Żelazne drogi są obecne w Krakowie od ponad 170 lat.
W 1847r. otwarto Kolej Krakowsko-Górnośląską, której budowę zainicjowano u schyłku Rzeczypospolitej Krakowskiej.
Miała ona przywrócić miastu rolę ważnego ośrodka gospodarczego.
Niebawem Kraków i Podgórze połączone zostały z Wiedniem i Lwowem, a stało się to przy udziale polskich działaczy społecznych, dążących do wyprowadzenia miasta z gospodarczej zapaści.
W odrodzonej Rzeczypospolitej kolej połączyła Kraków z Warszawą, a w okresie PRL-u wspomogła proces socjalistycznej industrializacji.
Wprowadzenie do eksploatacji w latach 20. XIX w. parowozu uniezależniło transport od siły zwierząt pociągowych i kapryśnej aury zmieniającej ówczesne drogi w grzęzawiska.
Kolej wpłynęła na zmniejszenie kosztów podróżowania, ponieważ lokomotywa mogła uciągnąć skład z kilkoma setkami pasażerów, a konna kareta pocztowa zabierała maksymalnie osiem osób.
Żelazne szlaki przechodziły sukcesywną ewolucję, a na ich kształt oraz użyteczność miały wpływ zarówno decyzje polityczne podejmowane w Wiedniu czy w Warszawie, jak i uwarunkowania lokalne.
Kolej, ze względu na bogactwo wytworzonej kultury materialnej, w tym budynków czy urządzeń, jest fenomenem łączącym osiągnięcia techniki i architektoniczno-inżynieryjnej estetyki w unikatową, niepozbawioną swoistego romantyzmu całość.