Umiłowana

Myślę, że wszyscy mamy jakąś podstawową wiedzę na temat problemu niewolnictwa w Ameryce, nie jest to jednak temat często poruszany w naszej kulturze. Czytając "Umiłowaną" mamy możliwość spojrzenia na tę kartę historii oczami czarnoskórych bohaterów - byłych niewolników, którzy choć odzyskali wolność, dręczeni są wspomnieniami własnej przeszłości. Każdy z przytoczonych w książce losów jest tragiczny, a autorka opowiada o nich w pozbawiony emocji sposób, jakby chcąc pokazać, że "owszem, ta historia była straszna, ale tutaj każdy taką ma". W efekcie czytanie tej książki jest momentami bardzo bolesne, biorąc pod uwagę fakt, że opisany w niej świat nie jest czystą fikcją literacką lecz czymś, co naprawdę kiedyś miało miejsce i na co panowało powszechne przyzwolenie. Czytając te książkę wyraźnie widzimy jak niewolnictwo odzierało ludzi z godności i człowieczeństwa. To jest chyba podstawowa różnica pomiędzy "Umiłowaną", a filmami czy książkami dotyczącymi niewolnictwa, z którymi zetknęłam się dotychczas: inne źródła skupiały się zwykle na fizycznym aspekcie niewoli - na ciężkiej pracy, niemożności decydowania o własnym losie, przemocy. "Umiłowana" pokazuje wpływ tych czynników na wnętrze człowieka: utratę moralności, brak miłości, ideałów. Pokazuje, że to nie jest tak, że choć fizycznie jestem skuty łańcuchami, to wewnątrz jestem wolny. Wynikającym z tego paradoksem jest fakt, że zbrodnia dokonana przez główną bohaterkę jest desperacką próbą obrony swojego człowieczeństwa, a także wyrazem macierzyńskiej miłości wobec dziecka, któremu odebrała życie.
Poza tym, autorka w niezwykle szczegółowy sposób oddaje realia epoki, co czyni całą historię jeszcze bardziej wiarygodną. Również postaci są zbudowane doskonale. Co do realizmu magicznego, to ja osobiście go tutaj nie widzę, powieść ma raczej w sobie coś z przypowieści biblijnej, a taka forma świetnie pasuje do poruszanych w książce tematów.
Podsumowując, zasłużona Nagroda Nobla, warto przeczytać.

Myślę, że wszyscy mamy jakąś podstawową wiedzę na temat problemu niewolnictwa w Ameryce, nie jest to jednak temat często poruszany w naszej kulturze. Czytając "Umiłowaną" mamy możliwość spojrzenia na tę kartę historii oczami czarnoskórych bohaterów - byłych niewolników, którzy choć odzyskali wolność, dręczeni są wspomnieniami własnej przeszłości. Każdy z przytoczonych...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Opowieść z pogranicza jawy i snu. Nasączona boleścią, rozpamiętywaniem, pragnieniem. Chylę czoła nad kunsztem Toni Morrison. W liryczny, bez mała poetycki sposób opisuje całe plugastwo realiów życia niewolników na plantacjach Stanów Zjednoczonych, nadając temu bezmiarowi ohydy i (nie)ludzkich tragedii otoczkę z magii i czegoś nierzeczywistego. "Umiłowana" jest jak niedobry sen, ponury koszmar wysnuty z wzajemnie przeplatających się zbitek wspomnień i upiorów przeszłości niegdysiejszych niewolników z Domowej Przystani, długimi cieniami kładącymi się na życiu tych, którzy przeżyli ucieczkę, wojnę, przetrwali. Plastyczny, sugestywny styl przemawia do wyobraźni i skłania do przemyśleń. Przemyśleń niekoniecznie dla dzieła Morrison pochlebnych. Spodziewałam się pozycji na miarę "Medalionów" Nałkowskiej. Tymczasem "Umiłowana" to "Chata wuja Toma" łamana mdławą historyjką z dreszczykiem. Mimo całego dramatyzmu - sztampową, i - cóż, oklepaną. Po okrzykniętej arcydziełem literatury, nagrodzonej Noblem "Umiłowanej" oczekiwałam, że wbije mnie w fotel, przeżuje i wypluje. Zamiast tego błądziłam w lepkiej mgle poplątanych reminiscencji mieszkańców domu 124. Prześlizgnęłam się przez złożone subtelności "Umiłowanej" bez większych wzruszeń, bez szarpiących duszę emocji, z zaangażowaniem sięgającym nie dalej niż kolejne zdanie. Jeśli tak wygląda "noblowska" jakość... Jak już powiedziałam wcześniej - doceniam literacki kunszt Toni Morrison. "Umiłowaną" przeczytałam. Przyjęłam do wiadomości, jednakże czuję się "Umiłowaną" zawiedziona.

