Takie tam pitu pitu od człowieka, który dużo w życiu poczytał i uważa, że ma coś w związku z tym światu do powiedzenia.

Takie tam pitu pitu od człowieka, który dużo w życiu poczytał i uważa, że ma coś w związku z tym światu do powiedzenia.

Polihistor – tylko to określenie przychodzi mi na myśl o zmarłym na COVID angliście prof. Jerzym Limonie, najlepszym polskim szekspirologu, pisarzu, erudycie jakich mało.

I choć on sam słusznie przecież pisał, że polihistorowie skończyli się mniej więcej w 17. wieku – bo potem jeden człowiek nie był już w stanie ogarniać całej wiedzy ludzkości, wobec czego nastała era wąskich specjalizacji - to jednak postrzegam go właśnie jako takiego człowieka renesansu (niechby i mocno późnego),znającego się na niejednym..

Jego książka to kolejny przykład narracji nielinearnej, wręcz dygresyjnej - tzw. literatury sylwicznej, mozaikowo gromadzącej teksty i autentyczne źródła historyczne różnego gatunku dla tworzenia własnego obrazu przeszłości – zresztą jako jednego z wielu możliwych. Limon jako przykład powołuje słynne obrazy Giuseppe Arcimbolda, które tworzone z układów prawdziwych owoców, warzyw, czy innych przedmiotów (książek!) w kompozycji dają obraz czegoś zupełnie innego.

Taka postmodernistyczna forma jest na tyle otwarta, że czytelnik jest na koniec zachęcony do „wkładu własnego” w postaci rozdziału interaktywnego (do ściągnięcia w sieci pod podanym linkiem – ciekawe ilu z tego skorzystało…).

A ta zadziwiająca (jak to się naukawo mówi: hipertekstualna) książka tylko pozornie traktuje o tym, jak to ścięte miały być głowy pisarzy z ziem polskich (jedna faktycznie spadła – w Prusach) za to, że Jakubowi I, pierwszemu królowi Wlk. Brytanii, odważyli się zarzucić: matkobójstwo (nieszczęsna Maria Stuart, wszak inni szatani byli tu czynni!); pochodzenie z nieprawego łoża (może i słuszny zarzut, bo Maria Stuart – a to ona była królem Szkocji - swego męża nie cierpiała, w końcu kazała go zabić) oraz skłonność do rozlewu krwi chrześcijańskiej (zarzut częściowo niesłuszny, bo Jakub nie znosił wojen i ich nie prowadził – zupełnie nie jak król).

Nota bene to fascynująca postać: zawzięty protestant, który u siebie nie darował katolikom niczego, zwłaszcza ich egzekucji po słynnym „spisku prochowym” Guya Fawkesa. Z drugiej zaś strony nie przyłączył się do wojny trzydziestoletniej (mimo ze poszkodowaną była m.in. jego córka Elżbieta, jednoroczna królowa Czech),bo…. był równie zawziętym pacyfistą - rzecz dość rzadka u władców tamtych czasów. Dlatego inni, normalni już królowie mieli go za obłąkanego (inna rzecz, że Jakub wzrastał, jak pisze Autor, „w atmosferze niekończącego się horroru” – widział śmierć najbliższych i kilku swych regentów. „W tym środowisku negocjacje zastępowało skrytobójstwo. Dialog prowadzono na sztylety”). No i był Jakub zupełnie jawnym gejem.

A najbardziej zajadłych protestantów, tzw. purytanów (optowali m.in. za zamknięciem teatrów i nawet na krotko ten cel osiągnęli),ten nieświadomy założyciel USA wsadził na statek „Mayflower” i zesłał na inny kontynent…

Ale obrazy majestatu (własnego) płazem nie puszczał. Limon pasjonująco opisuje wszystkie jego szeroko zakrojone działania z lat 1609-1612 dla ukarania oszczerców, w tym wysłanie szpiegów-posłańców do RP. Cytuje pyszne listy Jakuba I do króla Zygmunta III Wazy i Senatu Gdańska w celu ukarania Bartłomieja Paceniusza (jego książkę spalono w Gdańsku),Jana Starkowiusza (to jego ścięto w Kętrzynie) i Kacpra Cichockiego (jego z kolei dzieło spalono z rozkazu Zygmunta III na warszawskim rynku). A żadnej z tych trzech książek nie udało się już nigdzie odnaleźć…

Królewskie ręce były jednak za krótkie, by ścięto wszystkich trzech pamflecistów. Co ciekawe, w przypadku biednego Starkowiusza jego motywem była – jak twierdzi nie byle jaki autorytet Charles Dickens – obraza jakiej doznał wcześniej podczas pobytu w Szkocji, gdzie powszechnie wyśmiewano jego… narodowy polski strój.

A ponadto Limon zajmująco tu pisze m.in. o wynalazcy WC ze spuszczaną wodą, dworaku Elżbiety I sir Johnie Haringtonie; o dwuznacznej roli krochmalonych kryz w ówczesnej Anglii; o Corneliusie Drebbelu, konstruktorze prototypu łodzi podwodnej napędzanej wiosłami; słynnej „czarnej damie” z homoseksualnych szekspirowskich sonetów; Corneliusie Meyerze, twórcy projektu futurystycznego mieszkania wyposażonego m.in. w tubę głosową do rozmów na odległość, system swoistego monitoringu z luster, rodzaj zmywarki itp.; osławionym ”manuskrypcie Wojnicza”, napisanym nieodcyfrowanym przez nikogo alfabetem; wielkim humaniście Johnie Dee, autorze pojęcia „Imperium Brytyjskie” i prototypie Jamesa Bonda - ale i o partyzanckiej łyżce swego ojca, wykonanej z blachy zestrzelonego Messerschmitta czy o pewnych dwóch słynnych braciach co ukradli księżyc…

„W jakimś sensie tylko teraźniejszość jest wieczna: przeszłości już nie ma, a przyszłości jeszcze nie ma” – to stwierdzenie Autora dobrze podsumowuje tę fascynującą książkę

Polihistor – tylko to określenie przychodzi mi na myśl o zmarłym na COVID angliście prof. Jerzym Limonie, najlepszym polskim szekspirologu, pisarzu, erudycie jakich mało.

I choć on sam słusznie przecież pisał, że polihistorowie skończyli się mniej więcej w 17. wieku – bo potem jeden człowiek nie był już w stanie ogarniać całej wiedzy ludzkości, wobec czego nastała era...

http://dajprzeczytac.blogspot.com/2015/06/mot-na-poetow-jerzy-limon.html

http://dajprzeczytac.blogspot.com/2015/06/mot-na-poetow-jerzy-limon.html

Znakomita pod każdym względem. Zanurzasz się i nie chcesz wypłynąć na powierzchnię.

Znakomita pod każdym względem. Zanurzasz się i nie chcesz wypłynąć na powierzchnię.