Rozwijała się wtedy tragedia i przez współczesnych była sławiona jako słuchowisko i widowisko cudowne, ponieważ dzięki fabule i afektom wywo...
Najnowsze artykuły
- ArtykułyAlfabet pisarza: Maciej SiembiedaLubimyCzytać2
- Artykuły„Brama Zdrajców”, czyli przewodnik po świecie Williama Warwicka! Poznajcie cykl Jeffreya ArcheraMarcin Waincetel1
- ArtykułyTokarczuk dla „Guardiana”: Mizoginia tkwi w nas jak jakaś chorobaKonrad Wrzesiński9
- ArtykułyNa Cmentarz zagubionych dusz… Poznaj nową książkę Pauliny Hendel!LubimyCzytać1
Popularne wyszukiwania
Polecamy
Plutarch
Źródło: By Odysses - Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=46869699
Znany jako: Plutarchos ho Chaironeus
16
7,3/10
Urodzony: 01.01.0050Zmarły: 01.01.0125
Jeden z największych pisarzy starożytnej Grecji, historyk, filozof-moralista oraz orator. Kształcił się w Akademii Platońskiej w Atenach u Ammoniosa z Egiptu oraz w Aleksandrii. Chociaż wiele podróżował, między innymi po Italii, Egipcie czy Azji Mniejszej, większość życia spędził w rodzinnym mieście Cheronei w Beocji i w Atenach, gdzie sprawował wiele urzędów, m.in. był prokuratorem Achai mianowanym przez cesarza Hadriana. W Cheronei został archontem i kapłanem w świątyni Apollina delfickiego. W swoim rodzinnym mieście założył placówkę wzorowaną na Akademii Platońskiej.
Plutarch propagował system filozoficzny z elementami platonizmu, stoicyzmu i neopitagoreizmu. Twierdził, że istnieje jedno, wieczne i niezmienne bóstwo, Logos (λόγος, co znaczy Rozum),które porządkuje Wszechświat i działa poprzez podległe mu bóstwa. Plutarch zwalczał zwolenników Epikura, którzy zaprzeczali nieśmiertelności duszy, opatrzności boskiej i wartości cnoty, rozumianej przez niego zupełnie inaczej niż współcześnie. Pogląd o boskiej naturze Logosu był stałym elementem teorii licznych greckich szkół filozoficznych.
Sławę przyniosły Plutarchowi żywoty pierwszych imperatorów Od Augusta do Witeliusza, z których zachowały się żywoty Galby i Othona. Jego najważniejsze dzieła to pisma moralne Moralia, które obejmowały ponad 70 rozpraw na różnorodne tematy - od traktatów filozoficznych po traktaty literacko-krytyczne - oraz pisma biograficzne Żywoty równoległe (Βίοι Παράλληλοι Bíoi Parálleloi),które powstały w latach 105 - 115, opisującego dzieje życia 46 znanych osobistości zestawianych parami Grek-Rzymianin np. Tezeusz-Romulus, Lizander-Sulla, Aleksander III Wielki-Juliusz Cezar. Każda para równoległego żywota kończyła się σύγκρισις synkrisis - porównaniem obu postaci. Tekst o pierwszej parze postaci, Epaminondas - Scypion, nie przetrwał do naszych czasów. Wśród biografii paralelnych znalazły się pojedyncze żywoty Aratosa i Artakserksesa. Żywoty należy jednak odczytywać z dużą dozą dystansu, gdyż Plutarch bardzo często zabarwia historię, jest bezkrytyczny wobec opisywanych postaci, a także zwraca dużą uwagę na wróżby i zabobony. Widoczne jest to przede wszystkim w księgach poświęconych Cezarowi i Aleksandrowi Wielkiemu. Zwłaszcza jeżeli chodzi o życie Aleksandra, Plutarch bardzo dużą uwagę przywiązuje do magii, a także do snów, jakie miewał Aleksander w czasie swych podróży, co stawia duży znak zapytania co do pewności niektórych faktów przez Plutarcha przedstawionych. Często koloryzuje swoje postacie, przypisując im niemalże boskie umiejętności. Pomimo tego, Żywoty są jednym z najważniejszych i najpopularniejszych dziś źródeł starożytnych.
Plutarch propagował system filozoficzny z elementami platonizmu, stoicyzmu i neopitagoreizmu. Twierdził, że istnieje jedno, wieczne i niezmienne bóstwo, Logos (λόγος, co znaczy Rozum),które porządkuje Wszechświat i działa poprzez podległe mu bóstwa. Plutarch zwalczał zwolenników Epikura, którzy zaprzeczali nieśmiertelności duszy, opatrzności boskiej i wartości cnoty, rozumianej przez niego zupełnie inaczej niż współcześnie. Pogląd o boskiej naturze Logosu był stałym elementem teorii licznych greckich szkół filozoficznych.