Opowieść z pogranicza jawy i snu. Nasączona boleścią, rozpamiętywaniem, pragnieniem. Chylę czoła nad kunsztem Toni Morrison. W liryczny, bez mała poetycki sposób opisuje całe plugastwo realiów życia niewolników na plantacjach Stanów Zjednoczonych, nadając temu bezmiarowi ohydy i (nie)ludzkich tragedii otoczkę z magii i czegoś nierzeczywistego. "Umiłowana" jest jak nie...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

więcej na: https://elzbietarogalska.blogspot.com/2019/10/ksiazka-umiowana-toni-morrison-elzbieta.html

Przede wszystkim książka jest też o wyzwoleniu Murzynów, do Afroamerykanów. Przedstawia wizję dawnej Ameryki, gdzie niewolnictwo szerzyło się w naprawdę paskudny sposób.

więcej na: https://elzbietarogalska.blogspot.com/2019/10/ksiazka-umiowana-toni-morrison-elzbieta.html

Przede wszystkim książka jest też o wyzwoleniu Murzynów, do Afroamerykanów. Przedstawia wizję dawnej Ameryki, gdzie niewolnictwo szerzyło się w naprawdę paskudny sposób.

Pokaż mimo to

Jeśli lubicie nowee to warto sięgnąć po prozę tej pani, której już zabrakło wśród nas.

Jeśli lubicie nowee to warto sięgnąć po prozę tej pani, której już zabrakło wśród nas.

Pokaż mimo to

Niestety nie potrafię docenić mistrzostwa Toni Morrison, o którym tyle słyszę. Moja siostra, która w przeciwieństwie do mnie jest osobą dobrze wykształconą o wyrafinowanym guście, twierdzi, że to jedna z najlepszych powieści, jakie w ogóle napisano. To pewnie zniewaga dla autorki (niezamierzona), ale dla mnie ta powieść zbytnio ociera się o realizm magiczny i prezentuje zbyt mało klarowny system wartości. Odstręcza mnie kultura, której nie rozumiem i z którą nie potrafię się utożsamić. Problemy bohaterów wydają mi się mało uniwersalne. Najprościej rzecz ujmując: autorka za bardzo dziwaczy, za bardzo smęci i jest mi całkowicie obca mentalnie. Czytałam tę powieść w oryginale, przyznaję, że językowo jest niezwykle piękna. Ale dla mnie to za mało. A właściwie - wolałabym powieść gorzej napisaną, ale prostszą i moralnie jednoznaczną. A więc Nobel może być dla mnie antyrekomendacją.

Niestety nie potrafię docenić mistrzostwa Toni Morrison, o którym tyle słyszę. Moja siostra, która w przeciwieństwie do mnie jest osobą dobrze wykształconą o wyrafinowanym guście, twierdzi, że to jedna z najlepszych powieści, jakie w ogóle napisano. To pewnie zniewaga dla autorki (niezamierzona), ale dla mnie ta powieść zbytnio ociera się o realizm magiczny i prezentuje zbyt ma...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

“Gorsza od tego (...) jest świadomość, że jakiś biały może bez żadnego powodu odebrać czarnemu jego całe ja. Nie tylko może go zaprząc do roboty, zabić lub okaleczyć, ale również splugawić. Tak bardzo splugawić, że człowiek traci szacunek do siebie. Tak strasznie splugawić, że człowiek zapomina kim był, i już nie może sobie tego przypomnieć”.
Historia, która rozgrywa się kilka lat po zakończeniu amerykańskiej wojny domowej, kiedy pamięć o niewolnictwie jest jeszcze wciąż żywa. W “Umiłowanej” codzienność miesza się z magią, duchy i zjawy, są równie realne jak i żywi.
Oparta na faktach, zbudowana z okruchów pamięci, napisana niesamowitym językiem, w których słychać echa testamentowych ksiąg, w której unosi się poezja i niewolnicze pieśni. Genialnie przetłumaczona przez Renatę Gorczyńską opowieść o zbiegłej niewolnicy, która pragnąc ocalić swoje dzieci przed powtórzeniem jej losu gotowa jest je zabić. Toni Morrison napisała doskonałą, ale i przerażającą opowieść o niewolnictwie, metaforyczną przypowieść o dramatycznych losach milionów Afrykanów, o pozbawianiu człowieczeństwa i matczynej miłości, która potrafi odebrać życie.

