Rozwijała się wtedy tragedia i przez współczesnych była sławiona jako słuchowisko i widowisko cudowne, ponieważ dzięki fabule i afektom wywo...
Najnowsze artykuły
- ArtykułyCzytasz książki? To na pewno…, czyli najgorsze stereotypy o czytelnikach i czytaniuEwa Cieślik235
- ArtykułyPodróże, sekrety i refleksje – książki idealne na relaks, czyli majówka z literaturąMarcin Waincetel11
- ArtykułyPisarze patronami nazw ulic. Polscy pisarze i poeci na początekRemigiusz Koziński40
- ArtykułyOgromny dom pełen książek wystawiony na sprzedaż w Anglii. Trzeba za niego zapłacić fortunęAnna Sierant17
Popularne wyszukiwania
Polecamy
Plutarch
Źródło: By Odysses - Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=46869699
Znany jako: Plutarchos ho ChaironeusZnany jako: Plutarchos ho Chaironeus
15
7,2/10
Urodzony: 01.01.0050Zmarły: 01.01.0125
Jeden z największych pisarzy starożytnej Grecji, historyk, filozof-moralista oraz orator. Kształcił się w Akademii Platońskiej w Atenach u Ammoniosa z Egiptu oraz w Aleksandrii. Chociaż wiele podróżował, między innymi po Italii, Egipcie czy Azji Mniejszej, większość życia spędził w rodzinnym mieście Cheronei w Beocji i w Atenach, gdzie sprawował wiele urzędów, m.in. był prokuratorem Achai mianowanym przez cesarza Hadriana. W Cheronei został archontem i kapłanem w świątyni Apollina delfickiego. W swoim rodzinnym mieście założył placówkę wzorowaną na Akademii Platońskiej.
Plutarch propagował system filozoficzny z elementami platonizmu, stoicyzmu i neopitagoreizmu. Twierdził, że istnieje jedno, wieczne i niezmienne bóstwo, Logos (λόγος, co znaczy Rozum),które porządkuje Wszechświat i działa poprzez podległe mu bóstwa. Plutarch zwalczał zwolenników Epikura, którzy zaprzeczali nieśmiertelności duszy, opatrzności boskiej i wartości cnoty, rozumianej przez niego zupełnie inaczej niż współcześnie. Pogląd o boskiej naturze Logosu był stałym elementem teorii licznych greckich szkół filozoficznych. Sławę przyniosły Plutarchowi żywoty pierwszych imperatorów Od Augusta do Witeliusza, z których zachowały się żywoty Galby i Othona. Jego najważniejsze dzieła to pisma moralne Moralia, które obejmowały ponad 70 rozpraw na różnorodne tematy - od traktatów filozoficznych po traktaty literacko-krytyczne - oraz pisma biograficzne Żywoty równoległe (Βίοι Παράλληλοι Bíoi Parálleloi),które powstały w latach 105 - 115, opisującego dzieje życia 46 znanych osobistości zestawianych parami Grek-Rzymianin np. Tezeusz-Romulus, Lizander-Sulla, Aleksander III Wielki-Juliusz Cezar. Każda para równoległego żywota kończyła się σύγκρισις synkrisis - porównaniem obu postaci. Tekst o pierwszej parze postaci, Epaminondas - Scypion, nie przetrwał do naszych czasów. Wśród biografii paralelnych znalazły się pojedyncze żywoty Aratosa i Artakserksesa. Żywoty należy jednak odczytywać z dużą dozą dystansu, gdyż Plutarch bardzo często zabarwia historię, jest bezkrytyczny wobec opisywanych postaci, a także zwraca dużą uwagę na wróżby i zabobony. Widoczne jest to przede wszystkim w księgach poświęconych Cezarowi i Aleksandrowi Wielkiemu. Zwłaszcza jeżeli chodzi o życie Aleksandra, Plutarch bardzo dużą uwagę przywiązuje do magii, a także do snów, jakie miewał Aleksander w czasie swych podróży, co stawia duży znak zapytania co do pewności niektórych faktów przez Plutarcha przedstawionych. Często koloryzuje swoje postacie, przypisując im niemalże boskie umiejętności. Pomimo tego, Żywoty są jednym z najważniejszych i najpopularniejszych dziś źródeł starożytnych.
