Od wielu, wielu dni nie wciągnęła mnie żadna książka . Nie było bohaterów, którzy by mnie zaintrygowali, a dylematy przedstawiane w powieściach nie zajmowały mnie. Śledzenie zadrukowanych połaci papieru, linijka po linijce, stopniowo przestawało przynosić przyjemność. Lektura nie dawała mi niczego.

Książka mająca tę sytuację radykalnie zmienić, czyli "Szklany klosz", również zrazu mnie nie zafascynowała. Byłem wręcz skłonny do nieco ironicznego spoglądania na początkowe fragmenty prozatorskiego debiutu Plath, ponieważ opis przeradzającego się w rozpacz znudzenia głównej bohaterki, wynikającego z "rzekomo" męczącego, niby to elitarnego życia na stypendium w Nowym Jorku, był nieszczególnie przekonujący.

Czytałem jednak dalej.

Mniej więcej w połowie książki wszystko się zmienia. Każde wydarzenie posiada swój sens. Nuda odczuwana przez Esther Greenwood stopniowo faktycznie staje się depresyjna i przygnębiająca. Wszystko nabiera (co prawda ciemnych, ale jednak) kolorów.

Z czasem zaczęło towarzyszyć mi przeczucie, że "Szklany klosz" to książka genialna. To arcydzieło, które z rozdziału na rozdział wciąga coraz bardziej . Zadrukowane tekstem Plath kartki stają się wszystkim, co w danym momencie się liczy. Wypływa z nich przerażająca beznadzieja, koszmarna samotność, brak jakiejkolwiek możliwości pozytywnego spojrzenia na przyszłość. Wstrząsające, doprowadzające niemal do śmierci psychiczne załamanie Esther Greenwood staje się wręcz udziałem czytelnika.

Zrozumieć stan bohaterki nie jest trudno, ponieważ depresja w "Szklanym kloszu" nie wiąże się z "wielkimi tragediami" (nie jest wywołana przez wojnę, śmierć czy inną spektakularną traumę) - wynika raczej z monotonnego, doprowadzającego do szaleństwa uczucia pustki . Znakomitą metaforą tego stanu jest właśnie niepozwalający oddychać szklany klosz.

Książkę napisano dość prostym (akompaniującym z treścią powieści), bezpretensjonalnym językiem, odznaczającym się jednak szczególnym pięknem. Narracja "Szklanego klosza" pozbawiona jest patosu,autorka nie stosuje spiętrzonych metafor i dłużących się opisów. Wszystko jest tu kameralne i intymne. To właśnie ta "cisza" i pozorny spokój wciągają, niepokoją, duszą.

Arcydzieło Plath nierzadko porównuje się do innej wielkiej książki, "Buszującego w zbożu". Jeśli uznamy, że powieść Salingera (oprócz o buncie i konflikcie pokoleń) mówi przede wszystkim o samotności silnie zindywidualizowanej jednostki, to absolutnie takie podobieństwo zauważymy . Zarówno u Holdena jak i Esther załamanie nie bierze się ze wspomnianych przeze mnie wyżej "wielkich tragedii"- związane jest raczej ze szczególnie inteligentnym, wnikliwym i krytycznym spojrzeniem tych bohaterów na świat oraz właśnie z przerażającą dla nich samotnością.

Innym ciekawym kontekstem związanym ze "Szklanym kloszem" jest często podkreślany feministyczny wydźwięk tej powieści. Warto zauważyć, że Greenwood absolutnie nie zgadza się na pomiatanie nią, nie jest pasywna w relacjach z mężczyznami (pokazuje to wątek Buddy'ego Willarda), sama decyduje o własnym życiu seksualnym.

To, o czym wspomniałem w dwóch poprzednich akapitach to już jednak tylko dodatkowy przyczynek do głębszej analizy tej książki.

Najważniejszy jest tekst ,stanowiący dzieło genialne per se. I kiedy piszę genialne, nie mam na myśli wyrafinowania stylistycznego, gry z formą czy skomplikowanej, finezyjnej fabuły (bo te cechy często wchodzą w skład sztywnej, podręcznikowej definicji arcydzieła). Geniusz ten wiąże się natomiast z unikalną umiejętnością wyzwolenia w czytelniku silnych, prawdziwych, prostych emocji.
Absolutnie polecam.

Od wielu, wielu dni nie wciągnęła mnie żadna książka . Nie było bohaterów, którzy by mnie zaintrygowali, a dylematy przedstawiane w powieściach nie zajmowały mnie. Śledzenie zadrukowanych połaci papieru, linijka po linijce, stopniowo przestawało przynosić przyjemność. Lektura nie dawała mi niczego.

Książka mająca tę sytuację radykalnie zmienić, czyli "Szklany klosz",...