“Gorsza od tego (...) jest świadomość, że jakiś biały może bez żadnego powodu odebrać czarnemu jego całe ja. Nie tylko może go zaprząc do roboty, zabić lub okaleczyć, ale również splugawić. Tak bardzo splugawić, że człowiek traci szacunek do siebie. Tak strasznie splugawić, że człowiek zapomina kim był, i już nie może sobie tego przypomnieć”.
Historia, która rozgrywa się ki...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Od czasu do czasu sięgam po pozycje noblistów. Niestety, UMIŁOWANA okazała się dla mnie nie do przebrnięcia. Dwa razy odkładałam i wracałam, ale na ten czas - nie :(

Od czasu do czasu sięgam po pozycje noblistów. Niestety, UMIŁOWANA okazała się dla mnie nie do przebrnięcia. Dwa razy odkładałam i wracałam, ale na ten czas - nie :(

Pokaż mimo to

Arcydzieło które boli. Wrażliwe osoby będą cierpieć czytając to. Poemat pisany prozą. Niesamowita, magiczna, piękna... taka prawdziwa. Wciąż nie mogę uwierzyć że dochodziło do takiego bestialstwa, że ludzie ludziom robili takie rzeczy tłumacząc sobie to na możliwe sposoby. Niewyobrażalne przez co przeszło dziesiątki milionów niewolników.

Arcydzieło które boli. Wrażliwe osoby będą cierpieć czytając to. Poemat pisany prozą. Niesamowita, magiczna, piękna... taka prawdziwa. Wciąż nie mogę uwierzyć że dochodziło do takiego bestialstwa, że ludzie ludziom robili takie rzeczy tłumacząc sobie to na możliwe sposoby. Niewyobrażalne przez co przeszło dziesiątki milionów niewolników.

Pokaż mimo to

Była murzyńska niewolnica Sethe mieszka w domu przy 124 ze swoją córką Denver. Dwóch synów kobiety odeszło, ponieważ dom jest nawiedzany przez ducha starszej córeczki Sethe, która zmarła przed osiemnastu laty. Kiedy przy 124 pojawia się Paul D, dawny znajomy Sethe, który wnika w życie jej i jej córki, duch znika. Jednak po jakimś czasie przed domem Sethe pojawia się młoda czarnoskóra dziewczyna, która przedstawia się jako Umiłowana – taki napis widnieje na grobie córki Sethe. Była niewolnica otacza Umiłowaną opieką i przywiązuje się do niej jak do własnej córki, nie zauważając, że Umiłowana od początku próbuje zagarnąć ją dla siebie i zniszczyć jej relacje z Paulem D i Denver.

Toni Morrison oparła swoją powieść o prawdziwą historię niewolnicy Margaret Gardner, która podczas ucieczki z plantacji, zabiła swoją córkę, próbując ocalić ją przed niewolnictwem, losem gorszym niż śmierć. Wiadomość o tym kim tak naprawdę jest Umiłowana i co zrobiła jej Sethe nie uważam za spoiler, bo zdecydowanie ważniejszy jest tu stosunek tych dwóch postaci do siebie nawzajem i do ludzi wokół. Umiłowana jest młodą dziewczyną – powróciła z ciałem, które miałaby, gdyby nie umarła, ale z umysłem małego dziecka, jakim była podczas ucieczki Sethe. Chociaż początkowo dziewczyna nie okazuje niechęci Paulowi D i przyjaźni się z Denver, szybko zauważamy, że tak naprawdę odbiera im miłość Sethe. Umiłowana zachowuje się jak dziecko, które zostało skrzywdzone przez rodziców, i nadal ich kocha, ale zarazem czuje urazę i próbuje za wszelką cenę zawłaszczyć sobie jej miłość. Można się jej bać, ale nie można znienawidzić, bo w pewnych momentach daje się zauważyć jej autentyczne uczucie do matki. Natomiast Sethe nie jest okrutna ani obłąkana – jej czyn był dyktowany szczerą miłością i prawdziwą wiarą, że oszczędzi córce cierpienia. W opisach jej uczuć bardzo czuć jak Sethe kocha Umiłowaną i chce jej wynagrodzić stracony czas oraz morderstwo, jednocześnie cały czas będąc przekonana, że zrobiła to, co słuszne.

