Kolejny staroć, kupiony gdzieś za złotówkę, który kilka lat czekał na półce na swoją kolej, został przeczytany. Tym razem są to „Cztery żywoty” Plutarcha z Cheronei, czyli książka, w której ten grecki historyk przybliża czytelnikom postacie czterech starożytnych polityków: Greków Lizandra i Demostenesa oraz Rzymian – Sulli i Cycerona.

Życiorysy stworzone przez Plutarcha pełne są anegdot, imion często niezbyt ważnych polityków, zwykłych obywateli, nazw geograficznych czy chociażby zapisów wróżb oraz snów. Nawet bardzo obszerny indeks nazw i imion, umieszczony na końcu książki, niezbyt pomaga. Można mieć wrażenie (a przynajmniej ja miałem),że Plutarch, owszem, pisał dla potomnych, ale raczej nie dla ludzi, którzy być może będą czytać jego książki prawie 2000 lat później. No chyba że bardzo ufał w znajomość starożytnych realiów wśród przyszłych pokoleń.

Z perspektywy dzisiejszego piśmiennictwa biograficzno-historycznego książka Plutarcha sprawia wrażenie odrobinę chaotycznej i przeładowanej informacjami. Jest to jednak celowy zabieg – o tym, dlaczego Plutarch pisał w ten sposób, można się dowiedzieć z przedmowy autorstwa profesora Mieczysława Brożka, który jest również autorem przekładu niniejszego dzieła.

Tym, co zdecydowanie najciekawsze w książce, jest jednak bardzo ciekawy obraz starożytnych realiów politycznych i społecznych. To, co dla Plutarcha było codziennością (krwawe wojny domowe, morderstwa polityczne, skazywanie politycznych przeciwników na wygnanie, a nierzadko również na karę śmierci),z dzisiejszej perspektywy mimo wszystko odrobinę szokuje.

W tym kontekście zabawne wydają się bajania niektórych domorosłych historyków i politologów, którzy w starożytnych Rzymie oraz Grecji widzą szczyty politycznych dokonań ludzkości. A to, że od czasu do czasu kogoś wygnano, przebito sztyletem, skonfiskowano jego majątek czy na przykład wybito kilka tysięcy ludzi w imię „racji”, „wolności” czy „demokracji”, to w sumie dawno i nieprawda. Chociaż w sumie dzisiaj też się tak wybija... i to jest chyba najsmutniejszy aspekt współczesnej lektury starożytnych tekstów, nie tylko „Czterech żywotów”: że jako ludzkość mentalnie niewiele się różnimy od naszych bardzo odległych przodków, a jedynym, co tak naprawdę udoskonaliliśmy, są narzędzia mordu, wyzysku oraz kontroli.

Dla historyków, politologów czy miłośników starożytności, książki Plutarcha, w tym również ta, to pozycje obowiązkowe. Natomiast czytelnicy, dla których starożytność kończy się na magnesie z Akropolem na lodówkę oraz serialu „Xena, wojownicza księżniczka”, Plutarcha mogą sobie chyba darować.

Kolejny staroć, kupiony gdzieś za złotówkę, który kilka lat czekał na półce na swoją kolej, został przeczytany. Tym razem są to „Cztery żywoty” Plutarcha z Cheronei, czyli książka, w której ten grecki historyk przybliża czytelnikom postacie czterech starożytnych polityków: Greków Lizandra i Demostenesa oraz Rzymian – Sulli i Cycerona.

Życiorysy stworzone przez Plutarcha...