Plutarch propagował system filozoficzny z elementami platonizmu, stoicyzmu i neopitagoreizmu. Twierdził, że istnieje jedno, wieczne i niezmienne bóstwo, Logos (λόγος, co znaczy Rozum),które porządkuje Wszechświat i działa poprzez podległe mu bóstwa. Plutarch zwalczał zwolenników Epikura, którzy zaprzeczali nieśmiertelności duszy, opatrzności boskiej i wartości cnoty, rozumianej przez niego zupełnie inaczej niż współcześnie. Pogląd o boskiej naturze Logosu był stałym elementem teorii licznych greckich szkół filozoficznych. Sławę przyniosły Plutarchowi żywoty pierwszych imperatorów Od Augusta do Witeliusza, z których zachowały się żywoty Galby i Othona. Jego najważniejsze dzieła to pisma moralne Moralia, które obejmowały ponad 70 rozpraw na różnorodne tematy - od traktatów filozoficznych po traktaty literacko-krytyczne - oraz pisma biograficzne Żywoty równoległe (Βίοι Παράλληλοι Bíoi Parálleloi),które powstały w latach 105 - 115, opisującego dzieje życia 46 znanych osobistości zestawianych parami Grek-Rzymianin np. Tezeusz-Romulus, Lizander-Sulla, Aleksander III Wielki-Juliusz Cezar. Każda para równoległego żywota kończyła się σύγκρισις synkrisis - porównaniem obu postaci. Tekst o pierwszej parze postaci, Epaminondas - Scypion, nie przetrwał do naszych czasów. Wśród biografii paralelnych znalazły się pojedyncze żywoty Aratosa i Artakserksesa. Żywoty należy jednak odczytywać z dużą dozą dystansu, gdyż Plutarch bardzo często zabarwia historię, jest bezkrytyczny wobec opisywanych postaci, a także zwraca dużą uwagę na wróżby i zabobony. Widoczne jest to przede wszystkim w księgach poświęconych Cezarowi i Aleksandrowi Wielkiemu. Zwłaszcza jeżeli chodzi o życie Aleksandra, Plutarch bardzo dużą uwagę przywiązuje do magii, a także do snów, jakie miewał Aleksander w czasie swych podróży, co stawia duży znak zapytania co do pewności niektórych faktów przez Plutarcha przedstawionych. Często koloryzuje swoje postacie, przypisując im niemalże boskie umiejętności. Pomimo tego, Żywoty są jednym z najważniejszych i najpopularniejszych dziś źródeł starożytnych.
7,2/10średnia ocena książek autora
151 przeczytało książki autora
548 chce przeczytać książki autora
9fanów autora
Zostań fanem autoraSprawdź, czy Twoi znajomi też czytają książki autora - dołącz do nas
Książki i czasopisma
- Wszystkie
- Książki
- Czasopisma
Pisma Egzegetyczne: O powstaniu duszy w Timajosie; Dociekania Platońskie; Rozważania biesiadne (VIII 2)
Plutarch
0,0 z ocen
5 czytelników 0 opinii
2012
Powiedzenia królów i wodzów. Powiedzenia spartańskie
Plutarch
10,0 z 1 ocen
8 czytelników 0 opinii
2006
Popularne cytaty autora
Cytat dnia
(...) przeznaczenia, jak się okazuje, nie tyle przewidzieć nie można, ile raczej uniknąć.
3 osoby to lubiąTylko prawdziwa cnota tym pełniejszy ma blask, w im pełniejszym występuje świetle i ludzie prawdziwie szlachetni niczym tak nie zyskują sobi...