Sethe jest kobietą na której niewolnictwo wycisnęło piętno – na ciele i duszy. Nie wyobraża sobie nic gorszego niż to, co przeżyła na plantacji, bycie wolnym człowiekiem jest dla niej najcenniejszą wartością. Wychowana w rodzinie, gdzie dzieci były rozdzielane z matkami, oderwana od korzeni, Sethe dopiero uczy się tworzyć normalne życie i normalną rodzinę. W pewnym sensie nadal jest zagubionym dzieckiem, które nie poznało ojca i nie zostało odcięte od matki. W podobnej sytuacji jest Paul D. Bohaterowie powieści to w znacznej większości byli niewolnicy, z których każdy w trochę inny sposób radzi sobie z przeszłością, ale nie ma nikogo, kto byłby w stanie całkowicie o niej zapomnieć. Niektóre fragmenty budzą zdumienie i szok, ale trzeba być świadomym, że ci ludzie byli uważani za zwierzęta, nikt im nie wytłumaczył, że coś jest dobre albo złe. Na plantacji ich los niewiele różnił się od codzienności zwierząt gospodarskich i dopiero po wojnie i wyzwoleniu, budują swoją własną społeczność. Nigdy nie spotkałam się z tak wyraźnie zaznaczonym wątkiem niewolnictwa czarnoskórych jak w ,,Umiłowanej”, tak jasno pokazanym okrucieństwem tego systemu. Morrison, wnuczka byłego niewolnika, w pewien sposób rzuca światu oskarżenie, że próbuje zapomnieć o tych zbrodniach, że się ich wypiera(nie chcę tu nikogo obrażać, ale czy obsadzanie w filmach i serialach czarnoskórymi aktorami postaci z wyższych sfer nie jest próbą tworzenia jakiejś innej wersji historii w której dyskryminacja nigdy nie istniała?). W ,,Umiłowanej” nie ma też podziału na ,,dobrych” Jankesów i ,,złych” Południowców – dla Sethe czy Paula D każdy biały to potencjalny oprawca. I wcale nie dlatego, że mamy tu jakiś ,,czarny rasizm”, ale ponieważ zmiany uczynione przez niewolnictwo w umysłach są nie do cofnięcia. Jestem w stanie uwierzyć, że dla czarnoskórych niewolników biali rzeczywiście przypominali diabły.

,,Umiłowana” nie jest łatwą książką, nie tylko ze względu na tematykę, ale i charakter paraboli. Ale jest książką wybitną.

,, (…) dotrzeć do miejsca, gdzie można kochać wszystko, co się chce – bez pytania kogoś o zgodę na marzenia – no, to dopiero jest wolność.”

Była murzyńska niewolnica Sethe mieszka w domu przy 124 ze swoją córką Denver. Dwóch synów kobiety odeszło, ponieważ dom jest nawiedzany przez ducha starszej córeczki Sethe, która zmarła przed osiemnastu laty. Kiedy przy 124 pojawia się Paul D, dawny znajomy Sethe, który wnika w życie jej i jej córki, duch znika. Jednak po jakimś czasie przed domem Sethe pojawia się młoda czarn...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

“Umiłowana” to niesamowita powieść, jedna z tych które poruszają do głębi. Tematyka i poruszane problemy ze względu na moje pochodzenie i wiek nie są mi tak bardzo bliskie, ale niesamowite było czytać i dowiadywać się na temat tak odmiennej części świata i problemów z którymi zmagali się Afroamerykanie po zakończeniu wojny secesyjnej. O niewolnictwie uczyło się w szkole, był to temat mi oczywiście znany ale zupełnie czym innym było spojrzeć na ten problem z perspektywy osoby emocjonalnie z nim związanym, która pisała poniekąd o swoich przodkach.