Sławę przyniosły Plutarchowi żywoty pierwszych imperatorów Od Augusta do Witeliusza, z których zachowały się żywoty Galby i Othona. Jego najważniejsze dzieła to pisma moralne Moralia, które obejmowały ponad 70 rozpraw na różnorodne tematy - od traktatów filozoficznych po traktaty literacko-krytyczne - oraz pisma biograficzne Żywoty równoległe (Βίοι Παράλληλοι Bíoi Parálleloi),które powstały w latach 105 - 115, opisującego dzieje życia 46 znanych osobistości zestawianych parami Grek-Rzymianin np. Tezeusz-Romulus, Lizander-Sulla, Aleksander III Wielki-Juliusz Cezar. Każda para równoległego żywota kończyła się σύγκρισις synkrisis - porównaniem obu postaci. Tekst o pierwszej parze postaci, Epaminondas - Scypion, nie przetrwał do naszych czasów. Wśród biografii paralelnych znalazły się pojedyncze żywoty Aratosa i Artakserksesa. Żywoty należy jednak odczytywać z dużą dozą dystansu, gdyż Plutarch bardzo często zabarwia historię, jest bezkrytyczny wobec opisywanych postaci, a także zwraca dużą uwagę na wróżby i zabobony. Widoczne jest to przede wszystkim w księgach poświęconych Cezarowi i Aleksandrowi Wielkiemu. Zwłaszcza jeżeli chodzi o życie Aleksandra, Plutarch bardzo dużą uwagę przywiązuje do magii, a także do snów, jakie miewał Aleksander w czasie swych podróży, co stawia duży znak zapytania co do pewności niektórych faktów przez Plutarcha przedstawionych. Często koloryzuje swoje postacie, przypisując im niemalże boskie umiejętności. Pomimo tego, Żywoty są jednym z najważniejszych i najpopularniejszych dziś źródeł starożytnych.
7,3/10średnia ocena książek autora
155 przeczytało książki autora
571 chce przeczytać książki autora
9fanów autora
Zostań fanem autoraSprawdź, czy Twoi znajomi też czytają książki autora - dołącz do nas
Książki i czasopisma
- Wszystkie
- Książki
- Czasopisma
Pisma Egzegetyczne: O powstaniu duszy w Timajosie; Dociekania Platońskie; Rozważania biesiadne (VIII 2)
Plutarch
0,0 z ocen
5 czytelników 0 opinii
2012
Powiedzenia królów i wodzów. Powiedzenia spartańskie
Plutarch
10,0 z 1 ocen
10 czytelników 0 opinii
2006
Popularne cytaty autora
Cytat dnia
(...) przeznaczenia, jak się okazuje, nie tyle przewidzieć nie można, ile raczej uniknąć.
3 osoby to lubiąTylko prawdziwa cnota tym pełniejszy ma blask, w im pełniejszym występuje świetle i ludzie prawdziwie szlachetni niczym tak nie zyskują sobi...
Tylko prawdziwa cnota tym pełniejszy ma blask, w im pełniejszym występuje świetle i ludzie prawdziwie szlachetni niczym tak nie zyskują sobie czci u tych, których trzymają z dala od siebie, jak u swych najbliższych przez codzienne z nimi współżycie.
2 osoby to lubią
Najnowsze opinie o książkach autora
Dialog o miłości Plutarch
8,3
Z racji, że tym razem w wyzwaniu Book Trotter padło na literaturę grecką, postanowiłem zaproponować coś z filozofii, a najbardziej literackie są oczywiście dialogi filozoficzne, rozmawia sobie dwóch, albo więcej ludzi, snując rozważania filozoficzne podejmując mniej lub bardziej ważne problemy natury intelektualnej. Oczywiście najbardziej znane są dialogi Platońskie, w których bardzo często pojawia się jego mistrz Sokrates, i to dzięki twórczości Platona czytelnik ma okazje koncepcje sokratejskie poznać, do których w jakiś sposób się sam Platon ustosunkowuje. Jak wiadomo Akademia Platońska funkcjonowała przez ładne kolejnych kilka wieków, aż do końca starożytności. I z tą filozoficzną instytucją miał do czynienia Pluatarch, który napisał „Dialog o Miłości” w r 96 n. e. Uchodził za rzymskiego intelektualistę, choć oczywiście zawsze uważał się za greka, i kogoś w rodzaju patrioty greckiego, Grecja od ponad stu lat była prowincją rzymską, co nie przeszkadzało mu często prowadzić wykłady w Rzymie, w języku greckim oczywiście, który znali intelektualiści z Wiecznego Miasta, miał wielu przyjaciół, w Rzymie. Ale też fakt, że mieszkał z dala od Rzymu, pozwolił mu uniknąć reperkusji politycznych w zawirowaniach jakie miały miejsce w II połowie I wieku. Z grubsza to tyle, co można powiedzieć o filozofie. Dodać mogę od siebie, że filozof jest mi znany, czytałem dzieło zatytułowane „Moralia”. A tutaj zapewnić mogę, że nie ma tu tym dialogu jakiś srogich rozkmin intelektualnych, po prostu bohaterowie książki Flawian i Autolubolus rozmawiają na bardzo ważny temat, o miłości.
