Książki o przyszłości architektury

„Dobrze nastrojone miasto”, Jonathan F.P. Rose, średnia ocen w lubimyczytać.pl: 8,0/10

Jonathan F.P. Rose, amerykański urbanista i deweloper, znany z tego, że w swoich projektach zwraca uwagę przede wszystkim na tworzenie zróżnicowanych ekologicznie i odpowiedzialnych społecznie osiedli, napisał książkę o „Dobrze nastrojonym mieście”. Przedstawił w niej, jak – korzystając z najlepszych pomysłów ludzkości w zakresie architektury – choć w teorii stworzyć miasto doskonałe, szczęśliwe. Według Rose’a taka wizja miasta idealnego opiera się na 5 podstawowych zasadach: spójności, cyrkularności, odporności, wspólnocie i współczuciu. W swoim projekcie, który przedstawia czytelnikom i czytelniczkom, autor książki bierze pod uwagę również takie wyzwania współczesnego świata, jak globalne ocieplenie, wyczerpywanie się zapasów, zwiększające się nierówności ekonomiczne czy fakt, że już w połowie XXI wieku na Ziemi będzie żyło ponad 10 miliardów ludzi.

Jak napisał użytkownik Eleazar:

„Wielkie małe plany”, Jane Jacobs, średnia ocen w lubimyczytać.pl: 7,3/10

Jane Jacobs była amerykańsko-kanadyjską dziennikarką, aktywistką miejską znaną dzisiaj przede wszystkim z ogromnego wpływu, jaki jej twórczość wywarła na XX-wieczną urbanistykę. Jacobs napisała m.in. „Śmierć i życie wielkich miast Ameryki”, ale również „Wielkie małe plany”. Autorka zwykła podkreślać, że „potulny konformizm nie jest cnotą”, a odpowiedzi na pytania o to, dlaczego jedne miasta upadają, a drugie kwitną przez lata, szukała w zagadnieniach z dziedziny etyki i filozofii, pozornie od architektury i urbanistyki oderwanych. W „Wielkich małych planach” czytelnicy i czytelniczki znajdą 37 esejów, wywiadów, przemówień, polemik, a także reportaży, które przygotowano z okazji setnej rocznicy urodzin Jacobs (w roku 2016).

Jak zauważyła użytkowniczka Lengua:

Historia architektury

„Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944–1949”, średnia ocen w lubimyczytać.pl: 7,9/10, oraz „Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920–1939”, średnia ocen w lubimyczytać.pl: 8,4/10, Grzegorz Piątek

Podobno gdy Grzegorz Piątek miał 6 lat, dostał w prezencie książeczkę „Pomniki Warszawy”, dzięki której zainteresował się historią stolicy, a zainteresowanie to nie przeszło mu i 30 lat później. Piątek jest z wykształcenia architektem, a jego „Najlepsze miasto świata” – książka o tym, jak z gruzów „cały naród budował swoją stolicę” – otrzymała wiele nagród i nominacji. Znalazła się m.in. w finale Nagrody Nike w 2021 roku, otrzymała również Nagrodę Architektoniczną Prezydenta m.st. Warszawy w kategorii Najlepsze wydarzenie architektoniczne oraz Nagrodę im. Kazimierza Moczarskiego i Nagrodę Literacką m.st. Warszawy w kategorii Edycja warszawska. Piątek pisze o odbudowie stolicy nie tylko z perspektywy architektonicznych detali, ale przede wszystkim z tej ludzkiej, z samych szczytów komunistycznej władzy; również z perspektywy tych, którym przyszło odbudowę zaplanować. Jak napisał w oficjalnej recenzji Wojciech Sobański:

W 2022 roku ukazała się kolejna książka Piątka, „Gdynia obiecana”, o mieście, które od lat zajmuje pierwsze miejsca w rankingach „najbardziej zadowolonych mieszkańców” oraz miejsc najbardziej przyjaznych do życia. Gdynia jest miastem wyjątkowym na mapie Polski – wystarczająco młodym, by nie ciążyło na nim brzemię zaborów i zniszczeń, nieodbudowywanym, a budowanym zupełnie od podstaw, mającym stanowić realizację marzeń o idealnym mieście i idealnej Polsce. Czy jednak w podróż, dzięki której miała ona uciec do przodu, nie zabrała samej siebie i wszystkich swoich problemów?

„Źle urodzone. Reportaże o architekturze PRL”, Filip Springer, średnia ocen w lubimyczytać.pl: 7,8/10

Budynki z czasów PRL-u, można by rzec, nikogo nie pozostawiają obojętnym. Jedni bardzo się cieszą na wieść o kolejnych wyburzeniach i zastępowaniu tych architektonicznych dzieł innymi budynkami, inni – wiedzeni nostalgią za tym, „że kiedyś było lepiej”, wspomnieniami z konkretnych miejsc – uważają, że PRL-owskich budowli nie powinno się wyburzać. Że stanowią stały już element niejednego polskiego miasta.