Konstrukcja książki jest dość specyficzna i z początku może wydawać się niezrozumiała. Wynika to na pewno z trudności w tłumaczeniu niektórych wyrażeń (jeśli ktoś ma możliwość, wspaniałym pomysłem będzie czytanie jej w oryginalnym języku) a także przeplatania się rzeczywistości jaką znamy i rozumiemy z wydarzeniami metaforycznymi oraz nadnaturalnymi które się non stop pojawiały siejąc zamęt w głowie czytelnika. Główną bohaterką jest młoda kobieta o imieniu Sethe, poznajemy jej rodzinę i najbliższe otoczenie a także powoli jej straszliwą przeszłość i zmagania którym nieustannie musi stawiać czoła. Stwierdzenie, że jej walka trwa od samego urodzenia nie będzie wyolbrzymieniem. Bezmiar ludzkiego okrucieństwa, braku zrozumienia, braku krztyny empatii a przede wszystkim nieposkromionej zarozumiałości i żądzy sprawowania władzy nad innymi ludźmi jest przytłaczający i po prostu bolesny. Sethe i grupa osób z którymi przeżywała swój horror traktowana byli przez osobników rasy białej gorzej niż zwierzęta i to dosłownie - okrucieństwo wobec zwierząt od zawsze istniało ale było uzasadnione ich użytecznością dla człowieka co jest również obrzydliwe. Natomiast osoby rasy odmiennej niż biała odbierane były jako coś niepotrzebnego, co można wykorzystać, zniszczyć i o prostu wyrzucić. Rzecz dla mnie zupełnie nie do pojęcia i uwierzenia, a przecież miała niezwykle długi czas na kartach ludzkiej historii i w niektórych zakątkach świata nadal ma się w najlepsze w tej czy innej formie. Książka ta daje naprawdę dużo do myślenia nad naturą ludzką i absolutnie nie prowadzi do pozytywnych wniosków.

Biedna, wycieńczona Sethe nie jest w stanie odpocząć ani ułożyć sobie życia. Duchy przeszłości w rozmaitych postaciach ciągle depczą jej po piętach nie pozwalając na zapomnienie. Kiedy czytelnik myśli, że wszystko już będzie dobrze, życie jej i jej bliskich jakoś się poukłada, wszystko potrafi się rozsypać. Wydaje się, że ciąży nad nią jakaś klątwa powodująca jej wykluczenie z jakiejkolwiek społeczności. Bez korzeni i z brakiem możliwości ich zapuszczenia Sethe żyje na granicy jawy i snu, a żadne z nich nie jest bynajmniej sielanką.

Język, którym posługuje się autorka pisząc tą poruszającą historię nie należy do najłatwiejszych, ale jest przepiękny. Określiłabym go jako poetycki, pełen głębi, skomplikowanych metafor budzących wyobraźnię i chwytających za serce. Z drugiej strony dostajemy tutaj opisy niczym nieuzasadnionych bestialstw dokonywanych przez człowieka na innym człowieku, pisanych w ten sam, marzycielski wręcz sposób co jest do bólu wręcz kontrastowe i przez to wydaje się abstrakcyjne. Toni jest mistrzynią jeśli chodzi o budzenie w czytelniku wstydu i wyrzutów sumienia, że jest się częścią tak paskudnego gatunku który nie potrafi się uczyć na błędach bo brak mu jakichkolwiek zahamowań i jakiejś najprostszej blokady przed wyrządzaniem krzywdy bliźniemu i istotom pozaludzkim. Ta książka to straszna ale należąca też do gatunku tych potrzebnych lektur, która dobitnie ukazuje ogromny społeczny i ekonomiczny problem którego pokłosie widzimy po dzień dzisiejszy. “Umiłowaną” polecam przeczytać każdej dorosłej osobie, po prostu.

“Umiłowana” to niesamowita powieść, jedna z tych które poruszają do głębi. Tematyka i poruszane problemy ze względu na moje pochodzenie i wiek nie są mi tak bardzo bliskie, ale niesamowite było czytać i dowiadywać się na temat tak odmiennej części świata i problemów z którymi zmagali się Afroamerykanie po zakończeniu wojny secesyjnej. O niewolnictwie uczyło się w szkole, był to...

więcej

mniej

Pokaż mimo to