Ta książka bawi się z czytelnikiem już na poziomie swojego tytułu. Jest on niczym innym, niż otwartą deklaracją, iż mamy do czynienia z pewnym katalogiem zagadnień, który jednak nie aspiruje do bycia wyczerpującym w swojej dziedzinie. Jest to efekt pracy 21 autorów - naukowców, dziennikarzy i innych szeroko rozumianych ludzi kultury oraz nauki - którzy stworzyli subiektywny wykaz pojęć ściśle związanych zarówno z samym Związkiem Radzieckim, jak i obecną rzeczywistościa państw, które wyrosły na jego gruzach. Ze względu na specyficzne ujęcie tematu - niejednokrotnie bardzo prywatne - ciężko tu wskazać na konkretną metodologię wyboru haseł, które ostatecznie znalazły się na stronach. Mamy do czynienia z wpisami nakreślającymi realia komunistyczne, ale i zjawiska pojawiające się po 1989 roku, wśród których dominują te, wypływające z osobistych doświadczeń. Są tu rzeczy wzbudzające śmiech, jak opowieści o popkulturze z obszaru ruskiego miru, ale i straszne, gdy opowiadana jest historia powstawania Kanału Białomorsko-Bałtyckiego, który kosztował życie dziesiątek, a może nawet setek tysięcy ludzi i na cześć którego nazwano najmocniejsze radzieckie papierosy. Jak to słusznie zauważył Jan Krzysztof Kelus, analogicznie równie dobrze mogłyby istnieć papierosy marki Auschwitz.
I nawet wtedy, gdy wpisy dotyczą pozornie neutralnych światopoglądowo spraw, jak fotografii, czy sprzętu AGD, to łączy je jedno - wszystkie one są świadectwem ciężkiego piętna imperium radzieckiego, które - choć martwe - w dalszym ciągu kształtuje codzienność milionów ludzi.
Tekstowi towarzyszy zbiór fotografii, autorstwa osób związanych z kolektywem Sputnik Photos, powstałych w ramach projektu "Stracone terytoria," mającym mierzyć się z pamięcią po ZSRR. Zdjęcia wybrane zostały z liczącego kilka tysięcy sztuk archiwum, wystawianego częściowo w licznych miejscach w kraju. I choć były inspiracją do powstania tego tomu, bedącego wydawnictwem towarzyszącym wystawie, to ostatecznie znalazło się ich zaledwie 20. Nie sa zatem dominantą, lecz dopełnieniem i niezwykłym komentarzem do wybranych haseł.
Nad wyraz spodobało mi się wydanie tej książki; dobrej jakości papier oraz minimalistyczna i ciekawa stylistyka okładki sprawia, że świetnie wygląda na połce.
Czy po lekturze tej ksiązki stałem się mądrzejszy z zakresu wiedzy o obszarze postradzieckim? Cóż, to tylko wybiórczy zbiór skojarzeń, nie mający ambicji tworzenia złożonej narracji tłumaczącej rzeczywistość tego obszaru. Jednak odnosze wrażenie, że wzbogaciłem sie o wiedzę, która być może pozwoli mi nieco szerzej czytać konteksty kulturowe z tego obszaru.

Ta książka bawi się z czytelnikiem już na poziomie swojego tytułu. Jest on niczym innym, niż otwartą deklaracją, iż mamy do czynienia z pewnym katalogiem zagadnień, który jednak nie aspiruje do bycia wyczerpującym w swojej dziedzinie. Jest to efekt pracy 21 autorów - naukowców, dziennikarzy i innych szeroko rozumianych ludzi kultury oraz nauki - którzy stworzyli subiektywny...