństwie lub wierzeniach zaczerpniętych od Słowian, dopóty są po prostu przerażające lub obrzydliwe. Ale kiedy w te przesądy i rytuały wkrada się Chrześcijaństwo - zaczyna się robić co najmniej śmiesznie.
Przykład: skąd wzięły się niedźwiedzie? Kiedy Bóg odwiedził wieś, pewien mężczyzna ubrał kożuch futrem do góry i chciał go wystraszyć. Stanął na czterech kończynach i zaczął ryczeć - za co Bóg zamienił go w niedźwiedzia.
Dalej - dlaczego osika dygocze? Bo powiesił się na niej Judasz. Dlaczego nie zabijamy pająków? Bo kiedyś jeden pająk uciszył muchę która nie dawała spać Dzieciątku Jezus. Ale według mnie to spowiadające się skowronki przebijają wszystko inne.

Podsumowując - książkę, chociaż jest publikacją popularnonaukową (z dziedziny antropologii) - czyta się bardzo dobrze. Autor często odwołuje się do innych znanych antropologów jak Mircea Eliade czy Margaret Mead, co wcale nie przeszkadza w odbiorze ludziom nie zaznajomionym z tematem antropologii czy etnografii.
Przyznam, że czytając ją bawiłam się świetnie - wiele faktów, o które nawet nie podejrzewałabym gatunek ludzki (a już zupełnie nie żyjący w nie tak odległym XIX wieku) mnie bardzo zaskoczyło.
"Antropologia kultury..." to książka przypominająca współczesnym o naszej tożsamości kulturowej - bo choćbyśmy nie wiem jak bardzo chcieli odciąć się od tych przedziwnych przesądów i wyobrażeń - już od czasów naszych słowiańskich przodków jesteśmy z nią związani.

(thebooksspot.blogspot.com)

Antropologia kultury wsi polskiej XIX w to wspaniała publikacja, która przenosi nas w zapomniany, tajemniczy, pełen przesądów, uprzedzeń i zabobonów świat polskiej wsi z XIX wieku (wiecie co stosowano zanim Aleksander Fleming odkrył penicylinę? Zwilżony chleb zmieszany z pajęczyną.).
Zauważyłam, że dopóki te różnego rodzaju przesądy i wierzenia opierają się tylko i...

Przeczytałem tę książkę po raz pierwszy wiele lat temu i była dla mnie źródłem inspiracji do dalszych poszukiwań. Wróciłem do niej całkiem niedawno i z zaskoczeniem odkryłem, że dzięki niej można zinterpretować także spory kawał naszej współczesności. Na przykład taki PSL... Partia której cele jest zapewnienie bytu swym działaczom i ich rodzinom kosztem reszty społeczeństwa jest w ten antropologiczny obraz zdemoralizowanej wsi wpisana jak nic innego. Bowiem "świat chłopski dzieli się na swój i obcy". W takim świecie podwójne standardy to norma. Należy bowiem pamiętać, że dla polskiej wsi XVII i XIX wiek były chyba czasami szczególne nieprzychylnymi, a w takich okolicznościach strategia na przetrwanie to naturalna reakcja. Jeśli zdamy sobie sprawę, że współczesne miasta i miasteczka składają się w sporej części z "wieśniaków" którzy nieświadomie przenoszą kod kulturowy przodków do nowych miejsc, nie powinno dziwić, że mamy to co mamy. Z drugiej strony wieś to ciągle rezerwuar zdrowego konserwatyzmu. W dzisiejszych czasach nic nie jest proste. Książka nie jest zła, ale odnoszę wrażenie, że odrobinę redukcjonistyczna. Wieś nie jest wcale taka zła i piszę to ja - stary wieśniak. Ale jakie to ma dziś znaczenie? Polska wieś w sensie społecznym i kulturowym ginie, wymiera i zanika, a w niektórych miejscach ginie nie tylko kulturowo lecz i fizycznie.
A Stomma? Myśli, analizuje i czuje, ale niestety świeci odbitym światłem. Ale popularyzatorzy są też potrzebni.

Przeczytałem tę książkę po raz pierwszy wiele lat temu i była dla mnie źródłem inspiracji do dalszych poszukiwań. Wróciłem do niej całkiem niedawno i z zaskoczeniem odkryłem, że dzięki niej można zinterpretować także spory kawał naszej współczesności. Na przykład taki PSL... Partia której cele jest zapewnienie bytu swym działaczom i ich rodzinom kosztem reszty społeczeństwa...

Świetna pozycja nie tylko dla antropologów i antropologów in spe. Chociaż sporo tutaj odwołań do teorii i naukowców ściśle związanych z tą dziedziną, to łagodzą je różnorakie przykłady wybrane przez autora spośród szerokiej bibliografii książki. Stomma, co najciekawsze dla mnie, dekonstruuje mity ludowe: te wewnątrzspołeczne i te zewnątrz, wytwarzane przez pokolenia ludolubów, z wieszczami narodowymi na czele. Bardzo ciekawe też są wyjątki z pamiętników chłopskich przełomu wieków. Jednym słowem polecam!

Świetna pozycja nie tylko dla antropologów i antropologów in spe. Chociaż sporo tutaj odwołań do teorii i naukowców ściśle związanych z tą dziedziną, to łagodzą je różnorakie przykłady wybrane przez autora spośród szerokiej bibliografii książki. Stomma, co najciekawsze dla mnie, dekonstruuje mity ludowe: te wewnątrzspołeczne i te zewnątrz, wytwarzane przez pokolenia...

Cenię sobie Stommę za to, że jest naukowcem myślącym, co wcale nie jest oczywiste. Dokonuje nie tylko opisu badanej rzeczywistości, ale ją nieustannie analizuje wyciągając czasem zaskakujące wnioski. Taka jest właśnie jego "Antropologia kultury wsi polskiej...", który to zbiór wcale nie ma na celu przedstawienia po kolei świąt ludowych, stroju ludowego, itp. Stomma skupia uwagę na konfrontacji naszych wyobrażeń o kulturze ludowej z tym jak ona rzeczywiście wyglądała, albo czym się diametralnie różniła od naszej współczesnej kultury. Z tego powodu czyta się go znakomicie i zdecydowanie inspiruje do myślenia. Problem ze Stommą jest taki, że ma w tym podejściu tendencję do przeszarżowania, tzn. rozprawiając się z jakimś starym stereotypem w jego miejsce nierzadko stwarza nowy - przeciwny. Dla przykładu tworząc tabelę podziału zjawisk według płci w ludowych wyobrażeniach i kategoryzując wodę jako żeńską a ogień jako męski tworzy złudne wyobrażenie klarownego podziału tych zjawisk. W rzeczywistości w przypadku choćby ognia można podać prawie tyle samo przykładów przypisujących mu cechy męskie jak i żeńskie. Przedstawiane zestawy przykładów należy więc konfrontować, ale stymulacja intelektualna - bezcenna!

Cenię sobie Stommę za to, że jest naukowcem myślącym, co wcale nie jest oczywiste. Dokonuje nie tylko opisu badanej rzeczywistości, ale ją nieustannie analizuje wyciągając czasem zaskakujące wnioski. Taka jest właśnie jego "Antropologia kultury wsi polskiej...", który to zbiór wcale nie ma na celu przedstawienia po kolei świąt ludowych, stroju ludowego, itp. Stomma skupia...