Tylko prawdziwa cnota tym pełniejszy ma blask, w im pełniejszym występuje świetle i ludzie prawdziwie szlachetni niczym tak nie zyskują sobie czci u tych, których trzymają z dala od siebie, jak u swych najbliższych przez codzienne z nimi współżycie.
2 osoby to lubią
Najnowsze opinie o książkach autora
Żywoty sławnych mężów Plutarch
6,8
,,Żywot sławnych mężów" czyli biografie wybitnych Greków i Rzymian. Ciekawość skłoniła mnie by sięgnąć po tą pozycję. Czytanie biografii takich postaci jak Juliusz Cezar czy Aleksander Wielki było nawet ciekawe jako dodatkowe uzupełnienie informacji, których już o nich miałam, aż głupio się przyznać że wśród postaci które przytoczył Plutarch znałam tylko paru. Jednak w gąszczu tylu biografii ciężko było spamiętać wiele rzeczy. Aczkolwiek dobrze mi się ją czytało.
Cztery Żywoty Plutarch
6,0
Kolejny staroć, kupiony gdzieś za złotówkę, który kilka lat czekał na półce na swoją kolej, został przeczytany. Tym razem są to „Cztery żywoty” Plutarcha z Cheronei, czyli książka, w której ten grecki historyk przybliża czytelnikom postacie czterech starożytnych polityków: Greków Lizandra i Demostenesa oraz Rzymian – Sulli i Cycerona.
Życiorysy stworzone przez Plutarcha pełne są anegdot, imion często niezbyt ważnych polityków, zwykłych obywateli, nazw geograficznych czy chociażby zapisów wróżb oraz snów. Nawet bardzo obszerny indeks nazw i imion, umieszczony na końcu książki, niezbyt pomaga. Można mieć wrażenie (a przynajmniej ja miałem),że Plutarch, owszem, pisał dla potomnych, ale raczej nie dla ludzi, którzy być może będą czytać jego książki prawie 2000 lat później. No chyba że bardzo ufał w znajomość starożytnych realiów wśród przyszłych pokoleń.
Z perspektywy dzisiejszego piśmiennictwa biograficzno-historycznego książka Plutarcha sprawia wrażenie odrobinę chaotycznej i przeładowanej informacjami. Jest to jednak celowy zabieg – o tym, dlaczego Plutarch pisał w ten sposób, można się dowiedzieć z przedmowy autorstwa profesora Mieczysława Brożka, który jest również autorem przekładu niniejszego dzieła.
Tym, co zdecydowanie najciekawsze w książce, jest jednak bardzo ciekawy obraz starożytnych realiów politycznych i społecznych. To, co dla Plutarcha było codziennością (krwawe wojny domowe, morderstwa polityczne, skazywanie politycznych przeciwników na wygnanie, a nierzadko również na karę śmierci),z dzisiejszej perspektywy mimo wszystko odrobinę szokuje.
W tym kontekście zabawne wydają się bajania niektórych domorosłych historyków i politologów, którzy w starożytnych Rzymie oraz Grecji widzą szczyty politycznych dokonań ludzkości. A to, że od czasu do czasu kogoś wygnano, przebito sztyletem, skonfiskowano jego majątek czy na przykład wybito kilka tysięcy ludzi w imię „racji”, „wolności” czy „demokracji”, to w sumie dawno i nieprawda. Chociaż w sumie dzisiaj też się tak wybija... i to jest chyba najsmutniejszy aspekt współczesnej lektury starożytnych tekstów, nie tylko „Czterech żywotów”: że jako ludzkość mentalnie niewiele się różnimy od naszych bardzo odległych przodków, a jedynym, co tak naprawdę udoskonaliliśmy, są narzędzia mordu, wyzysku oraz kontroli.
Dla historyków, politologów czy miłośników starożytności, książki Plutarcha, w tym również ta, to pozycje obowiązkowe. Natomiast czytelnicy, dla których starożytność kończy się na magnesie z Akropolem na lodówkę oraz serialu „Xena, wojownicza księżniczka”, Plutarcha mogą sobie chyba darować.