Mrugnięcie
Istnieją książki, które są odstręczające i nie ma w nich praktycznie nic przystępnego, a każda kolejna próba lektury to dudniące uderzenie głową w mur absurdu. Istnieją książki, które nieustannie każą myśleć, że autor jest niespełna rozumu, a z kartek wylewa się jego szaleństwo. Istnieją książki, które pomimo tego warto przeczytać. Do tych właśnie książek zaliczyć należy „Światło” Johna Harrisona.
Zaznaczam na wstępie: „Światło” nie jest książką, która pozwoli się rozluźnić po pracy i odpłynąć na chwilę do innego świata. Wręcz przeciwnie. Powieść Harrisona jest brzydka, napisana nieprzystępnie, styl potrafi być zawiły, bohaterowie to złoczyńcy, totalnie pogubieni w szalonych egzystencjach, dosadne opisy nieprzyjemnych sytuacji wręcz wylewają się z kartek, a fabuła przypomina początkowo sen szaleńca. Jeśli jednak czytelnik nie rzuci powieści w kąt, dojdzie po pewnym czasie do wniosku, że to wszystko jest celowe.
Akcja powieści podzielona jest na trzy przeplatające się wątki: w czasach współczesnych poznajemy losy fizyka, który pracuje nad zastosowaniem fizyki kwantowej do stworzenia komputera kwantowego, a za razem jest seryjnym mordercą. Natomiast w roku 2400 podążamy tropem kobiety zespolonej ze statkiem kosmicznym, która skrycie tęskni za swoim człowieczeństwem , oraz uzależnionego od narkotycznych rzeczywistości kosmicznego poszukiwacza wrażeń, który stracił kontrolę nad swoim życiem. Niezależnie od czasów, w których rozgrywa się akcja, portrety bohaterów i portret ludzkości jako takiej jest mroczny i za razem żałosny. Ludzie, którzy sięgnęli gwiazd i rzucili do swoich stóp większość galaktyki są naturalnymi potomkami ludzi współczesności – zagubieni we własnych możliwościach pragną jedynie doznań, ich życiami rządzi chaos, a wszelki postęp jest owocem raczej przypadku i pragnienia wrażeń związanych z poznaniem nieznanego, niż zamierzonych działań. Rys postaci jest z resztą adekwatny do harrisonowskiego uniwersum, które jest wszechświatem chaosu i sprzeczności (n. p. można udowodnić każdą założoną teorię dotyczącą nadświetlnego napędu kosmicznego). Poziom wejścia w świat Anglika jest wysoki, bowiem autor nie stosuje żadnych zabiegów wyjaśniających zjawiska czy pojęcia z roku 2400, jednak przy uważnej lekturze można wywnioskować lub poskładać z elementów niezbędne informacje, które najczęściej przeciekają bohaterom w dialogach „przy okazji”.
Nie zaliczam się do entuzjastów stylu Anglika, choć jestem w stanie zrozumieć tych, którzy się nim zachwycają. Snute przez niego obrazy meandrują, zwodzą i prowadzą najczęściej do nikąd. Opisy są bardzo dosadne i zapewne mocno uderzą wrażliwe osoby, niemniej dobrze pasują do mrocznego klimatu powieści. Kluczy do odczytania świata „Światła” należy szukać w kontekstach, półsłówkach w pozornie nic nieznaczących dialogach, oraz wszędzie tam gdzie czytelnik raczej nie spodziewa ich się znaleźć. Tego typu zabieg choć nie pozwala delektować się lekturą i czyni ją raczej ciężką, wymaga nielichego kunsztu literackiego by przynieść ostatecznie założony przez pisarza efekt.
W „Świetle” można się zagubić i zapewne właśnie tego chciał autor – aby wszyscy, którzy wybrali się do jego wszechświata na przyjemny spacer zrezygnowali. Natomiast wszyscy, którzy dotrwają do końca otrzymają pewnego rodzaju nagrodę, zakończenie bowiem zaskakuje w niekonwencjonalny sposób zmieniając odbiór utworu i przynosi satysfakcję z całej lektury.
Istnieją książki, które zaskakują i odświeżają spojrzenie. Istnieją książki, które są rzuconym wyzwaniem . Istnieją książki, w których pomiędzy wersami i rozdziałami, w półsłówkach dialogów i na horyzontach opisów autor wysyła czytelnikowi mrugnięcie, a przyjemność lektury przynosi dostrzeżenie przymrużonej powieki.

Mrugnięcie
Istnieją książki, które są odstręczające i nie ma w nich praktycznie nic przystępnego, a każda kolejna próba lektury to dudniące uderzenie głową w mur absurdu. Istnieją książki, które nieustannie każą myśleć, że autor jest niespełna rozumu, a z kartek wylewa się jego szaleństwo. Istnieją książki, które pomimo tego warto przeczytać. Do tych właśnie książek...