Barbara Engelking

Jak już się przebrnie przez przerażające opisy tego piekła, jakie z reguły – choć nie bez chwalebnych wyjątków - było udziałem Żydów szukających ocalenia po wsiach i lasach w III fazie Holokaustu, nasuwa się taki wniosek. Książka Barbary Engelking dokumentuje to, co fabularnie przedstawił, być może nieco koloryzując, nieszczęsny Jerzy Kosiński w "Malowanym ptaku". Z dzisiejszą wiedzą muszę zrewidować swe opinie co do niego sprzed ponad 30 lat. Chyba już dziś niełatwo zupełnie odmówić tamtej książce pewnej wartości, a że nie są one dokumentalnym zapisem przeżyć Autora to chyba lepiej niż gorzej. Realia – tak precyzyjnie usystematyzowane przez Barbarę Engelking - musiał znać z opowiadań innych przeżywców.... A nie muszę chyba tu pisać, jaka była reakcja chłopów na prośbę złapanego przez nich Żyda, że skoro jest "taki piękny słoneczny dzień", by nie odwozili go na posterunek policji (polskiej policji, a nie żadnej tam „granatowej” ; nie było takiej narodowości - skoro nie wolno dziś pisać, ze wojnę zgotowali nam hitlerowcy, tylko Niemcy). Aha: jak podkreśla Autorka, ukrywających się po wsiach Żydów zabijali nie tylko chłopi (ci zresztą często woleli ich wydać Panom Niemcom, którzy za każdą dostarczoną sztukę kilo cukru dawali…),ale i wszystkie partyzanckie formacje: nie tylko NSZ, ale i AK, Bataliony Chłopskie, a nawet i komunistyczne. Naprawdę nie wiemy, jakie to piekło było tam i wtedy - tromtadracka propaganda państwowych ośrodków skutecznie skrywa wszystko za zasłoną "mgły i nocy"…