Jan Grabowski

Jak słusznie zauważyła Elżbieta Janicka, „wbrew powszechnemu przekonaniu głównym problemem związanym z polskim nastawieniem do Żydów nie był...

Jak słusznie zauważyła Elżbieta Janicka, „wbrew powszechnemu przekonaniu głównym problemem związanym z polskim nastawieniem do Żydów nie był wcale brak pomocy. Nie były też nią obojętność ani bierność. Problem polegał na tym, że Polacy rozpoznawali Żydów, wyszczuwali ich z kryjówek, rabowali, donosili na nich, częstokroć wydawali ich w ręce Niemców, a niejednokrotnie — mordowali. Paradoksalnie, gdyby Polacy byli w większości bierni i obojętni, to większość — a nie znikoma mniejszość — Żydów szukających ratunku przed Niemcami po tzw. aryjskiej stronie zdołałaby ocaleć”.

Pobożność, kontrola gestów i mimiki nie były jednak wystarczającą gwarancją przed uniknięciem podejrzeń ze strony polskich współobywateli. P...

Pobożność, kontrola gestów i mimiki nie były jednak wystarczającą gwarancją przed uniknięciem podejrzeń ze strony polskich współobywateli. Pozostawała zawsze aktualna sprawa trudniejszego do zmiany „złego wyglądu”: „wiedzieliśmy, że nasze twarze z profilu są bardziej semickie niż en face. Dlatego staraliśmy się ustawiać w miarę możności twarzą do rozmówcy. Unikaliśmy pokazywania się razem […]. Obszerne studium poświęciliśmy włosom, ich czesaniu, prostowaniu, strzyżeniu. Każdy dzień, godzina, spotkanie, rozmowa były egzaminem”.