Flawian prosi Autobulusa o zreferowanie filozoficznych rozmów o miłości jakie odbyły się w Helikonie, w świątyni Apollina i Muz, no i jak czytelnik się domyśla Autobulos brał w nich udział. Wszak wtedy nie było internetu i innych współczesnych wynalazków, żeby ktoś mógł tego typu wiedzy dotrzeć, jeśli z jakiś powodów go tam nie ma. Flawianowi pozostało polegać na przyjacielu, no i to była podstawa do tej rozmowy. Ma ona zarówno charakter moralizatorski, wtedy kiedy obydwoje mówią, że tego typu przyjemności powinny mieć miejsce w małżeństwie. Ale też mają one charakter bardziej luźny, wtedy kiedy mówią, że jednemu czy drugiemu podoba się jakaś Ismodenora, czy jakaś inna równie piękna kobieta. Czyli jest to niewątpliwa okazja do podziwiania piękna kobiet. Potem wracają do spekulacji filozoficznych polegających na tym, że jeden filozof miał jakiś pogląd, a dziesięciu innych odmienny. Potem wracają do żartów, śmieją się, piją wino, jest wesoło i przyjemnie. Co ważne sporo też mówią o wytwarzaniu więzi, nazywanej przyjacielskiej jaka wytwarza się w miłości i na to kładą bardzo duży nacisk. Ciekawostką jest, że można wysnuć wnioski na temat miłości homoseksualnej, jak wiemy w czasach Platona była uznawana za normę, kilkaset lat później jest tolerowana, akceptowana, ale już mniej chętnie, jest uważana, za rozrywkę głównie bogatych ludzi, którzy używają sobie na orgiach, głównie w Rzymie. Przynajmniej ja odniosłem takie wrażenie, niewykluczone, że mylnie. Wypowiedzi obydwu rozmówców są okraszone mnóstwem cytatów o miłości, co niewątpliwie nadaje tej książce atrakcyjności. Obydwu panom ten czas na intelektualnej dyspucie mija bardzo przyjemnie, pewnie też ucztowali, filozofowie nazywali coś takiego sympozjum, czyli spędzanie czasu na dbanie o intelekt i przyjemności.
Na pewno ta książka obala pogląd, że filozofia to takie nie wiadomo co, i nie jest dla zwyczajnych ludzi, bo jestem przekonany, że przynajmniej częścią książek może zainteresować się każdy, część jest na tyle przystępna, że bliżej im do literatury niż do jakiś abstrakcyjnych spekulacji intelektualnych, co też jest bardzo ciekawe oczywiście. Książka jest interesująca, warta przeczytania, i zainteresowania nią czytelników. Zdecydowanie polecam.
Żywoty sławnych mężów Plutarch
6,8
Nie za bardzo podoba mi się to nowe wydanie ,,Żywotów". W porównaniu do wydania Biblioteki Narodowej, którego jest ono fragmentem, zostało strasznie okrojone (zaledwie cztery postacie, wszystkie z Grecji: Arystydes, Perykles, Aleksander i Pyrrus) i tylko zwiększa chaos na rynku. Jest już kilka takich serii (trzy? cztery?) i coraz trudniej skompletować (o ile to w ogóle możliwe) wszystkie przetłumaczone na polski biografie bez dublowania którejś. Sporą zaletą tego wydania jest bardzo dobry wstęp profesora Brożka, ale z tego co wiem, w poprzednich też był taki...
Co do samego Plutarcha, zebrane w tym zbiorze biografie są bardzo stronnicze. Plutarch bardzo nie lubił Pyrrusa (w końcu ten szaleniec śmiał walczyć z Rzymianami),za to uwielbiał Aleksandra i Arystydesa (bo ci walczyli z Persami). Ogólnie, zawarte w tych biografiach wydarzenia (jak to u Plutarcha) były dobierane tak, aby pasowały do ogólnej koncepcji postaci, a nie odwrotnie. Tak więc należy do nich podchodzić ostrożnie...
Kolejną sprawą jest kwestia tłumaczenia - nie chcę twierdzić, że znam się na tym lepiej (a nawet w 1/100 tak dobrze) niż prof. Brożek, ale zajęcia z greki uświadomiły mi, że ,,Żywoty" są doskonałym przykładem trafności powiedzenia że ,,tłumaczenia są albo piękne, albo wierne". To akurat jest bardzo piękne, ale tłumacz podszedł do niego bardzo liberalnie, i bardziej chciał oddać ducha ,,Żywotów" niż zawarte w nich informacje. Dlatego, gdyby ktoś z jakiegoś powodu chciał zacytować fragment książki, to radzę najpierw porównać go z np. z przekładem angielskim