Polityka jako zawód i powołanie

„Polityka jako zawód i powołanie” jest moim pierwszym bezpośrednim i stałym kontaktem z myślą socjologiczną Maxa Webera. Polecona jako pierwsza lektura przez mojego znajomego, książka jest zbiorem esejów dotyczących szeregu tematów: teorii państwa, polityki zagranicznej, idealnego typu polityka i naukowca. To praca w której Weber pierwszy raz wyłożył teorię państwa jako "związku ludzi, który posiada prawo monopolu na wywieranie prawomocnej przemocy fizycznej”" oraz definicję przemocy jako "sprawowanie władzy nad ludźmi". Teoria ta, jest bardzo istotna dla socjologii i nadal pozostaje zaskakująco aktualna, jeżeli chodzi o analizę stosunków władzy/dominacji (na podstawie których Weber konstruuje swego rodzaju materialistyczne ujęcie stosunków społecznych).

Pojawia się też teoria trzech klasyfikacji panowania politycznego: legalną, charyzmatyczną i tradycyjną. Ta teoria również była szczególnie istotna dla rozwoju nauk społecznych. Jej jednak wyjątkowa zdolność opisowa wynika z tego, że Weber nie ograniczył pojedynczych typów klasyfikacji do jednego społeczeństwa, a podkreślał fakt że te typy klasyfikacji wszystkie występują w naszych społeczeństwach na różnych poziomach. Czytelnik od razu może skojarzyć instytucje z życia codziennego: państwo, rodzinę, koła naukowe, małżeństwo czy wiele innych i intuicyjnie przypisać im klasyfikację.

Bardzo mi przypadł też do gustu esej "Nauka jako zawód i powołanie". Dla aspirującego naukowca opis Webera zdaje mi się niesamowicie dogłębny, jeżeli nie przesadnie momentami pesymistyczny. Weber wyszczególnia naukowca jako jednostkę który działa na rzecz samego "postępu", nie skupiając się na zarobku czy sławie (zarobek będzie stały, ale prawdopodobnie niewielki, sława natomiast w toku postępu nauki nie pojawi się albo szybko zniknie).
Tutaj zarysowana jest też koncepcja "odczarowania", która służy do opisywania procesu racjonalizacji naszych instytucji życia społecznego.

"Socjalizm" to bardzo ciekawa krytyka ortodoksyjnego marksizmu wygłoszona dla oficerów niemieckich.
Weber, jakkolwiek bardzo szanujący wkład Marksa i Engelsa, wykłada krytykę utopijnych poglądów na upadek alienacji w wyniku rewolucji. Podkreśla rolę biurokratyzacji w alienowaniu robotników od środków produkcji. Jest to ciekawy argument, który pierwszy raz usłyszałem i sądzę że trafia w pewne sedno. W eseju omawiany jest też rozwój socjaldemokratycznych partii (rewizjonistów) i swego rodzaju synteza która ma doprowadzić do państwa opiekuńczego, regulującego rynek (podobna teza do tej wyłożonej przez Habermasa w Strukturalnym przeobrażeniu sfery publicznej).

Pozostałe eseje dotyczą polityki wewnętrznej i zagranicznej Niemiec. Tutaj możemy zaobserwować rozwój poglądów politycznych Webera na te kwestie z perspektywy upływu I WŚ oraz jej końca. Ciekawa jest w tym wszystkim kwestia polska. Autor, na początku stanowczo antypolski, zmienia ostatecznie swoje stanowisko na stosunkowo propolskie.
Mimo iż nie oznaczało to w tym wypadku pełnej niepodległości (Weber popierał państwo polskie pod strefą niemiecką),to nadal było dla mnie fascynujące obserwowanie tak stanowczej zmiany poglądów na kwestię "narodów małych". Spostrzeżenia co do porażki Rzeszy w WŚ również są warte odnotowania.

Jak na pierwszą lekturę, Polityka jako zawód i powołanie prezentuje bardzo bogaty i złożony wizerunek myśli tego niemieckiego socjologa, ekonomisty i filozofa. Pozycja jest szczególnie warta polecenia, zwłaszcza dla osób dla których będzie to pierwszy kontakt z Maxem Weberem.

„Polityka jako zawód i powołanie” jest moim pierwszym bezpośrednim i stałym kontaktem z myślą socjologiczną Maxa Webera. Polecona jako pierwsza lektura przez mojego znajomego, książka jest zbiorem esejów dotyczących szeregu tematów: teorii państwa, polityki zagranicznej, idealnego typu polityka i naukowca. To praca w której Weber pierwszy raz wyłożył teorię państwa jako...