Przerażająca i przygnębiająca pozycja. Książka, która tratuje narodowe mity i obraca w proch i pył narodową dumę i samozadowolenie z postawy Polaków wobec Żydów w czasie drugiej wojny światowej. Autorzy udowadniają, że Sprawiedliwi wśród Narodów Świata byli nielicznymi, samotnymi wyspami w morzu obojętności, a także wrogości i okrucieństwa wobec tych, którzy szukali na polskiej wsi ocalenia przed Zagładą. A było takich wielu, bardzo wielu.
"Zarys krajobrazu..." to praca naukowa, pełna odniesień do źródeł, cytatów z tychże źródeł, a także wyjaśnień i zastrzeżeń metodologicznych. Poszczególne rozdziały łączy tematyka, ale mogłyby również stanowić samodzielną całość. Pierwszy rozdział o kulturze chłopskiej polecam wyłącznie bardzo zaprawionym w bojach z literaturą naukową socjologom i kulturoznawcom. Pozostali czytelnicy niewiele stracą, omijając tę część. Również drugi rozdział (o stosunku polskiej konspiracji do Żydów i Zagłady) może zniechęcać. Wydaje się, że materiały źródłowe przytłoczyły autora, tekst jest rozwlekły i chaotyczny. Zabrakło uporządkowania zdobytej wiedzy i przejrzystej syntezy. Pozostałe części są już pozbawione tych słabości. Autorzy przekazują wiedzę zdobytą w trakcie gruntownych badań o stosunku do Żydów i traktowaniu Żydów przez kolejno: polskie oddziały partyzanckie (związane z różnymi siłami politycznymi),polską policję granatową, polską ochotniczą straż pożarną, polskich przedstawicieli władz gminnych i wiejskich i - w końcu - zwykłych mieszkańców wsi. Wiele miejsca poświęcono Sprawiedliwym wśród Narodów Świata, którzy ratowali Żydów przez Zagładą na terenach wiejskich - ich charakterystyce, motywacji, pozycji w społeczności wiejskiej i stosunku tejże społeczności wobec Sprawiedliwych.
Ta lektura zadaje ból. Ale przecież "prawda was wyzwoli", czyż nie?

Przerażająca i przygnębiająca pozycja. Książka, która tratuje narodowe mity i obraca w proch i pył narodową dumę i samozadowolenie z postawy Polaków wobec Żydów w czasie drugiej wojny światowej. Autorzy udowadniają, że Sprawiedliwi wśród Narodów Świata byli nielicznymi, samotnymi wyspami w morzu obojętności, a także wrogości i okrucieństwa wobec tych, którzy szukali na...

W mojej ocenie chyba najrozsądniejsza książka i najlepsza na początek –w tym temacie.

Trudna książka, szalenie trudna, rozdziały z relacjami nierzadko małych dzieci proszących by nie były zabijane, albo kilkuletniej (trzy?) dziewczynki, której jakaś Polka po wzięciu pieniędzy za jej „ratowanie”, zabiera ubrania jakie ma na sobie (buciki, czapeczkę, kurteczkę),by oddać ją na śmierć Niemcom owiniętą w stary śmierdzący koc… nie umiem nawet opisać jakie uczucia mną szarpały.

To w temacie emocji, a emocje wokół tego tematu są wielkie. Książka poświęcona jest wsi polskiej (to z uwagi na dwie rzeczy – wieś skupiała większość mieszkańców a z drugiej strony relacji z miast jest po prostu więcej),w głównie trzeciej fazie zagłady Żydów czyli tzw. „Judenjagd” – polowania na ukrywających się Żydów po aktion Reinhard – czyli tych którzy z jakiś powodów uniknęli zagłady w głównym procesie samego zabijania. Na ukrywających się Żydów polowali Niemcy, oni byli inspiratorami całego procesu zagłady, ale wyłapywali ich także Polacy.
Książka składa się z tak naprawdę osobnych artykułów, poświęconych określonemu aspektowi polowań na Żydów. Jest nawet rozdział o sprawiedliwych wśród narodów – czyli tych heroicznych Polaków, z narażeniem własnego życia ratujących Żydów. Samo w sobie pokazuje jak ostrożnie badacze starali się podejść do tematu. Widać jak i „Sprawiedliwi” bali się donosów swoich polskich sąsiadów, ale także jak cienka granica była między podłością a niegodziwością. Jak mogło się okazywać że ten który ratował, nagle zmieniał zdanie, ale także jak ten który wydawał - mógł przejść odmianę. Jak sam ratunek to nie zawsze tylko heroiczne czyny, ale jak wiele tam było szarości.

Takich książek w Polsce przez długi czas nie wydawano, ba w oficjalnych historiach istniał dość zafałszowany obraz o tych relacjach. A wymagają one szerokiego naświetlenia i wiązania przyczyn ze skutkami – mnie nop uderzyło że w miejscach gdzie przed wojną (w II RP) dochodziło do antyżydowskich pogromów – często widać wzmożone polowania na Żydów, miejsca przed wojną wolne od takich ekscesów z kolei procentowały zwiększoną liczbę Żydowskich ocaleńcow i większej skłonności lokalnej ludności do ratowania.

Trudna książka – w kontekście obecnych sporów historycznych – konieczna rzecz do przeczytania.

W mojej ocenie chyba najrozsądniejsza książka i najlepsza na początek –w tym temacie.

Trudna książka, szalenie trudna, rozdziały z relacjami nierzadko małych dzieci proszących by nie były zabijane, albo kilkuletniej (trzy?) dziewczynki, której jakaś Polka po wzięciu pieniędzy za jej „ratowanie”, zabiera ubrania jakie ma na sobie (buciki, czapeczkę, kurteczkę),by oddać ją...