Filip Springer, autor m.in. „Miedzianki” i „13 pięter”, tym razem postanowił przyjrzeć się w swojej książce właśnie tym „źle urodzonym” dziełom architektury. Reporter pisze m.in. o dworach w Warszawie i Katowicach, o Emilii i Cracovii, poznańskim Okrąglaku, warszawskim Pawilonie Chemii i Supersamie. Autor przybliża czytelnikom i czytelniczkom okoliczności ich powstania, a także sylwetki czołowych postaci polskiej architektury – w książce możemy przeczytać m.in. o Zofii i Oskarze Hansenach, Mieczysławie Królu, Halinie Skibniewskiej, Marku Leykamie, Henryku Buszcze czy Aleksandrze Francie. Filip Springer stara się przedstawić ich motywacje i twórcze postawy oraz pokazać, jak starali się realizować swoje pomysły w systemie gospodarki nakazowo-rozdzielczej.

Jak napisała użytkowniczka Ewelina:

Zawód nie tylko dla mężczyzn

„Gdzie są architektki?”, Despina Stratigakos, średnia ocen w lubimyczytać.pl: 7,9/10

Despina Stratigakos jest kanadyjską badaczką i historyczką architektury, zajmującą się w swojej pracy przede wszystkim kwestią równouprawnienia płci właśnie w dziedzinie architektury. W swojej publikacji „Gdzie są architektki?” autorka zwraca uwagę, że pionierki – pierwsze studentki, członkinie stowarzyszeń, architektki – rozbijały szklany sufit już ponad 100 lat temu, mimo że dzisiaj nie zawsze się o nich pamięta. Stratigakos zauważa również, że choć ponad połowa osób zaczynających studia architektoniczne to kobiety, to po 20 latach przedstawicielki płci żeńskiej stanowią tylko niewielki odsetek architektów prowadzących własne pracownie. Co jest tego przyczyną? Niechęć do przyznawania zleceń kobietom, pomijanie je w artykułach prasowych związanych z architekturą, zapominanie o ich wkładzie w rozwój tej dziedziny? Czy da się tej sytuacji jakoś zaradzić? To tylko niektóre z pytań, na które stara się odpowiedzieć w swojej książce Stratigakos.

Jak napisała użytkowniczka Oliwia:

„Architektki”, Agata Twardoch, średnia ocen w lubimyczytać.pl: 7,0/10

Architektkom swoją książkę poświęciła również Agata Twardoch, urbanistka i architektka, adiunktka na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej, współprowadząca pracownię projektową. Autorka we wstępie książki zaznacza, że powstała ona ze złości – na to, że kobietom jest w zawodzie architekta trudniej, że są mniej doceniane i rzadziej nagradzane. Książkę, która stanowi zapis rozmów z ekspertkami w dziedzinie architektury, autorka podzieliła na cztery części: Miasta, Budynki, Obok (tu przedstawia bohaterki, które nie mieszczą się w podziale na architekturę i urbanistykę) oraz Słowa, czyli rozmowy z kobietami kształtującymi rzeczywistość za pomocą badań, zdań, edukacji, a nie samodzielnie wykonywanych projektów.

Jak zauważa użytkowniczka Emilazaczytana:

Architektura dla najmłodszych

„Archistoria”, Magdalena Jeleńska, średnia ocen w lubimyczytać.pl: 7,7/10

Wśród dobrych książek o architekturze nie brakuje również publikacji dla najmłodszych. „Archistoria” Magdaleny Jeleńskiej, absolwentki Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, to architektoniczna podróż przez wieki, pełna ciekawostek. W czasie lektury książki można porównać kopułę bazyliki św. Piotra i kopułę Tadż Mahal i sprawdzić, która jest bardziej imponująca. Czytając książkę, dowiemy się także, po co właściwie powstał Łuk Triumfalny, możemy też zobaczyć, jak dawna elektrownia w Londynie zamieniła się w nowoczesną galerię oraz poznać przykłady budynków, w których planach projektanci połączyli realizm, innowacyjność, ale również… poczucie humoru. Warto dodać, że o oprawę graficzną książki zadbało Acapulco Studio, czyli Agata Dudek i Małgosia Nowak.

Użytkowniczka Ediza napisała o „Archistorii” tak:

A jakie książki wy dodalibyście do tej listy? Czekam na wasze propozycje w komentarzach!